रसुवागढीमा सुक्खा बन्दरगाह बन्दै
रसुवागढी नाकामा निर्माण हुन लागेको सुख्खा बन्दरगाहको शिलान्यास गरिएको छ। रसुवाको टिमुरेमा बुधबार एक कार्यक्रम आयोजना गरी बन्दरगाहको शिलान्यास गरिएको हो।
रसुवागढी नाकामा निर्माण हुन लागेको सुख्खा बन्दरगाहको शिलान्यास गरिएको छ। रसुवाको टिमुरेमा बुधबार एक कार्यक्रम आयोजना गरी बन्दरगाहको शिलान्यास गरिएको हो।
रसुवागढी नाकामा सुक्खा बन्दरगाह निर्माण सुरु भएको छ। चीन सरकारको सहयोगमा ३० महिनामा सम्पन्न गर्ने गरी निर्माण सुरु भएको हो।
ठूलो आकार र क्षमताको यो समुद्री बन्दरगाह भौगोलिक अवस्थिति र पूर्वाधारका हिसाबले तेस्रो मुलुकबाट आउने कार्गो ढुवानीमा तुलनात्मक रूपमा लाभदायी हुनसक्ने मानिएको छ।
नेपालको समुद्रपार व्यापारमा ‘पारवहन असहजता’ समाधानमा भारतको उडिसा प्रान्तस्थित धमरा बन्दरगाह ‘बल्क’ र ‘कन्टेनर’ दुवै किसिमको ‘कार्गो’का लागि भरपर्दो विकल्प बन्ने देखिएको छ।
नेपालसँग तेस्रो मुलुकबाट व्यापारका लागि उपयुक्त समुद्री बन्दरगाह छैन। यही बेला प्रस्तावित भारतको ओडिसा प्रान्तस्थित धमरा बन्दरगाह उत्तम विकल्प बन्न सक्ने देखिएको छ।
कोलकाता बन्दरगाहले आफ्नो पूर्वाधार विस्तारसँगै प्रक्रियागत तथा व्यपस्थापकीय कुरामा व्यापक सुधार गरेको छ। तीन वर्षअघिसम्म नेपाली व्यापारका लागि भारतस्थित एकमात्र बन्दरगाह रहेको कोलकाताका प्रतिस्पर्धी थपिएका छन् ‘नयाँदुई बन्दरगाह’।
कोलकताबन्दरगाहले आफ्नो पुर्वाधार बिस्तारसंगै प्रक्रियागततथाब्यपस्थापकीय कुरामाब्यापक सुधार गरेको छ। तीनबर्ष अगाडीसम्म नेपालीब्यपारका लागिभारतस्थित एक मात्रबन्दरगाह रहेको कोलकताकाप्रतिस्पर्धी थपिएका छन् ‘नयाँदुई बन्दरगाह’। आफ्नो सात दशक पुरानो सेवाग्राही नेपाललाई ब्यपारका लागिअन्यत्र जानबाट रोक्ने दबावमा कोलकताले ब्यपाक सुधार गरेको छ।
नेपाली भारतको कोलकातास्थित बन्दरगाहसँगै नेपालको आफ्नै कन्टेनर फ्रेट स्टेसन (सिएफएस) उपलब्ध भएको छ। मालवस्तु कन्टेनरमा लोड वा अनलोड गर्न, त्यसलाई गन्तब्यतिर पठाउन र व्यापारका लागि आएका मालवस्तुलाई तोकिएअनुसार दिशानिर्देश गरी अगाडि बढाउन बन्दरगाह र विमानस्थल नजिक ‘सिएफएस’ राखिन्छ।
आर्थिक वर्ष २०६१/६२ मा वीरगन्जको सिर्सियामा सुक्खा बन्दरगाह सुरु हुँदा वर्षभरिमा कन्टेनर बोकेका मालबाहक रेल (रेक) ८५ वटा मात्र आएका थिए। बल्क कार्गो र बैग कार्गोको आयात शून्य थियो।
तेस्रो मुलुकसँगको व्यापारका लागि रेलमार्फत भारतीय बन्दरगाहबाट जोडिएको मुलुकको एक मात्र सुक्खा बन्दरगाह भएर हुने आयातको स्वरूप फेरिन थालेको छ। यो बन्दरगाहबाट विगतमा मुख्य औद्योगिक कच्चा पदार्थ बढी आयात भइरहेकोमा अहिले उपभोग्य वस्तुको आयात बढेको देखिन्छ।
यमनका विखण्डनवादीहरुले देशको प्रमुख बन्दरगाह सहरमाथि आफ्नो नियन्त्रण जमाएका छन्। अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा समर्थन प्राप्त गरेको फौजसँग कैयौं दिनसम्मको लडाइँपछि उनीहरुले देशको दक्षिणी बन्दरगाह सहर एडेनमाथि प्रभावकारी नियन्त्रण जमाएको बिबिसीले उल्लेख गरेको छ।
रसुवागढी नाकामा सुक्खा बन्दरगाहको निर्माण कार्य आगामी सेप्टेम्बरपछि मात्रै हुने भएको छ। गत वैशाखमा ठेक्का सम्झौता गरिएको भए पनि धेरै प्रक्रिया पार गर्नुपर्ने र वर्षाको समयमा फाउन्डेसन निर्माण गर्न कठिन हुने भएकाले निर्माण कार्य सुरु हुन नसकेको हो।
भन्सार क्लियरिङ एजेन्टका प्रतिनिधि र सुक्खा बन्दरगाह सञ्चालन गर्ने कम्पनी हिमालयन टर्मिनल्सविच बिवादले गर्दा ठप्प हुन पुगेको सुक्खा बन्दरगाह सोमबार छलफल बसी समाधान निकाल्ने गरी सुचारु भएको छ।
कोलकाता भएर हुँदै आएको आयात बिशाखापटनमतिर मोडिन थालेको तथ्यांक देखा परेका बेला कोलकाता बन्दरगाह सञ्चालन गर्ने कोलकाता पोर्ट ट्रस्टका अध्यक्ष बिनितकुमार मंगलबार वीरगन्ज आइपुगेका छन्।
तेस्रो मुलुकबाट आयातित सामान ढुवानी गर्न नेपालले भारतको कोलकाता बन्दरगाहसम्म आफ्नो रेल सञ्चालन गर्न पाउने भएको छ । विराटनगर र वीरगन्जबाट कोलकाताको हल्दियासम्म कार्गो ढुवानीका लागि दुईतर्फी रेल सञ्चालन गर्न दिन भारतले सैद्धान्तिक सहमति जनाएको हो । भारतको नयाँ दिल्लीमा यसै साता सम्पन्न नेपाल भारत रेलसेवा सम्झौता पुनरावलोकन बैठकमा नेपाली अधिकारीको प्रस्तावलाई भारतले स्वीकार गरेको हो।अब नेपालले कार्गो ढुवानी गर्र्न आफ्नै रेल सञ्चालन गर्न सक्नेछ ।