अमेरिकाले देश निकाला गरेर भुटान पठाएका भुटानी शरणार्थीमध्ये ३ जना झापाबाट पक्राउ परेका छन्। 

अमेरिकाको अध्यागमन कानुन उल्लंघनको अभियोगमा इमिग्रेसन एन्ड कस्टम्स इन्फोर्समेन्ट (आइसीई)ले पेन्सिलभेनियाबाट दश जनालाई पक्राउ गरेर भुटान डिपोर्ट गरिदिएको थियो। तर भुटान सरकारले उनीहरूलाई आफ्नो देशमा शरण दिन नमानेपछि नेपाल पठाइदिएको हो।

भुटानबाट पनि निकालिएका मध्ये गोप्य रूपमा नेपाल प्रवेश गरेर बेलडाँगी शरणार्थी शिविर पुगेका ३६ वर्षीय आशिष सुवेदी, ३१ वर्षीय सन्तोष दर्जी र ३६ वर्षीय रोशन तामाङलाई प्रहरीले शनिबार पक्राउ गरेको हो। उनीहरूलाई शनिबार नै काँकडभिट्टास्थित अध्यागमन कार्यालयमा बुझाएको थियो। बाँकी ७ जनाको अवस्था अज्ञात रहेको र उनीहरुको खोजी भइरहेको अध्यागमन कार्यालय काँकरभिट्टाले जनाएको छ।

कार्यालयका अनुसार उनीहरू नेपाल कसरी प्रवेश गरे भन्नेबारे अझै खुल्न सकेको छैन। कार्यालयका अधिकृत डा.तुलसी भट्टराईले उनीहरू कहाँबाट, कसरी नेपाल आइपुगे भनेर नखुलेको बताए। भट्टराईले उनीहरूबारे अनुसन्धान भइरहेको र अनुसन्धानपछि मात्र सबै खुल्ने नागरिकन्यूजलाई जानकारी दिए।

उनले भने, ‘प्रहरीले अहिले तीन जनालाई नियन्त्रणमा लिएर हामीलाई बुझाएको छ। उहाँको बारेमा विस्तृत अनुसन्धान भइरहेको छ। उहाँहरू कहाँबाट, कताकताबाट र कसरी यहाँ आउनुभयो भन्ने कुरा अनुसन्धानबाट खुलेपछि मात्र भन्न सकिन्छ।’

अमेरिकाले उनीहरूलाई भुटानको थिम्पुमा डिपोर्ट गरेको थियो। एयरपोर्टमा अवतरण गरेपछि भुटान सरकारले कहाँ बस्ने हो, को छ भुटानमा भनेर सोधेपछि उनीहरू अन्यौलमा परेर नेपालको झापा जाने भनेर बताएको भुटानी शरणार्थी शिविरका सचिव सन्चाहाङ सुब्बाले बताए। भुटानले देश निकाला नगरे पनि अन्यौल हुने प्रश्न गरेपछि उनीहरू अलमलमा परेर नेपाल जाने भनेर बताएको उनले जिकिर गरे। भुटानले प्रतिव्यक्ति तीस हजार भारु दिएर गाडीमा नेपालतर्फ पठाएको उनले बताए। 

सचिव सुब्बाले भने, ‘मलाई सुन्नमा आएको १० जना डिपोर्ट हो तर यहाँ तीन जना मात्र आउनु भएको छ। उहाँहरू खाना खान तयारी हुँदै गर्दा नेपाल प्रहरीहरूले लग्नु भएको छ।’

भुटानले पूर्व भुटानी शरणार्थी भनेर पूर्ण रूपमा स्वीकार  गरेर अमेरिकाको राजदूतावास, सरकारसँग सहमति भएपछि भुटानको अन्तर्राष्ट्रिय एयरपोर्ट थिम्पुमा डिपोर्ट गरेको उनले बताए। लामो बाटो भएर आउँदा र  अमेरिकाको जेलमा बस्दा उनीहरू मानसिक रूपमा पनि डिस्टर्ब भएको अवस्था छ। यस्तो अवस्थामा भुटानमा को छ आफन्त, तिमीहरू यहाँ बस्न पाउँदैनौँ, कहाँ जाने भनेर सोध्दा उनीहरूले नेपालको झापामा नै जाने भनेर बताएको शिविरमा आइपुगेका तीन जना शरणार्थीसँगको कुराकानीका आधारमा सचिव सुब्बाले बताए।

उनले भने, ‘थिम्पुमा डिपोर्ट भएपछि भुटानी सरकारले बनावटी प्रश्न गर्यो। तिम्रो यहाँ को छ  भनेर उनीहरूलाई सोध्यो। तर ती भाइहरू झापामै जन्मेका हुन्, यसै कारण उनीहरू यत्रो लामो बाटो आउँदा, अमेरिकाको जेलमा बस्दा हराए जस्तै भए। मानसिक रूपमा पनि उनीहरू डिस्टर्ब भएको अवस्था छ। उनीहरू यहाँ गैर कानुनी रूपमा आएको हुनाले नेपाल सरकारले लगेर गएको छ।’

यो घटनाले तीन दशकभन्दा बढी समयदेखि जारी भुटानी शरणार्थी समस्या फेरि बल्झिने पो हो कि भन्ने शंका जन्माएको उनले जिकिर गरे।

डोनाल्ड ट्रम्प दोस्रो पटक अमेरिकाको राष्ट्रपति निर्वाचित भएपछि उनले आप्रवासीहरूमाथि कडा नीति लिएका छन्। उनले विभिन्न देशबाट आएका आप्रवासीलाई लगातार डिपोर्ट गरिरहेका छन्। केही नेपालीहरू पनि डिपोर्ट भएर आइसकेका छन्।

सोही क्रममा अमेरिकी सरकारले १० जना भुटानी शरणार्थीलाई डिपोर्ट गरेर भुटान फिर्ता पठाएको थियो।

विमानस्थलमा झरेपछि उनीहरूलाई एकदिन पनि भुटान बस्न नदिएर नेपाल पठाएको उल्लेख गर्दै सुब्बाले भने, ‘तीमध्ये सात जना कहाँ गए भन्ने अहिलेसम्म थाहा हुन सकेको छैन।’