को हुन् बलिराजा ?
बलिराजासम्बन्धी पौराणिक, ऐतिहासिक र सांस्कृतिक विवरण प्राप्त गर्न सकिन्छ । यी विवरणका आधारमा हेर्दा जुन–जुन तरिकाले र जहाँ जसरी भए पनि तिहारमा खेलिने देउसी–भैलोको सम्बन्ध जुम्ली राजा बलिराजाको विवरण केही करिब देखिन्छ ।
बलिराजासम्बन्धी पौराणिक, ऐतिहासिक र सांस्कृतिक विवरण प्राप्त गर्न सकिन्छ । यी विवरणका आधारमा हेर्दा जुन–जुन तरिकाले र जहाँ जसरी भए पनि तिहारमा खेलिने देउसी–भैलोको सम्बन्ध जुम्ली राजा बलिराजाको विवरण केही करिब देखिन्छ ।
कोरोना प्रभाव तत्काल नहट्ने संकेत देखेपछि ताप्लेजुङका स्थानीय तहका वडापालिकाहरुले यसवर्षको तिहारमा देउसी भैलो खेल्न नआउन र आफ्नालाई पनि बाहिर नजान आग्रह गरेका छन्।
कानुन, न्याय तथा संसदीय मामिला मन्त्री भानुभक्त ढकालले तेह्रथुमको समग्र हितको निम्ति कुनै आग्रह–पूर्वाग्रह विना काम गर्ने बताएका छन्।
वरिष्ठ साहित्यकार कृष्ण पनेरू ‘वञ्चित’लाई अहिलेको देउसी–भैलोे पटक्कै मन परेको छैन । उनलाई अहिलेको देउसी–भैलो मन नपर्नुको कारण हो– परम्परागत मौलिकता नहुनु ।
तिहारमा यस्तै लोकभाकामा देउसी खेल्ने चलन छ । गीतबाट देउसीको प्रारम्भ गर्दै आँगनीमा प्रवेश गरिन्छ, त्यसपछि एक जनाले नेतृत्व गरी भट्याउन सुरु गर्छन् । र, बाँकी देउसेले बाजा–मादल, झ्याली आदिको साथमा देउसिरे भन्दै उत्साहसहित आँगनीमा नाच्ने गर्छन् ।