अहिले जाडो मौसम नजिकिँदै गर्दा रुघाखोकी (सामान्य चिसो लाग्ने समस्या) धेरैलाई सताउने गर्छ । तर धेरैले यसलाई सामान्य ठान्दै बेवास्ता गर्ने गरेका कारण समस्या थप गम्भीर बन्न सक्छ । चिकित्सकका अनुसार रुघाखोकी विभिन्न कारणले लाग्ने भए पनि यसको मुख्य कारण भाइरस संक्रमण हो ।
रुघाखोकी लाग्ने मुख्य कारण
रुघाखोकी सामान्यतः भाइरल संक्रमणका कारण हुन्छ । राइनोभाइरस, इन्फ्लुएन्जा भाइरस, कोरोना भाइरस, वा प्यारेइन्फ्लुएन्जा भाइरस जस्ता सूक्ष्म जीवाणुहरू श्वासप्रश्वास मार्गमा प्रवेश गर्दा शरीरले प्रतिक्रिया स्वरूप रुघा, खोकी, हाछ्युँ र घाँटी दुख्ने लक्षण देखाउँछ ।
त्यसका साथै चिसो हावा वा धुलो धुवाँमा लामो समय बिताउँदा, शरीर कमजोर हुँदा वा प्रतिरोधात्मक शक्ति घट्दा, पर्याप्त सुताइ र पोषण नहुँदा पनि रुघाखोकी सहजै लाग्न सक्छ ।
रुघाखोकीका सामान्य लक्षण
घाँटी चिलाउने वा दुख्ने
बारम्बार हाछ्युँ आउने
नाक बन्द हुने वा रसिने
टाउको भारी हुने
सानो ज्वरो र शरीर दुख्ने
सुख्खा वा बलगमयुक्त खोकी हुने
यदि लक्षण ७ दिनभन्दा बढी रहिरह्यो वा ज्वरो बढ्दै गयो भने तुरुन्त चिकित्सकको सल्लाह लिनु आवश्यक हुन्छ ।
कसरी जोगिने ?
चिकित्सकहरूका अनुसार रुघाखोकीबाट बच्न जीवनशैली र सरसफाइमा सुधार गर्नु नै सबैभन्दा प्रभावकारी उपाय हो ।
रुघाखोकीबाट जोगिनका लागि अपनाउन सकिने उपायहरू:
हात सफा राख्ने: बारम्बार साबुनपानीले हात धुनु वा स्यानिटाइजर प्रयोग गर्नु।
भिडभाड र धुलो–धुवाँबाट टाढा रहनु: विशेष गरी संक्रमण फैलने समय (जस्तै हिउँद, वर्षा) मा।
न्यानो कपडा लगाउने: जाडो मौसममा नाक, कान र घाँटी नढाकी बाहिर ननिस्कनु।
सन्तुलित आहार: भिटामिन सी युक्त फलफूल (कागती, सुन्तला, अमला आदि) सेवन गर्नु।
पर्याप्त पानी पिउनु: शरीरलाई हाइड्रेट राख्दा भाइरस र ब्याक्टेरियाको असर घट्छ।
आराम र पर्याप्त निद्रा: शरीरको प्रतिरोधात्मक शक्ति मजबुत रहन्छ।
खोकी वा हाछ्युँ गर्दा नाक–मुख छोप्ने: संक्रमण अरूमा नफैलियोस् भनेर।
घरेलु उपचारका उपाय
मनतातो पानीमा नुन हालेर कुल्ला गर्ने।
अदुवा, तुलसी, बेसार, मह मिसाइएको न्यानो पानी वा जुस सेवन गर्ने।
वाफ (स्टीम) लिने।
यी उपायले रुघाखोकीका लक्षण कम गर्न मद्दत गर्छन्, तर दीर्घकालीन वा उच्च ज्वरो देखिएमा चिकित्सकको सल्लाह आवश्यक हुन्छ।
रुघाखोकी सामान्य देखिए पनि यसले दैनिक जीवनमा असहजता ल्याउन सक्छ । स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूको भनाइमा, सावधानी नै उत्तम उपचार हो । समयमै ध्यान दिँदा रुघाखोकीलाई सहजै नियन्त्रण गर्न सकिन्छ र ठूलो रोगमा परिणत हुन दिइँदैन ।
प्रकाशित: २५ आश्विन २०८२ २१:३५ शनिबार
