पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल संचालनमा आएको २७ महिनापछि मंगलबार पोखराबाट पहिलो सेड्यूअल उडान भयो। हिमालय एयरलाइन्सले गरेको पहिलो सेड्यूअल उडानमार्फत २९ जना यात्रु पोखराबाट चीनको ल्हासा गए। सोमबार ल्हासाबाट पोखरा आउँदा हिमालय एयरलाइन्सले १ सय ७ जना यात्रु लिएर आएको थियो।

त्यस्तै चीनकै अर्काे व्यापारिक सहर छेन्दुबाट मंगलबार पोखरा आएको सिचुवान एयरलाइन्सले ६० जना पाहुना ल्यायो भने पोखराबाट फर्किदा १ सय २० जना लिएर उड्यो। पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल संचालनमा आएपछि हिमालयले गरेको यो पहिलो सेड्यूअल उडान थियो, तर, सिचुआनले गरेको भने चार्टर उडान थियो। सिचुवानको यो समेतको उडानलाई समेट्दा अहिलेसम्म पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट जम्मा १४ वटा चार्टर उडान भएका छन्।  

पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट मंगलबार एकैपटक सेड्यूअल र चार्टर गरि दुइ अन्तर्राष्ट्रिय उडान भए, ती दुवै उडान चिनियाँ सहरका लागि भएका थिए। पछिल्लो समय पोखराले चिनियाँ पाहुना भित्र्याउने प्रयास थालिरहँदा सुरु भएका अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडानले पोखराको पर्यटन क्षेत्र हौसिएको छ। चिनियाँ पर्यटक भित्र्याउन सकेको खण्डमा पोखराको मात्र नभई समग्र गण्डकी प्रदेशको पर्यटन क्षेत्रमा ‘भाइब्रेट’ आउने व्यावसायीको विश्वास छ।  

चिनियाँ पाहुना भित्र्याउनका लागि पोखराले हवाई संजाल बिस्तारमा मात्र जोड नदिई चिनियाँ सहरमा प्रर्वद्धनमा पनि उत्तिकै बल लगाएको छ। त्यसका लागि पर्यटन व्यावसायीको एउटा टोली अघिल्लो साता छेन्दु गएर फर्कियो भने दोश्रो टोली मंगलबार छेन्दु गएको छ।

‘पोखरालाई चिनियाँ सहरसँग सिधा हवाई सञ्जालमार्फत जोड्न पाउँदा हवाई कम्पनिहरु उत्साही भएका छन। अब बिजनेस दिने काम पोखराको हो,’ पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलकी प्रवक्ता जशोदा सुवेदीले भनिन, ‘अहिलेसम्म अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडान हुनै सकेनन भन्ने गुनासो थियो। अब भने पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय गन्तव्यसम्म जोडिएको छ । यो सबैका लागि खुसीको कुरा हो।’

हिमालयले सातामा एकपटक पोखराबाट चीनको ल्हासा उडान गर्ने स्वीकृति पाएको छ। हालका लागि कम्पनिले सातामा एकपटक मात्र यो रुटमा उडान गरेको भएपनि पर्यटकीय गतिविधि बढाउन सकेको खण्डमा उडान संख्या थपिने पनि सुवेदीले बताईन। हिमालयले काठमाडौं–ल्हासा–पोखरा–ल्हासा–काठमाडौं सेक्टरमा जोड्नेगरि उडान थालेको हो। ‘अहिलेसम्म अन्तर्राष्ट्रिय उडान नभएको भनेर टिप्पणी भईरहेकोमा अब भने पर्याप्त ब्यापार दिएर उडानलाई निरन्तरता दिन जरुरी छ,’ सुवेदीले भनिन, ‘व्यावसायीले बिजेनस प्लान बनाएर पर्यटकीय गतिविधि बढाउनुपर्छ।’

पोखरालाई सिधै अन्तर्राष्ट्रिय गन्तव्यसम्म सिधा हवाई उडानले जोड्न पाएकोमा पोखराको पर्यटन क्षेत्र पनि हौसिएको छ। होटल बाराहीका संचालक बिप्लव पौडेल भन्छन, ‘पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडान संचालन हुन थालेको भन्ने सन्देश प्रवाह भएको छ। यो सबैभन्दा खुसीको कुरा हो। किनकी अहिलेसम्म विमानस्थल आन्तरिक उडानमा मात्र सीमित थियो।’ आन्तरिक उडानमै सीमित रहँदारहँदै पनि पोखराको हवाई क्षेत्रले पहिलेको तुलनामा फड्को मारेकोमा अब भने पोखरा साच्चै अन्तर्राष्ट्रिय हवाई सञ्जालसँग जोडिएको उनले बताए।  

‘पोखरालाई सिधै अन्तर्राष्ट्रिय उडानमार्फत चिनियाँ सहरसम्म जोड्न सफल भएका छौ। हालका लागि उडान सुरु भएका छन। यी उडानको निरन्तरताको लागि व्यावसायी मात्र तातेर हुँदैन, सरकारले माहोल बनाउनुपर्छ,’ पौडेलले भने, ‘अहिलेका लागि उडानको बाटो खुल्यो। तत्कालका लागि चिनियाँ सहरसम्म उडान सुरु भएपनि अबका केही समयभित्र अरु अन्तर्राष्ट्रिय सहरसम्म पनि पोखराको हवाई सञ्जाल बिस्तार हुनेमा आशावादी छौं।’  

पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय उडानबारे अनेक भ्रम रहेकोमा ती भ्रम तोड्न सफल भएको उनले बताए। ‘कहिले धावनमार्ग अपुग त कहिले तौल घटाउनुपर्ने लगायतका भ्रम छरिएका थिए। तर, ती सबै भ्रम अब हटेका छन। विमानस्थल संचालन भएको सन्देश प्रवाह भएपछि निजी हवाईजहाज र चार्टर जहाज लिएर आउनेका लागि बाटो खुलेको छ,’ पौडेलले भने, ‘पोखरा आउन मन लागेको मान्छेका लागि अब भने बाटो खुलेको छ। अहिलेको बिजनेसलाई बिस्तार गर्न जरुरी छ।’ पर्यटक आउजाउ हुनासाथ उडान संख्या पनि थपिने उनले बताए। ‘बिजनेस पाएपछि उडान बढिहाल्छन। आन्तरिक उडानमा भएको प्रगती जस्तै अन्तर्राष्ट्रिय उडान पनि अवश्य थपिन्छन,’ उनले भने।  

पर्यटन बोर्ड पोखराका प्रमुख मणिराज लामिछाने चिनियाँ सहरसँगको पोखराको पोखराको हवाई सञ्जालले चिनियाँ पर्यटक आगमनमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने बताउँछन। पोखरा–ल्हासा हवाई सञ्जालले पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थललाई सेड्यूअल उडानमार्फत पहिलोपटक अन्तर्राष्ट्रिय सहरमा जोड्न सकेकोले यसले पोखराप्रति सकारात्मक प्रभाव पार्ने उनले बताए। उनका अनुसार आगामि दिनमा चिनियाँ पर्यटक पोखरा भित्रिनका लागि हवाई सञ्जालको बाटो खुलेको छ।  

‘अहिलेका लागि पोखरा–ल्हासा हवाई सञ्जालले जोडिएको छ। त्यस्तै पोखरा–छेन्दु पनि हवाई सञ्जालमा जोडिएको छ। अब चिनियाँ पर्यटक सहजै र सिधै पोखरा आउन सक्ने भएका छन,’ उनले भने। उनका अनुसार पोखरासँग हवाई सञ्जालले जोडिएको ल्हासा विदेशी पर्यटकको गन्तव्य हो। तिब्बतीयन संस्कृति हेर्नका लागि ल्हासामा अरु मुलुकका विदेशी पाहुना आउँछन्। ल्हासाका नागरिक घुमघामका लागि बाहिर जाने भन्दा पनि बाहिरका पर्यटक भित्रिने गन्तव्य भएकोले पोखराले ल्हासा भित्रिएका पर्यटकलाई पोखरा ल्याउन सक्ने उनी बताउँछन्।  

‘ल्हासाका मान्छे कमै मात्र घुम्न निस्कन्छन्। तर, पश्चिमा मुलुकका पर्याप्त पर्यटक धेरै संख्यामा ल्हासा जान्छन। बेइजिङदेखि ल्हासासम्मको रेल सेवाले चिनियाँ आन्तरिक पाहुनालाई पनि ल्हासा सहज भएको छ,’ उनले भने, ‘ल्हासा आएका उनै चिनियाँ र अरु मुलुकका पाहुनालाई पोखरा भित्र्याउन पोखरा–ल्हासा उडानले सहजीकरण गर्नेछ।’ 

ल्हासा भित्रिएका पश्चिमा मुलुकका पाहुनालाई पोखराका लागि अब काठमाडौंको भर पर्नु नपर्ने उनले बताए।  लामिछानेका अनुसार ल्हासाको उडान सामान्यतया सिजनल हुन्छ। किनकी उच्च क्षेत्रको सहर भएकोले त्यहाँ चिसो हुन्छ। चिसोको समयमा ल्हासामा पर्यटकीय गतिविधि कम हुन्छन। चिसोका कारण अक्टोवरदेखि मार्चमध्यसम्म ल्हासामा पर्यटकीय गतिविधि सुस्ताउने उनले बताए। ‘ल्हासामा पनि मार्चपछि विदेशी आउने हुन। ती विदेशीलाई सिधै पोखरा झार्न सकियो भने त पोखराले लाभ लिन्छ,’ उनले भने, ‘मार्चपछिको समयमा पोखरासम्मको उडानलाई यात्रु पर्याप्त हुनसक्छन।’

चीनकै आन्तरिक रेलसेवाले चिनियाँ पर्यटकलाई ल्हासा पु¥याएको र ती पर्यटकलाई ल्हासाबाट सिधै पोखरा उतार्न सक्ने हो भने चिनियाँको आगमन पनि पोखरामा बढ्ने उनले बताए। ल्हासा समुन्द्री सतहभन्दा ३६ सय ५० मिटर उचाईमा पर्छ।  

पोखरासँग चार्टर उडानमार्फत जोडिएको अर्काे चिनियाँ सहर छेन्दु भएकोले त्यहाँबाट बाहिरिने पर्यटकलाई पोखरा ल्याउन सकिने उनले बताए। चीनको ठुलो सहरमध्येको छेन्दु रहेको र छेन्दुको विमानस्थल अन्तर्राष्ट्रिय उडानको ट्रान्जिट पर्ने भएकोले पनि पाहुना भित्र्याउन सहज रहेको उनले बताए। ‘पोखराबाट मंगलबार मात्र एकैदिन दुईवटा अन्तर्राष्ट्रिय उडान भएका छन्। पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको खास काम बल्ल देखिएको छ,’ उनले भने। पोखरामा गत जनवरीमा ८ हजार १ सय ९१, फेब्रुअरीमा ८ हजार २ सय ८३ र मार्चमा ११ हजार ४ सय ४३ जना चिनियाँ पाहुना भित्रिएका छन।