काठमाडौं देखि पूर्वी नेपाल जोड्ने बिपी राजमार्गलाई स्थायी रूपमै पुनर्निर्माण  गर्न सडक विभागले काम सुरु गरेको छ । गत असोज ११ र १२ गते आएको अविरल वर्षाले सबै भन्दा बढी क्षति बिपी राजमार्गलाई पु¥याएको थियो ।

वर्षाले विपी राजमार्गको २८ किलोमिटर लामो बाटो पूर्ण रूपमा भत्काएको थियो। भत्किएको बाटो अब पहिलेकै अवस्थामा आउनेछ। त्यो पनि एक लेन बढेर निर्माण हुने छ। बिपी राजमार्ग बनाउन सडक डिभिजन भक्तपुर र सडक डिभिजन सिन्धुलीले  जिम्मा लिएका छन् । भक्तपुर २५ किमी र सिन्धुलीले ३ किमी बाटो हेर्दै आएको छ ।

सडक डिभिजन भक्तपुरका आयोजना प्रमुख सुमन यागेशका अनुसार अब निर्माण हुने राजमार्ग २ लेनको हुनेछन छन् अर्थात ९ मिटर चौडाइका हुनेछ । ‘दुई वर्ष भित्र स्थायी रूपमा काम सक्ने गरी काम अघि बढाएका छौ । काम सकियो भने गत असोज ११ र १२ गते जस्तो वर्षा आए पनि बिपी राजमार्ग क्षति हुनेछैन । पहिलेको भन्दा अझै बलियो गरी स्थायी  पुन निर्माण  गर्दैछौ’ योगेशले भने, ‘यस राजमार्गलाई पुन निर्माण गर्न हामीले ३ वटा प्याकेज बनाएका छौ । एउटा प्याकेजको टेन्डर आव्हान गरी सकेका छौ । दोश्रो प्याकेजको टेन्डर बिहीबार आव्हान गरेका छौ ।  तेस्रो प्याकेजमा भने जापानी सहयोग नियोग जाइकाको निर्णय पर्खेर बसेका छो । किनभने यस राजमार्गमा जाइकाले चासो देखाएको छ ।’ जाइकाको टोलीले गत कात्तिक ११ र १२ गते क्षतिग्रस्त बिपी राजमार्गको स्थलगत अध्ययन तथा अनुसन्धान गरेर फर्केका थियो ।

सडक डिभिजन भक्तपुरका अनुसार काभ्रेको डालाबेसी देखि चार सय बेसीसम्म ८ दशमलव ५ कि।मि सडकको स्थायी पुन निर्माण गर्न ठेक्का आव्हान भइसकेको छ । यसको अनुमानित लागत साढे २ अर्ब रुपैयाँ राखिएको छ । खोलाको किनाराबाट पर्खाल उठाएर यसको पुन निर्माण हुने छ ।

विभागका अनुसार काभ्रेको चार सय बेसी देखि भकुण्डेबेसीसम्म ११ कि।मि। सडकमा आज भोली नै ठेक्का आव्हान गर्ने तयारी भइरहेको छ । त्यहाँ भने भित्ता काट्ने र पर्खाल उठाउन दुबै पद्धति प्रयोग हुने योगेशले जनाए । यस सडकको पनि अनुमानित लागत साढे २ अर्ब रुपैयाँ राखिएको छ ।

तेस्रो चरणको प्याकेजेकोलागि जाइकाको निर्णय पर्खेर बसेको योगेशको भनाइ छ  । एक हप्तासम्म पनि जाइकाले निर्णय नगरे आफैले बनाउने सडक डिभिजन भक्तपुरले जनाएको छ । यो सडक काभ्रेको डालाबेसी देखि बर्खे खोलासम्मको हुने छ । यसको डिपिआर (विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन)  समेत तयार भइसकेको छ । योगेशका अनुसार यस सडकको पुन निर्माण गर्दा जाइकाले केही फरक प्रविधि अपनाउन सक्ने छ । जस्तो कि सुरुङ मार्ग बनाएर अथवा लामो लामो पुल बनाउन सक्ने छ । सुरुङ मार्ग बनाएमा एक/दुई कि।मि बाटो छोट्टिने छ । तर पहिलो र दोश्रो चरणका प्याकेजका सडक भने पहिलेकै अवस्थामा निर्माण हुने छन् ।  बाटो लम्बिने छ न छोट्टिने छ ।

सडक डिभिजन सिन्धुलीका प्रमुख पारसमणि हमालका अनुसार सिन्धुली खण्डभित्र पर्ने ३ किमी सहित अरु २ कि।मि। समेत बढाएर ५कि।मि।  सडकको पुन निर्माण गर्न सिन्धुली डिभिजनले ठेक्का आव्हान गरी सकेको छ । ‘हाम्रो खण्डभित्र भत्किएको बाटो ३ किमी मात्र हो तर हामीसँग केही पैसा बचेको थियो । बचेको पैसालाई समेत सदुपयोग गर्दै ५किमी सडकको पुनर्निर्माण गर्न टेन्डर आव्हान गरेका र्छौ’हमालले भने,‘अब सबै (५ किमी  सडक) दुई लेनको हुने छ ।’ सिन्धुली डिभिजनका अनुसार उक्त खण्ड विपी राजमार्ग अन्तर्गत बरफे खोला देखि नेपाल थोकसम्म पर्छ । उक्त राजमार्ग पुन निर्माण गर्न १ अर्ब रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान गरिएको छ ।

वर्षाले बिपी राजमार्गको चौकी डाँडादेखि नेपालथोकसम्म धेरै क्षति भएको छ। यस खण्डको २८ किलोमिटरमध्ये १२ किलोमिटर पूर्ण रूपमा क्षति भएको छ । भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालयका अनुसार गत असोजमा वर्षाका कारण देशभरिका ३४ वटा राजमार्गको आठ सय पाँच ठाउँमा पहिरो गएको थियो । एक सय ६० किलोमिटर बिपी राजमार्ग निर्माण गर्न जापान सरकारलाई २० वर्ष लागेको थियो। यो राजमार्ग निर्माण गर्न जापानले २६ अर्ब येन खर्च गरेको थियो। २०५२ सालदेखि बिपी राजमार्ग बनाउन सुरु गरेको थियो । २०७२ सालको भूकम्पबाट बिपी राजमार्गको केही भागमा क्षति पुगेको थियो। क्षतिग्रस्त भाग पुनर्निर्माण गर्न १८ महिना लागेको थियो।