सन्निकट संकटका संकेत
अहिले एकप्रकारको सामाजिक सन्नाटा जो आँधी आउनुअघिको जस्तो देखिन्छ। त्यो जनअसन्तुष्टि/आक्रोशको धुवाँ पुत्पुताइरहेको आभास जनबोलीमा सुन्न पाइन्छ।
अहिले एकप्रकारको सामाजिक सन्नाटा जो आँधी आउनुअघिको जस्तो देखिन्छ। त्यो जनअसन्तुष्टि/आक्रोशको धुवाँ पुत्पुताइरहेको आभास जनबोलीमा सुन्न पाइन्छ।
विश्व वन्यजन्तु कोषका नेपाल प्रमुख एवं संरक्षणविद् डा घनश्याम गुरुङले भने, 'जलवायु परिवर्तनको असर न्यूनीकरणका उपाय अपनाउनु र यससँग अनुकूलन हुनुको विकल्प हामीसँग छैन।'
भारतको सबैभन्दा स्वच्छ र सफा सहरको नाम राखेको ‘इन्दौर’को सकारात्मक अनुभवलाई अन्यत्र पनि अनुकरण गर्न खोजिएको छ।
काठमाडौँ उपत्यकामा मापदण्डभन्दा बढी धुँवा फाल्ने १५ वटा सवारी साधनलाई कारबाही गरिएको छ।
तुवाँलोले पोखरा सहर ढाकेको छ। तुवाँलोले गर्दा हवाइसेवा पनि प्रभावित भएको छ। तुँवालोका कारण मानव स्वास्थ्यमा प्रतिकूल असर देखिन थालेको चिकित्सकले औंल्याएका छन्।
कास्कीको माछापुच्छ्रे गाउँपालिका–६ अस्ताम र पोखरा महानगरपालिका–२५ सुइखेत नजिकका चारवटा सामुदायिक वनमा आगलागी भएको स्थानीयले बताएका छन्। भीषण आगलागीले गाउँ नै धुवाँले ढाकिएको स्थानीयले बताएका छन्। गाउँमै धुवाँ पस्ता श्वास फेर्नै सकस भएको स्थानीयले बताए।
खुला आकाशले कोशौ टाढा देखिने डाँडा अहिले धुवाँले ढाकिएका छन् । नजिकैका डाँडा प्रष्ट देखिँदैनन् । कारण हो डाँडैभरि डढेलो सल्कँदा आएको धुवाँले यस्तो देखिएको हो ।
धुवाँमुक्त गाउँ घोषणासँगै धुवाँका कराण लाग्ने विभिन्न रोगबाट बच्न सकिने अध्यक्ष सुवेदीले बताए।
सडकभरी खाल्डा छन्। दोहोर लेनमा सवारीको लाम छ। सडककोे धुलोले आसपासमा कुहिरो लागेजस्तै छ।
काठमाडौंको कोलाहल। धुवाँधुलो। बिहान कलेज आएपछि फेरि समाचारका लागि रिपोर्टिङमा कुदाकुद। कहिलेकाहीँ बाहिर घुम्न पाए हुन्थ्यो नि ! भन्ने सोचिरहेको थिएँ। नभन्दै कुटुम्ब कलेजबाट शैक्षिक भ्रमण जाने सल्लाह भयो। ठाउँ पनि पोखरा, लुम्बिनी, पाल्पा, लम्जुङ। अहो ! ठाउँ सुन्दै कहिले पुगौंला भन्ने लाग्यो। राति सुत्दा समेत रमाइलो गर्ने योजना बनाउने गर्थें म। फागुन २० गतेबाट हाम्रो घुमफिर सुरु भयो। स्नातक तह प्रथम वर्ष र दोस्रो बर्ष गरी १८ विधार्थी, सामाजिक कार्य विषयका शिक्षक लोकनाथ दुलाल र अंग्रेजी विषयकी शिक्षिका मेमलत्ता नेपाल गरी २० जना थियौं।
धुवाँधुलोलाई हाम्रा निकायहरूले ठूलो समस्या मानेको देखिँदैन। सडक खनेर असरल्ल छोडिदिँदा वर्षौंदेखि काठमाडौँ धुलोको राजधानी बन्न पुगेको छ। त्यसैले अचेल काठमाडौँको नामै परिवर्तन गरेर अखबारहरूले नाम राख्न थालेका छन्– ‘डस्टमान्डू’ अर्थात् ‘धुलेमाडौँ’। पानी परेपछि हिलैहिलो। अरु बेला धुलैधुलो। यही हो– काठमाडौँको नियति। राजधानी काठमाडौँका घरहरू यहाँ उडिरहेको धुवाँ र धुलोका कारण छोपिएका छन्। सुन्दर पहाडले घेरिएको यो उपत्यकाको दृश्य धुवाँधुलो बाक्लो पत्रभित्र निसासिरहेको छ। पहाडका तरेलीहरू प्रदूषणले छट्पटाइरहेका छन्।
गार्इ पाल्यो रेलीमाई बनको बाघलाई छोरो पाल्यो रेलीमाई जर्मनको धावालाई...
सुन्दरबजारनजिकै जमिनबाट धुवाँ निस्किएपछि स्थानीयवासीहरू त्रसित भएका छन् । सुन्दरबजार नगरपालिका–९ सिउडीबारको बस्ती नजिकै सुनिता खनालको घर पछाडिको भिरालो जमिनबाट धुवाँ निस्कन थालेपछि प्रकोपको डरले स्थानीयवासीमा त्रस्त बढेकाे हाे ।
पुसको न्यानो घाम उनको घरमा झुल्किँदै गर्दा सुकमायाले बिहानको दैनिकी हतपत सकिन् । पहिलेजस्तो खाना पकाउन घन्टौँ लाग्दैन । दाउराबाट निस्कने धुवाँले आँखा रसाउँदै काम गर्नुपर्दैन । घामका किरण ढोकाबाट भित्र छिर्नैै लाग्दा सिन्धुलीकी सुकमाया कुसुवार घरबाहिर निस्किन्।
राजधानी उपत्यकाको वातावरण प्रदूषणको मुख्य कारण धुलो र धुवाँ नै हो। अव्यवस्थित ढंगमा सडकविस्तार वा अन्य भौतिक निर्माणले धुलो बढाएको छ। धुवाँ उत्पन्न गर्ने सवारीसाधन र उद्योग–कलकारखाना हुन्। उपत्यकामा धुवाँ उत्पन्न गर्ने इँटा भट्टाबाहेक अन्य उद्योग उल्लेख्य संख्यामा छैनन्।