धन्न गरिबी घट्दै छ!
नेपालमा अहिले भोकमरी, कुपोषणका खबर खासै सुनिँदैन। शिक्षा, स्वास्थ्य, पिउने पानी, विद्युत्, सडक पूर्वाधारको पहुँच पनि क्रमशः बढ्दै गएको छ।
नेपालमा अहिले भोकमरी, कुपोषणका खबर खासै सुनिँदैन। शिक्षा, स्वास्थ्य, पिउने पानी, विद्युत्, सडक पूर्वाधारको पहुँच पनि क्रमशः बढ्दै गएको छ।
विश्वभरका नागरिक समाजका व्यक्ति सम्मिलित यो कार्यक्रमले विभेदमुक्त, भोकमरीमुक्त, असमानतामुक्त अर्को विश्व सम्भव छ/छैन भन्नेबारे बहस छेडेको छ।
कर्णालीमा खडेरीका कारण प्रमुख हिउँदे बाली लगाइएको ८० प्रतिशत भूभागमा गहुँ उम्रिएको छैन।
उनले प्यालेस्टाइनका आधा जनसङ्ख्या भोकमरीको चपेटामा आइसकेको बताए।
नीतिनिर्माता, सांसद, विषयविज्ञ तथा सम्बद्ध सरकारी अधिकारीहरूले नेपालले भोकमरी न्यूनीकरणमा गरेको प्रगति दिगो रूपमा राख्न युवा भूमिका अहम् रहने भएकाले कृषि क्षेत्रमा युवा आकर्षण बढाउनुपर्ने बताएका छन् ।
गत वर्ष यतिबेला खेतबारीमा लगाइएका गहुँ जौंले बाला हाल्न सुरु गर्थे।
आर्थिक मन्दीको निकटमा रहेका युरोपेली देशलाई बढ्दो ऊर्जा लागतले आगामी शिशिरमा चिसो र अँध्यारोमा जीवन बिताउनुपर्ने चिन्ताले सताएको छ। खाद्यान्नको उच्च मूल्य र अभाव, युक्रेन र रूसबाट भएको मल र खाद्यान्न ढुवानीको कटौतीले विकासोन्मुख देशहरूमा व्यापक भोकमरी र अशान्ति सृजना गर्ने चिन्ता पनि उत्तिकै बढाएको छ।
खाद्यवस्तुको आकासिँदो मूल्य र भोकमरीले विश्वमा दंगा तथा राजनीतिक उथलपुथलको संभावना बढाउँछन्।
वर्षा भएदेखि उनी राम्रोसित निदाएका छैनन्।उनी खेतमा काटेर राखेको धान कसरी घर भित्र्याउने भन्ने मै सोचिरहेका छन्। उनले भने,‘निरन्तर वर्षा भइरहेको छ। खेतमा धानका दाना जताततै बगिरहेका छन्। न मेहनत रह्यो न त फल पाइयो। खेतको आलीमा बसेर टुलुटुलु हेर्नुबाहेक केही छैन।’
कोभिड–१९ को कारण यो बढोत्तरी भएकोे संघले जनाएको छ। भोकमरीको सम्पूर्ण मापन नभए पनि विश्वको कुल जनसंख्याको १० प्रतिशत अर्थात् ८१ करोड जनसंख्या गत वर्ष कुपोषणको सिकार भएका छन्। भोकमरीको यो वृद्धिले सन् २०३० सम्म विश्ववाट भोकमरी हटाउने संयुक्त राष्ट्र संघको उद्देश्य पूरा हुन ठूलो प्रयास गर्नुपर्ने देखिएको छ।
दक्षिणी भेगमा पर्ने बेनिघाट रोराङ–२, को लाईपुर, खर्च, पान्चलिङ, भल्टार, थरीगाउ र बासखोलाका बिपन्न ६५ घर परिवारलाई प्रतिघर एक बोरा चामल सहित दाल, तेल, नुन, चिनी, साबुन पुर्याएका छन्।
पुस्तौनी हलिया रहेका यहाँका दमाई परिवार पूर्ण रुपमा मालिकको आश्रयमा छन्। साहुको हलो जोतेवापत दिने केही अन्नबालीले दमाई परिवारको चुलोमा खाना पाक्थ्यो। सरकारले २१ भदौ २०६५ मा हलिया प्रथा अन्त्य भएको घोषणा गरेपछि साहुले हलियालाई दिएको ऋण फिर्ता मागे र हलो जोत्न दिएनन्।
‘पोहोर तिर बैशाखसम्म खान पुगेको थियो यसपाली माघदेखि नै पेट अघाएको छैन’, उनले भनिन्, ‘हिजो बेलुका (बिहीबार बेलुका) कुखुरालाई भनेर राखेको आहारा खोले बनाएर खाए, भोलि के खाने, धुवाँ खान सक्दिन, ढुङगा चपाउन सक्दिन, खोज्न जान सक्दिन भोकै सुत्नुपर्छ ।’
विश्वमा अत्यधिक भोकमरीमा रहेको जनसंख्या गत वर्ष १३ करोडले बढेर ८० करोड पुगेको छ। यो जनसंख्या हालसम्म कोभिड–१९ ले संक्रमितको तुलनामा ८ गुणाले बढी हो। विश्व समुदायले भोकमरीलाई समयमै सम्बोधन गर्न नसके कठोर अनिकालको अवस्था सिर्जना हुन सक्छ।
हाम्रो जस्तो कृषिप्रधान देशमा जनतालाई आकर्षित तुल्याउने भनेकै कृषिमै हो । तर कृषि तथा पशुपन्छी नाम गरेको मन्त्रालय मात्र कर्मचारीको हकहितका लागि गठन भएको ठानिएपछि छिमेकी मुलुकमा आश्रित हुन जानुको विकल्प नदेखिएको हो ।
