बेनिघाटरोराङ गाउँपालिका–२ सिमथलीका कालीबहादुर चेपाङका नौ जना बालबच्चा छन्। ज्यालामजदुरी गरेर मात्र परिवार पालिरहेका चेपाङका ६ सन्तान मात्र विद्यालय जान्छन्।

खरले छाएको सानो छाप्रोमा आगो बालेर गुन्द्रीको भरमा रात काट्ने कालीबहादुरका ती बच्चाले खाजा खान पाउने भएकाले मात्र विद्यालय जाने गरेका हुन्।

घरमा बस्ने अरु सबैको काम ज्यालामजदुरी नै हो।  नत्र हातमुख जोड्ने अर्को कुनै विकल्प छैन भन्छन् कालीबहादुर।'आफ्नो खेतबारी छैन। भएको थोरै खोरियामा दुई महिनालाई पुग्ने अन्न पनि फल्दैन। बाँकी समय हामी त भोकै हो। हामी गरिबलाई कसले हेर्छ र? 'उनको भनाइ छ।

मैलो फाटेका केही पुराना लुगाको भरमा वर्षौं काटेका चेपाङ परिवारका बालबच्चा गाउँ नजिकै रहेको विद्यालयमा जाँदासमेत पुरानो लुगा र खाली खुट्टामा जाने गर्दछन्। कालीबहादुरको परिवारमात्र होइन, सिमथलीका चेपाङ समुदायको दुःख करिब उस्तै छ। घरमा खानेकुरा छैन। जाडो मौसममा आगोको भरमा रात काट्नुपर्छ भने विद्यालय जानेहरुले दिउँसोको खाजाको भरमा रात काट्नुपर्छ। 

सिमथलीमा रहेको प्रजा आधारभूत विद्यालयमा आउने विद्यार्थीहरुको अवस्था हेर्ने हो भने पनि उस्तै छ। अधिकांश विद्यार्थी भोकै विद्यालय आउँछन्।विद्यालय आएपछि खाजा बनाउने ठाउँ हेर्छन् र दिउँसोको खाजाको पर्खाइमा बस्छन्। अघिल्लो दिनको खाजाले भोक लागेका विद्यार्थी छट्पटिएर शौचालय जाने बहानामा खाजा बनाएको हेरेर कक्षामा फर्कने गरेको टिठलाग्दो दृश्य हरेक दिन देख्न सकिने विद्यालयका शिक्षक अप्सरा मैनाली बताउँछिन्। 

गत वर्ष विद्यालयमा आउने विद्यार्थीको अवस्था नाजुक भएका कारण काठमाडौंका समाजसेवी राधा श्रेष्ठले संयोजन गरी कपडा र स्टेसनरी वितरण गरेका थिए  तर एक वर्ष भइसक्दा पनि त्यही पुरानो कपडा र फाटेको जुत्तामा विद्यालय जानु उनीहरुको दैनिकी भइसकेको छ।

विद्यालय आउने तर घरमा अभिभावक नहुनेहरु झनै समस्यामा छन्। नियमित विद्यालय आउने ६ वर्षीय डेप चेपाङ र आठ वर्षीय कमल चेपाङको आमाले घर छाडेर हिँडेको लामो समय भयो। बाबु घरमै आउँदैनन्। ज्याला गर्न गएर १०/१५ दिनमा फर्किन्छन्। मामाघरमा हजुरआमासँग बसेका उनीहरुको हालत खराब छ।विद्यालयको खाजामा जीवन चलेको छ। लगाउने लुगा छैन। जाडोको सिरेटोले काम्दै गरेका विद्यार्थीको यस्तो अवस्था नरमाइलो किसिमको हुने गरेको शिक्षक मैनालीको भनाइ छ।

प्रजा आधारभूत विद्यालयमा अध्ययन गर्ने विद्यार्थीमध्ये करिब २५ प्रतिशत हरेक दिन विद्यालयको खाजा खान पाइन्छ भनेर आउने गरेका छन् भने करिब ७५ प्रतिशत विद्यार्थी खाली खुट्टामा र विद्यालय पोशाक नलगाई विद्यालय आउने गरेका उनले बताईन्।

घरमा खाने अन्न नभएका चेपाङ समूदायको बसोबास रहेको सिमथलीमा ७० घर छन्। छाप्रा बनाएर बसेको गाउँमा र विद्यालयमा खानेपानीसमेत छैन। विकासको सबै पूर्वाधारको पहुँचबाट टाढा रहेको सिमथलीवासीका लागि आयआर्जनको कुनै उपाय नभएपछि गाउँवासी ज्याला मजदूरी गर्न गाउँ छाडेर हिँड्ने र केही मानिस बच्चा भएकाले गाउँमै बसेर एक छाकको भरमा कष्टकर जीवन निर्वाह गरिरहेको देख्न सकिन्छ।

बाबुलाई खोलाले बगाएर मृत्यु भएपछि कठिन सङ्घर्ष गरेर बाँचिरहेका ११ वर्षीया मनमायाँ चेपाङ र १४ वर्षीय सन्तोष चेपाङको अवस्था झनै कठिन छ। घरमा केही नभएपछि कठिन जीवन बिताइरहेको चेपाङ परिवारको यो वास्तविकता कथा जस्तै लागे पनि अहिलेसम्म परिवर्तन हुन सकेको छैन।

स्थानिय सरकार आएको ४ वर्ष बितिसक्दा समेत उनिहरुको आर्थिक अवस्थामा कुनै परिवर्तन आउन सकेको छैन। रासस

प्रकाशित: १५ मंसिर २०७८ ०७:३६ बुधबार