विद्यालय तहमा नयाँ शैक्षिक सत्र सुरु हुँदैछ । यतिखेर तपाईं हामीमध्ये कतिपयले बाध्यताले अथवा रहरले पुराना स्कुल छोडेर आफ्ना नानीबाबुलाई नयाँ स्कुलमा भर्ना गर्ने तरखर गरिरहेका हुन सक्छौँ । नाम चलेका निजी स्कुलले भर्नाका लागि प्रवेश परीक्षा लिने भएकाले त्यसको तयारी पनि गराइरहेका हुन सक्छौँ । खासमा के हो त प्रवेश परीक्षाको रहस्य ? त्यसबारे चर्चा गरौँ ।
भारतको गोरखपुरको निर्वासित बसाइ । उनका बुबा कलकत्ता गोरखपुर आउजाउ गरिरहने । त्यसै बखत सन् १९७५ मा भारतमा जुली सिनेमा रिलिज भयो । किशोरीको प्रेममा आधारित फिल्मले भारतभरि तहल्का मच्यायो । कक्षा ९ मा पढ्ने पुष्पा भुसालको कक्षामा पनि यो सिनेमा बारे कुरा हुने नै भयो ।
डा. गणेश गुरुङलाई यतिखेर सरकारले नीति प्रतिष्ठानको कार्यकारी अध्यक्षको जिम्मेवारी दिएको छ । लामो समयदेखि श्रम विज्ञको रूपमा थुपै्र नीति, नियम निर्माण र श्रमिक हितको लबिङमा जुटेका गुरुङले विगतमा राष्ट्रिय योजना आयोगको सदस्यको जिम्मेवारी पनि पूरा गरिसकेका छन् ।
‘मारुनी’ फिल्मबाट नेपाली फिल्म क्षेत्रमा डेब्यु गरेकी अभिनेत्री हुन्, रेविका गुरुङ । उनले अभिनय गरेको दोस्रो फिल्म ‘म’ प्रदर्शनको तयारीमा रहेको छ । उनले आफूलाई प्रिय लाग्ने कुरा यसरी बताएकी छन्ः
अरुलाई जस्तै मलाई पनि रंगीन दुनियाँले आकर्षण गर्यो । सानामा हलमा गएर लाइन लागेर फिल्महरु हेर्ने गरिन्थ्यो । यसरी फिल्म हेर्दा फिल्म खेल्न पाए त भन्ने लाग्थ्यो । जब फिल्म हेरिन्थ्यो, ती क्यारेक्टरहरु गज्जबका लाग्थे । त्यसकै प्रभावले होला फिल्म क्षेत्रमा आइयो ।
विपरीत लिंगी यौन जाेडीबीच यौन सम्पर्क भएको खण्डमा गर्भ नरहोस् भन्ने उद्देश्यले स्थायी बन्ध्याकरण गर्न सकिन्छ । स्थायी बन्ध्याकरण गर्भ नरहने भरपर्दो उपाय भए पनि बन्ध्याकरणप्रति मानिसको भ्रम भने कायम रहेको चिकित्सक बताउँछन् ।
वि.सं. १९३७ मा भारतको गुजरातका भगवानलाल इन्द्रजीले ‘ट्वेन्टी थ्री इन्स्क्रिप्सन्स् फ्रम नेपाल’ भन्ने पुस्तकमा २३ वटा अभिलेख छापेका थिए । ती २३ वटा अभिलेखमध्ये लिच्छवि कालका १५ वटा, मल्ल कालका सात वटा र शाह कालको एउटा थियो । लिच्छवि कालको सबैभन्दा पहिलो अभिलेख सम्वत् ३८६ चाँगुनारायणको कुँदिएको अभिलेख थियो ।
महिलाको विषयमा सामाजिक, सांस्कृतिक तथा मानवशास्त्रीय विश्लेषण भइरहेको हुन्छ । जब नेतृत्वको कुरा आउँछ तब पुरुष नै अघि सर्छ कारण वर्षाैंदेखि खाइपाइ आएको पद पुरुषले गुमाउन चाहँदैन ।
अहिले हामी संक्रमणकालीन अवस्थामा छौँ । वर्षाैंदेखि बनेको सामाजिक संरचना बदलिँदै छ । नयाँ सामाजिक संरचना, नयाँ विचारधाराहरु आउने क्रममा छन् । लैंगिक रुपमा पनि हामीले त्यसरी नै हेर्नुपर्छ । पुराना सामाजिक संरचना अब धेरै टिक्दैनन् । महिला भन्ने बित्तिकै घरबारको मात्र जिम्मा अनि पुरुष भन्ने बित्तिकै घर बाहिरको मात्र जिम्मा लिने हो भनेर बुझिने पुरानो संरचना बिस्तारै भत्किँदै छ ।
संघीयतामा गएसँगै मुलुकमा तीन तहको सरकार छ । स्थानीय तहको एकाध स्थानलाई छाडेर स्थानीय सरकार प्रमुख हेर्ने हो भने महिला नगण्य छन् । सातै प्रदेशका सरकार प्रमुख पनि पुरुषै छन् । राष्ट्रप्रमुख महिला भए पनि सरकारको कार्यकारीमा पुरुष नै विराजमान छन् । संविधान जारी भएपछि बनेको संघीय सरकारमा ११ प्रतिशत मात्र महिला मन्त्री छन् । जबकि संविधानमै ३३ प्रतिशत महिलाको अनिवार्य सहभागिता हुनुपर्ने व्यवस्था छ ।
पाँच वर्ष दन्त चिकित्सा पढेर पनि आफ्नो शोख पूरा गर्न मोडलिङमा अघि बढ्दै ‘शुभलभ’ र ‘चिनी कम, रङ कडा’जस्ता फिल्म खेल्न भ्याइसकेकी डा. सूर्या थापालाई हेर्दा दुई डुङ्गामा गोडा राख्ने व्यक्ति देखिएला तर उनको आत्मविश्वास भने हेर्न लायक छ ।
साउदी अरेबियाली राजाका भाइ र भतिजासहित राजपरिवारका तीनजना वरिष्ठ सदस्यलाई गिरफ्तार गरिएको अमेरिकी सञ्चारमाध्यम जनाएको छ।
‘नोवेल कोरोना भाइरस (कोभिड-१९) चीनको हुवाये प्रान्तको बुहानबाट फैलिएसँगै विश्वका अनुसन्धानरत स्वास्थ्य वैज्ञानिकहरू यतिखेर चिन्तामा छन् । सुरुमा रुघाखोकी लाग्ने, टाउको दुख्ने र ज्वरो आउने लक्षण देखाउने यस्ता भाइरसको आक्रमणसँगै समयमा उपचार भएन भने ज्यानै गुमाउँछन् । यद्यपि, अहिलेसम्म नोवेल कोरोना भाइरस निस्तेज पार्ने ‘भ्याक्सिन’ संसारभर उपलब्ध छैन ।
भनिन्छ, समाज एउटा सोच्न सक्ने, अवलोकन गर्न सक्ने, मूल्याङ्कन गर्न सक्ने, एउटा विवेकशील जमात हो तर बेलाबेलामा यो विवेकशील समाजले विवेक गुमाउँछ । जब कुनै अनपेक्षित घटना घट्छ, त्यस्तो बेलामा विवेकशील समाजले त्यसलाई विनयी प्रत्युत्तर दिनुपर्ने हो तर त्यस्तो हुँदैन । अझ एक कदम अघि बढेर उत्तेजना र उद्वेलित बनाउन स्वयं समाज लागिपर्छ ।
