मितिनी नेपालले विगतमा झैं यो वर्ष पनि ‘कोही पनि नछुटून्, सबैका लागि समानता, स्वतन्त्रता र न्याय’ भन्ने विश्वव्यापी नाराका साथ होमोफोबिया, बाइफोबिया र ट्रान्सफोबियाविरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस शुक्रबार मनाएको छ। होमोफोबिया, बाइफोबिया र ट्रान्सफोबियाविरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस हरेक वर्षको मे १७ मा विश्वव्यापी रूपमा यौनिक तथा लैंगिक विविधता भएका समुदायले मनाउने गरेका छन्।
सन् १९९० मे १७ मा विश्व स्वास्थ्य संगठनले समलैंगिकतालाई मानसिक रोगको सूचीबाट हटाई समलैंगिकता हुनुलाई प्राकृतिक प्रक्रिया भनी घोषणा गरेपछि सोही दिनको स्मरण गर्दै विश्वव्यापी रूपमा होमोफोबिया, बाइफोबिया र ट्रान्सफोबियाविरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस मनाउने गरेका हुन्।
संसारभरिका यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायका व्यक्तिहरूले राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा विभिन्न कार्यक्रम गरी हर्षोल्लासका साथ यो दिवस मनाउने गर्छन्।
संसारका सबै मानव जातिको सम्मान र अपरिहार्य अधिकार स्वतन्त्रता, न्याय र शान्तिको आधार हो। मानवअधिकारको विश्वव्यापी घोषणापत्रले सबै नागरिकको मानवअधिकार र मौलिक स्वतन्त्रताको संरक्षण र रक्षा गर्नु हरेक राष्ट्रको कर्तव्य हो भनी सम्बोधन गरेको छ।
मितिनी नेपालले यस दिनलाई उत्सवका रूपमा मनाउन सातै प्रदेशमा रहेका दुई सयभन्दा यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायलाई एउटै स्थानमा ल्याएर समुदायका जोडीको आठ प्रेरणादायक कथा समेटिएको पुस्तक ‘कोही पनि नछुटून्, सबैका लागि समानता, स्वतन्त्रता र न्याय’ विमोचनसहित कार्यक्रम गरेको हो।
उक्त पुस्तकमा साझा गरिएका कथाहरूले वैवाहिक समानता नहुँदा यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायका जोडीहरूले व्यक्तिगत तथा सार्वजनिक जीवनमा भोग्दै आइरहेको संघर्ष र पहिचानको कथासँगै अन्य विविध मुद्दाहरू समेटिएका छन्।
समुदायभित्र पनि उमेर, जाति, वर्ग, भाषा, लिंग, उत्पत्ति र भौगोलिक अवस्थाको स्थितिलाई कथामार्फत सम्बोधन गर्ने प्रयास गरिएको छ भने सबैका लागि समानता, स्वतन्त्रता र न्यायका लागि पहिचानको लडाइँ लड्न सन्देश पनि दिइएको छ।
कार्यक्रममा समुदायमा लामो समयदेखि सँगै बस्दै आएका एक जोडी चितवनवासी मिलन बास्तोला र निर्मला बास्तोलाको परिवार सम्मानित भएका छन्। त्यसैगरी आफ्ना सन्तानलाई स्वीकार गर्ने मोरङका राज चौधरीको परिवारलाई पनि मितिनी नेपालले सम्मान गरेको छ।
‘हामी यस्तो संसारको परिकल्पना गर्छौं, जहाँ हामीलाई विश्वास छ कि हरेक व्यक्तिलाई सम्मानजनक जीवन जिउन पाउने अधिकार छ र हुनुपर्छ। साथै कसैलाई पनि उनीहरूको लैंगिकता र यौनितकताका आधारमा मूल्यांकन गर्नुहुँदैन,’ माइती नेपालले जारी गरेको प्रेस विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘तसर्थ समाजका हरेक वर्गको साथ र सहयोग यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायको आन्दोलनका लागि कोसेढुंगा हो। हामी सबैलाई भेदभाव, डर, हिंसाबिना आफ्नो पहिचान सार्वजनिक गर्ने र निर्णय लिन पाउने अधिकार छ।’
मितिनी नेपालले यस दिवसलाई औपचारिक र अनौपचारिक गरी दुई भागमा विभाजित गरेर मनाएको थियो। अनौपचारिक कार्यक्रमअन्तर्गत विभिन्न सांस्कृतिक प्रस्तुति दिइएको थियो।
मितिनी नेपालकी अध्यक्ष लक्ष्मी घलानका अनुसार यस दिवसले यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायले भोग्दै आइरहेका चुनौती र असमानतालाई पनि सम्बोधन गर्नुका साथै विभिन्न आन्दोलनबाट प्राप्त उपलब्धिले सकारात्मक र प्रगतिशील परिवर्तनतर्फ संकेत गरेको छ।
फरक यौनिकता र लैंगिकताकै कारण यो समुदायले भोग्दै आइरहेको असमानता, हिंसा, चुनौती, कष्टकर भोगाइ र कठिन परिस्थितिप्रति नीतिनिर्माता, मिडियाकर्मी, आम जनता, नागरिक समाज, सरोकारवाला संघसंस्था र अधिकारीहरूको ध्यानाकर्षण गराउन यो दिवसले प्रमुख भूमिका खेल्ने माइती नेपालले जानकारी गराएको छ।
यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायको आन्दोलनमा सञ्चार क्षेत्रले पनि सहयोगी समूहको भूमिका खेलेको छ। आगामी दिनमा साथ र समर्थन अवश्य रहेको अपेक्षा मितिनी नेपालको छ।
प्रकाशित: ५ जेष्ठ २०८१ ०७:२४ शनिबार
