९० वर्ष नाघेका क्रोधकला शिरोमणि कालु कुम्हाः, ८० वर्ष नाघेका जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठ, वरिष्ठ संगीतकर्मी श्रीगोपाल प्रजापति, बौद्ध संस्कृतिविद् यज्ञमानपति वज्राचार्य, वरिष्ठ साहित्यकार सुवर्ण चित्रकार शुक्रबार राष्ट्रिय नाचघरको मञ्चमा उक्लिए।
आरोहणभन्दा अघि नै सगरमाथाको चुचुरोसम्म शेर्पाहरूले नै डोरी टाँगी बाटो बनाउने गर्छन्। खुम्बु आइसफलदेखि क्याम्प २ सम्मको बाटो बनाउने शेर्पाहरूलाई ‘आइसफल डाक्टर’ उपनामले चिनिन्छ भने त्योभन्दा माथि छुटै कम्पनीले टेन्डरमार्फत डोरी टाँग्ने काम गर्छन्, जसलाई रोप फिक्सिङ टिम भन्ने गरिन्छ।
स्वतन्त्र भारत ७६ वर्षको भयो। यस अवधिमा भारतमा १४ जना प्रधानमन्त्री भए। तर १६ वर्ष शासन गर्ने जवाहरलाल नेहरू र १५ वर्ष ३५० दिन शासन गर्ने इन्दिरा गान्धीलाई पनि नदिएको सम्मान नरेन्द्र मोदीलाई दिएर अमेरिकाले ‘अविश्वसनीयरूपमा चुनौतीपूर्ण अहिलेको अवस्थामा
आज टंकप्रसाद आचार्य र रामहरि शर्मा त हराए हराए। उता पुष्पलाल जसले कहिल्यै पनि सुख पाएनन्। केशरजंग रायमाझीले आफ्नो धन उडाए तर कहिल्यै सुख पाएनन्। अर्का धनाढ्यका सन्तान विष्णुबहादुर मानन्धरले काम र त्याग गर्दा अनि साम्यवादी विचारधारामा लाग्दा आफ्नो सम्पन्नतालाई कहिल्यै पनि ख्याल गरेनन्।
काठमाडौं महानगरपालिकाकाले बांगेमुढास्थित सार्वजनिक घर भत्काएको छ। यो घरसम्बन्धी विवाद सर्वोच्च अदालतमा विचाराधीन छ।
बाढीले हामीलाई मात्र बर्बाद गरेको छैन। भारतसमेतलाई सालसालै धेरै नोक्सान पुर्याइरहेको छ। बुँद बुँदले बाढी ल्याउँछ भने सो पानीको बुँदलाई खहरे खोलाको माध्यमबाट पोखरी वा जलाशयमा जम्मा गरे बाढीबाट हुने नोक्सानीबाट पनि बाँचिन्छ।
नेतृत्वले आफ्नो चरित्र, चिन्तन र कार्यशैली पुनरावलोकन गर्ने रुचि देखाएको छैन। जसरी भए पनि चुनाव जित्ने, सत्तालाई भोग्नेबाहेक उसको अरू कुरामा चासो नै छैन।
उन्नाइसौँ शताब्दी युरोपको र बीसौँ शताब्दी अमेरिकी प्रभुत्वमा थियो। एक्काइसौँ शताब्दी एसियाको हुँदैछ। विश्वको आर्थिक समुन्नतिको भविष्य एसिया बन्दैछ।
अमेरिकाको एक ध्रुवीय हैसियतको अन्त तथा नयाँ अन्तर्राष्ट्रिय शक्ति संरचनाको प्रारम्भ गर्नेमात्र हैन, नेपालका दुवै छिमेकीको अवस्था र भूमिका पनि फेरिँदैछ।
सन् १९९० अगस्टमा सानो छिमेकी कुवेतलाई इराकले आफूमा गाभ्दा नेपाल त्यसका विरुद्ध उभिएको थियो। नेपालको यो अडान भारतको इराक पक्षीय अडानविपरीत थियो।
‘प्रजातन्त्रका लागि शिखर सम्मेलन’ मा औपचारिकता र शिष्टताका लागि सकारात्मक बखान जति गरे पनि विशेष परिस्थिति र प्रयोजनमा हुन लागेको उच्चस्तरीय अन्तर्राष्ट्रिय सहभागितालाई नेपालले औपचारिकता निर्वाहमा खेर फाल्नु हुँदैन। दुई ध्रुवीय विश्व व्यवस्थामा आर्जन गरेका मूल्यवान् अनुभव सम्झेर प्रजातन्त्र र बृहत् राष्ट्रिय हितलाई मूल अजेन्डा बनाउनुपर्छ।
असल न्यायाधीशले गलत कानुनको पनि विवेकसम्मत व्याख्या गरी न्याय गर्न सक्छ र खराब न्यायाधीशले असल कानुनको पनि गलत व्याख्या गरी अन्याय गर्न सक्छ।
दश वर्ष लामो गृहयुद्धमा नेपाली माओवादीबाहेक अन्य तीन देशका प्रशिक्षक पनि संलग्न रहेका सूचना अनुभवी प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले बिर्सिनुभएको छैन होला।
प्रतिपक्षमा रहेका सबै दलको प्रतिनिधित्व गर्ने पूर्वप्रधानमन्त्रीहरूले पहिलो पटक जारी गरेका संयुक्त वक्तव्य तथा विदेशी हस्तक्षेपविरुद्ध गरिएको आह्वानप्रति आमजनताले देखाएको बेवास्ताले देशमा निराशा धेरै नै बाक्लो भैसकेको जनाउ दिएको छ।
विदेशी राजदूतदेखि राष्ट्रपतिसम्म नेताहरूका घर–घर धाएर कम्युनिस्ट पार्टीको फुटेको हाँडी टाल्ने प्रयास भइरहेको पनि देखिएकै थियो। यी सबै अशोभनीय र चिन्तापूर्ण अवस्था बन्नुका पछाडि नेतृत्वमा कब्जा जमाएर बसेको असफल पुस्ता नै मूल कारण हो।
