इना न्यौपाने  

कक्षा – १०,

एसओएस हर्मन माइनर स्कुल, सानोठिमी भक्तपुर  ।

मानिसहरू आफ्नो कामले भन्दा बढी आफ्नो जात र अनुहारबाट बढी जानिने गरेका छन् । यस्तो किन भएको होला ?  जति मेहनत किन नगरोस्, राम्रो काम किन नगरोस्  ? तर, जातैले उनीहरूलाई तल पारिएको छ । यस्तो किन ?  

के सबै उस्तै हुँदैनन् र ? सबैको रगत रातै हुने होइन र ? जातमा के दाग छ र त्यस्तो ? दाग त उनीहरूमा होइन् । बरु दाग त तिनीहरूमा हुन्छ जो यस्तो कुरामा विश्वास गर्छन् अनि भेदभावको बाटामा लाग्छन् । हामीले दाग छुट्याउनु सक्नुपर्छ ।  

केही दिन पहिला पश्चिम रुकुममा प्रेम गरेकै निहुँमा नवराज विक लगायत केही युवालाई कुटीकुटी मारियो । मारेर भेरी नदीमा फालियो । तिनीहरूको गल्ती के थियो ? समाजले मानेको उनीहरूको गल्ती यही थियो कि फरक जातसँग विहे गर्न खोजे ।  

हाम्रो देशको संविधानले जाति, धर्म, पेशाको आधारमा कसैलाई विभेद गर्न नपाउने उल्लेख गरेको छ । मुलुकी अपराध संहिताले पनि विभेद निषेध गरिसकेको छ । त्यति मात्र कहाँ हो र ? सरकारले नेपाललाई १० वर्ष पहिल्यै छुवाछूतमुक्त देश घोषणा समेत गरिसकेको छ । कागजमा घोषणा गरे पनि व्यवहारमा पनि विभेद छ । छुवाछूत छ । 

कानुन कार्यान्वयन किन नगरेको होला सरकारले ? समाचारमा आइरहेको छ, ‘गाउँलेले कुटिरहे, पुलिसले हेरिरहे’ भनेर । कानुन कार्यान्वयन गर्ने त प्रहरीले हो नि । प्रहरी किन यसरी रमिते बनेको होला ? कि समाचार माध्यमले गलत समाचार लेखे । गलत लेखेको त होइन होला । गलत लेखेको भए कारबाही गरिहाल्थ्यो । मिडियालाई यसै पनि सरकारले दुख दिइरहेको अनुभव हुन्छ सरकार चलाउने मान्छेको बेलाबेलाको अभिव्यक्ति सुन्दा ।  

हाम्रो देशमा जातिजाति विभेद छ । अमेरिका जस्तो देशमा चाहिँ रंगको विभेद रहेछ । कालो र गोरो जातको विभेद । केही दिनअघि मात्रै अमेरिका जस्तै रंगको विभेद भयो । झडप भयो । मान्छे मारियो । यो घटनापछि अमेरिकी पूर्व राष्ट्रपति बाराक ओवामाले रुँदै भाषण गरेको दृश्य देखियो । यस्तो किन भइरहेको छ ? मलाई लाग्छ यो मानवताविरुद्धको कलंक हो । अमेरिका जस्तो विकसित देशमा त यस्तो हुन्छ भने अरू देशले के आशा गर्ने ।  

विभेद गर्नै पाइदैन । विभेदविरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय महासन्धि समेत पारित गरेको छ संयुक्त राष्ट्रसंघले । नेपालले पनि त्यो महासन्धिमा हस्ताक्षर गरेको छ । अमेरिकाले पनि गरेको छ । विभेदचाहिँ गरिराख्ने हो भने यस्ता महासन्धि पारित गरेको के अर्थ भयो त ?

आज मेरो मनमा धेरै प्रश्न छन् । मेरो बुबाआमाले मलाई भेदभाव गर भनेर सिकाउनु भएन । अरूको बुबाआमाले पनि त अरूको नराम्रो गर्नु हुँदैन नै भन्नुहुन्छ होला । तैपनि किन भेदभाव नहटेको ? कसरी मान्छेको मनमा गाडिएको होला त यो भेदभाव ?  

नेपालमा धेरै जातजातिका मानिस बस्छन् । यो कुरामा हामीले गर्व गर्नुपर्छ । यसलाई नराम्रो रूपमा लिने होइन । हामी सबै मिल्नुपर्छ । सबै जातिसँग घुलमिल भइयो भने हामीले नयाँ रीतिरिवाज सिक्न पाउँछौं ।  

जहिल्यै पनि, जेमा पनि यो जातको कुरा हट्नुपरयो । रङको कुरा हट्नुपरयो । एकपटक पाइने जीवन हो । सबै मिलेर बस्नुपर्छ । यो जात, त्यो जात, यो रङ, त्यो रङ भनेर भेदभाव गर्नु हुँदैन । यो भेदभाव भन्ने शब्द नै प्रयोग गर्न दिन नआइदिए हुन्थ्यो । भेदभाव हटाउन हामी सबै एकजुट होऔं । एकतामै बल हुन्छ । हामी एकजुट भयौं भने हामीलाई कसैले पनि टुक्राउन सक्दैनन् ।  

प्रकाशित: २६ जेष्ठ २०७७ १०:०५ सोमबार