विश्वका प्रमुख उदीयमान अर्थतन्त्रहरूको ब्रिक्स समूहको शिखर सम्मेलन आज ब्राजिलको रियो दि जेनेरियोमा सुरु हुँदैछ। तर चीनका राष्ट्रपति सी जिनपिङ पहिलो पटक यो सम्मेलनमा अनुपस्थित रहनेछन्। उनले विश्व शक्ति सन्तुलनलाई पुन: आकार दिन ब्रिक्सलाई केन्द्र बनाएका थिए।

ब्रिक्समा ब्राजिल, रूस, भारत, चीन र दक्षिण अफ्रिका संस्थापक सदस्य छन्। सन् २०२४ देखि इजिप्ट, यूएई, इथियोपिया, इन्डोनेसिया र इरानलाई पनि समावेश गरिएको छ। अमेरिकी कर र व्यापारिक अनिश्चितताको दबाबमा ब्रिक्स ऐक्यबद्धता देखाउन संघर्षरत छ। सीको अनुपस्थितिले चीनलाई वैकल्पिक विश्व नेताको रूपमा प्रस्तुत गर्ने अवसर गुमेको छ।

सीको सट्टा चिनियाँ प्रधानमन्त्री ली छियाङ उपस्थित हुनेछन्। पर्यवेक्षकहरूका अनुसार यो अनुपस्थिति ब्रिक्सको महत्व घटेको संकेत नभई घरेलु आर्थिक चुनौती र कम अपेक्षाको परिणाम हो। ‘ब्रिक्स अमेरिकी प्रभावबाट मुक्त रहोस् भन्ने बेइजिङको प्रयासको हिस्सा हो,’ सिंगापुरको राष्ट्रिय विश्वविद्यालयका सहप्राध्यापक चोङ जा इयानले भने।

रूसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन पनि अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालतको गिरफ्तारी पुर्जीका कारण भिडियो लिङ्कमार्फत मात्र सहभागी हुनेछन्। भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र दक्षिण अफ्रिकी राष्ट्रपति सिरिल रामाफोसा उपस्थित हुने अपेक्षा छ। सीको अनुपस्थितिको प्रभावलाई ब्राजिलका राष्ट्रपति लुलासँगको हालैको कूटनीतिक भेटले कम गर्न सक्छ। यसअघि अक्टोबर सन् २०२४ मा रूसको कजानमा भएको ब्रिक्स शिखर सम्मेलनमा सी उपस्थित थिए।

सन् २००९ मा स्थापित ब्रिक्सले जी-७ (अमेरिका, क्यानडा, फ्रान्स, जर्मनी, इटली, जापान र बेलायत) को विकल्पको रूपमा आफूलाई स्थापित गरेको छ। तर यसको विस्तार र विविधताले प्रभावकारिता कमजोर भएको भनेर आलोचना हुन्छ। राष्ट्रिय मुद्रामा व्यापार र डलरमुक्तिको प्रयास रूस र इरानजस्ता देशका लागि आकर्षक छ। तर ‘ब्रिक्स मुद्रा’ को अवधारणा ट्रम्पको १०० प्रतिशत करको धम्कीले विवादित छ। भारतसहित कतिपय सदस्य देशहरू चीनभन्दा अमेरिकातिर झुकाव राख्ने भएकाले पनि एकजुटतामा कमी छ। एजेन्सी