आईसिसी टी–२० विश्वकप क्रिकेटको सेमिफाइनलमा पराजित भएसँगै अफगानिस्तानको विश्वकप यात्रा टुङ्गिएको छ। बिहीबार दक्षिण अफ्रिकासँग ९ विकेटले पराजित हुँदै अफगानिस्तान लिगबाट बाहिरिएको हो।

पहिलोपटक विश्वकपको सेमिफाइनल यात्रा तय गरेको अफगानिस्तानले सेमिफाइनलसम्म पुग्न अस्ट्रेलिया, बङ्गलादेश र न्यूजिल्यान्डजस्ता टीमलाई पराजित गर्दै इतिहास रच्न सफल भयो। जसको चर्चा पनि विश्वस्तरमा अझैपनि भइ नै रहेको छ।  

अफगानिस्तानको विश्वकप यात्रालाई अविस्मरणीय र ऐतिहासिक बनाउन कप्तान राशिद खानले खेलेको भूमिका बिर्सन सकिँदैन। विश्वकपमा उनले गरेको लिडरसिप र उनको प्रदर्शनले अफगानिस्तानलाई क्रिकेट क्षेत्रमा थप स्थापित गराउन सक्यो।

को हुन् अफगानिस्तानका २५ वर्षीय कप्तान राशिद खान?

चर्चाको पात्र बनेको अफगानिस्तानका कप्तान राशिद खानलाई करोडपति क्रिकेट सुपरस्टार बनाउने यात्रा पाकिस्तानको पेशावर सहरमा बसोबास गर्ने शरणार्थीका रूपमा अत्यन्तै निराशाजनक परिस्थितिमा सुरु भयो।

यद्यपि आफ्ना लेग स्पिन चालहरूका साथ लोकप्रिय फ्रेन्चाइजी क्रिकेटरका रूपमा २५ वर्षीय खानले अहिले यति सम्पत्ति कमाएका छन् कि जुन उनको परिवार अफगानिस्तानको युद्धबाट भागेको समय अकल्पनीय थियो।

पैसा कमाउने इन्डियन प्रिमियम लिग (आइपिएल) मा भएको पछिल्लो सम्झौताले उनलाई अनुमानित १८ लाख डलर आम्दानी भएको छ। उनीसँग दुबई र शारजहाँमा घर भएको दाबी पनि गरिएको छ।

पाकिस्तानमा प्रारम्भिक वर्षहरूमा उनलाई क्रिकेट सिकाउने प्रशिक्षकको महानता नै उनको भाग्यमा थियो।

‘राशिदसँग एउटा आशिर्वादको दाहिने हात छ, जसबाट उनी विश्वस्तरीय बलिङ गर्छन्’, राशिदका खेलकुद शिक्षक अली होटीले भने, ‘उनको ध्यान, प्रतिबद्धता र प्रतिभा अनुकरणीय थियो र उनी अहिले पाकिस्तान र अफगानिस्तानका सीमामा रोल मोडेल छन्।’

एघार छोराछोरीमध्येका एक राशिद र उनको परिवारले अफगानिस्तानको युद्धको उथलपुथलबाट छिमेकी पाकिस्तानको सापेक्षिक सुरक्षासम्म कठिन मार्ग अपनाएको थियो। उनका बुबाआमाको पूर्वी प्रान्त नान्गाहारमा टायर कम्पनी थियो।

युवा राशिदको शिक्षा पनि उनलाई ग्रहण गरिएको घरमा भयो र उनले पेशावरको इस्लामिया कलेजमा कम्प्युटर साइन्स पढे।

‘क्रिकेट ट्रायलका क्रममा हामीले राशिदमा धेरै प्रतिभा देख्यौँ, त्यसैले हामीले उनलाई कम्प्युटर साइन्समा भर्ना गरायौँ, उनी राम्रो विद्यार्थी पनि थिए र सन् २०१३ मा उनको करियर सुरु भएको थियो’, ३९ वर्षीय होटीले भने।

थोरै शब्द मात्र बोल्ने नम्र किशोर राशिदले शानदार प्रदर्शन गर्दै एक खेलमा शतक बनाए र आफ्नो टिमलाई स्थानीय कलेजिएट फाइनलमा पुर्याउन सफल भए।

‘राशिद बलरभन्दा राम्रो ब्याटर थिए। तर, पछि उनले लेग–ब्रेकको कौशल विकास गरे र आफ्नो ध्यानसँगै राम्रो सफलता हासिल गरे’, होटीले भने, ‘उनको सबैभन्दा राम्रो विशेषता खेलको अवस्था बुझ्नु थियो।’

पाकिस्तानका पूर्वकप्तान राशिद लतिफ, इन्जमाम–उल–हक र तीव्र बलर कबिर खानले टिमको सुरुआती वर्षहरूमा अफगानिस्तानलाई प्रशिक्षण दिएपछि राशिदलाई ठूलो अन्तर्राष्ट्रिय ब्रेक प्राप्त भयो।

होटीले भने, ‘अफगानिस्तानको टोली सन् २०१४ मा पेशावर आयो र केही खेल खेल्यो, ती खेलमा राशिदको खेलले सबैको ध्यान आकर्षित गर्यो र बाँकी इतिहास हो।’

सन् २०१५ मा पदार्पण गरेपछि राशिदले करिब दुई सय एक दिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय र टि–२० खेलिसकेका छन्।

उनले अफगानिस्तानका पाँच टेस्ट म्याचमा भाग लिएका छन्। सन् २०१८ को उनको डेब्यु बिर्सनलायक थियो। किनकि भारतले पराजित गरेको एक पारीमा उनलाई एक सय ५४ रनमा दुई विकेट हात लागेको थियो।

तथापि उनलाई मात्र २० वर्षको उमेरमा सबैभन्दा कम उमेरको टेस्ट कप्तान बन्न रोकेन र उनको अन्तर्राष्ट्रिय करियरले अहिलेसम्म कूल तीन सय ६९ विकेट लिएको छ।

टि–२० फ्रेन्चाइजी क्रिकेटरका रूपमा उनले गुजरात टाइटन्सलाई सन् २०२३ मा आइपिएल उपाधि दिलाउन सहयोग गरे भने लाहोर कलन्दर्सलाई सन् २०२२ र सन् २०२३ मा पाकिस्तान सुपर लिगमा लगातार उपाधि दिलाउन मार्गदर्शन गरे।

कलन्दर्सका प्रमुख अपरेटिङ अफिसर समिन राणाले राशिदलाई ‘टिम म्यान’ का रूपमा प्रशंसा गर्छन्। ‘मेरा लागि राशिद विनम्र मात्र नभएर सबैभन्दा निस्वार्थ व्यक्ति पनि हुन् र उनको कामको नैतिकता अर्को स्तरको हो किनकि उनी टिमका लागि अतिरिक्त यार्ड राख्न कहिल्यै पछि हट्तैनन्, उनका लागि टिम पहिला आउँछ’, उनले भने।

उनको आक्रामक कप्तानीले अफगानिस्तानको बिर्सन नसकिने सन् २०२४ को विश्वकपले धेरैको मन जितेको छ भने धेरैको ध्यान पनि आफूतिर तानेको छ।

प्रकाशित: १३ असार २०८१ ०९:३१ बिहीबार