डेंगुका बिरामीले पाएनन नेपाली पारासिटामोल, बजारमा चौतर्फी अभाव
बुद्धनगरस्थित एक फार्मेसीमा सोमबार पारासिटामोल किन्न जाँदा फार्मेसी सञ्चालकले भने ‘नेपाली कम्पनीले उत्पादन गरेको पारासिटामोल छैन्, भारतीय कम्पनीले उत्पादन गरेको मेडामोल छ, लानुहुन्छ त?’
१२ आश्विन २०७९ बुधबार
सफलता भण्डारी
Reporterसफलता भण्डारीका लेखहरु :
हरेक दुई-तीन वर्षको अन्तरालमा डेंगु फैलिराछ, सरकारी तयारी शून्य
नेपालमा पहिलोपटक सन २००४ मा डेंगु देखिएको थियो। भारतबाट आयातित डेंगु चितवनमा ३२ जनामा संक्रमण भएको थियो। त्यसयता नेपालमा निरन्तर डेंगु संक्रमण देखिएको छ। सन् २००६, सन् २०१०, सन् २०१३, सन् २०१६, सन् २०१७ मा नेपालमा डेंगुको प्रकोप नै देखिएको थियो भने सन् २०१९ मा डेंगुको झनै ठूलो प्रकोप देखिएको थियो।
डेंगु संक्रमितको संख्या ५ हजार नाघ्यो, १ महिना अझै सकस
डेंगु संक्रमण बढी संख्यामा काठमाडौं उपत्यकामा फैलिएको छ। उपत्यकामा ३ हजार ७ सय २७ जना डेंगुका संक्रमित छन्। उपत्यकाभित्र ललितपुर जिल्लामा डेंगुका धेरै संक्रमित छन्। ललितपुरमा डेंगु संक्रमितको संख्या १ हजार ८ सय ३२ छ। त्यस्तै काठमाडौंमा ८ सय ८८ डेंगु संक्रमितको संख्या छ भने भक्तपुरमा ९९ जना छन्।
उपत्यकामा डेंगु प्रकोपः दुई महिनामा १७ सय बढी संक्रमित, बढी जोखिम ललितपुरमा, देशभर २८ सय संक्रमित
‘अस्पतालमा डेंगुको लक्षण देखिएका बिरामी दैनिक १ सय भन्दा बढी आउने गरेका छन्। हामीले अस्पताल भर्ना गर्नुपर्ने मात्रलाई भर्ना गरेर अपचार गराइरहेका छौं। बाँकीलाई बाहिर क्लिनीकबाट नै जाँच गरेर घर पठाउने गरेका छौं।’
नीजि स्वास्थ्य संस्थालाई बीमा कार्यक्रममा पुनः सहभागी गराउने प्रस्ताव मन्त्रीपरिषद्मा, कहिले हुन्छ निर्णय?
तर, कति निजी अस्पतालले कार्यक्रम बन्द गरे भन्ने कुराको स्वास्थ्य बीमा बोर्डसँग तथ्यांक नै छैन्। स्वास्थ्य बीमा बोर्डका अनुसार बजेटमा साउन १ गतेदेखि नीजि अस्पताललाई स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रममा नसमेट्ने व्यवस्था गरिएपछि अस्पतालले कार्यक्रमका सेवा बन्द गरेका हुन्।
सरकारसँग छैन म्याद गुज्रिएका कोरोना खोपको तथ्यांक र विवरण
केहि समय अगाडि कोरोनाविरुद्वको करिब २४ लाख डोज खोप नै गायब भएको भन्ने कुरा बाहिर आएको थियो। उक्त खोप छानबीन गर्न बनेको समितिले बुस्टर मात्रा लगाउनेबारे आधिकारिक निर्णय नै नभई मानिसहरूले लगाएको र केहीले पहिलो मात्रा भनी बुस्टर लगाएको लगायतका कमी कमजोरीहरू देखाएको थियो।
नेपाल मङ्कीपक्स भाइरसको जोखिममा, पूर्वतयारीमा के गर्दैछ सरकार?
छिमेकी देशमा मङ्किपक्स देखिएसँगै नेपालमा पनि यसको जोखिम बढेर गएको स्वास्थ्य विज्ञहरुले बताएका छन्। त्यसैले सरकार गम्भिर भएर लाग्नुपर्ने उनीहरुको भनाइ छ।
फेरि फैलिदै कोरोना, मृत्यु हुनेको संख्या बढ्यो
त्यस्तै कोरोना संक्रमितको संख्या पनि दैनिक ४ सय देखि ७ सयको हाराहारीमा देखिन थालेको छ। सक्रिय संक्रमितको संख्या पनि बढीरहेको छ। शनिबारसम्म ४ हजार ३ सय ६९ सक्रिय संक्रमित रहेको मन्त्रालयले जनाएको छ।
मङ्कीपक्स भाइरस कति घातक?
डा.पुन पछिल्लो समय यौनसम्पर्कका माध्यमबाट मङ्कीपक्स भाइरस फैलिएको बताउँछन्। विशेषगरी समलिङ्गीहरुबीचको यौनसम्पर्कबाट भाइरस फैलिरहेको उनको भनाइ छ। तर वीर्यबाट सर्ने की नसर्ने भन्ने कुरा अहिले पनि बहसमा नै रहेको उनी बताउँछन्।
पहाड उक्लिदैं डेंगु सार्ने लामखुट्टे, पहाडमा बढ्नथाले डेंगुका बिरामी
‘जिल्लामा अहिले डेंगु फैलदो क्रममा छ। ४,५ जनामा स्क्रबसहितको डेंगु देखिएको छ। डेंगु बिरामी सबैको अवस्था अहिले सामान्य नै छ। इडिसिडिले डेंगु बिरामी देखिएको ठाउँहरुको निरीक्षण गरी जाँनुभएको छ। अब केही दिनमा रिर्पोट आउँछ।’
समुदायस्तरमै फैलियो हैजा, नियन्त्रण गर्न सरकारलाई सकस
‘उपत्यकामा हैजा नियन्त्रण गर्न सरकारलाई त्यति गाह्रो छैन। जार र बोतलका पानीमा पनि हैजाको जीवाणु भेटिएको भनिरहँदा सरकार कानुनी प्रक्रियामा पनि जाँनुपर्छ। उत्पादन गर्ने निकायहरू र पानी वितरण गर्ने निकायलाई सरकारले निरन्तर निगरानीमा राख्न आवश्यक छ।'
भारतसँगै नेपालमा पनि बढ्न थाले कोरोना संक्रमित, चौंथो लहरको संकेत त होइन?
कोरोना संक्रमितको संख्या मात्रै होइन् पछिल्लो समय कोरोनाको सक्रिय संक्रमितको संख्यामा पनि बढेको छ। असार १ गते ९७ जना रहेको सक्रिय संक्रमितको संख्या असार १५ गतेसम्म आइपुग्दा बढेर २ सय ६१ पुगेको छ।
काठमाडौंमा हैजा फैलने सम्भावना कति? के भन्छन् स्वास्थ्य विशेषज्ञ?
उपत्यकामा हैजा संक्रमण देखिएसँगै हैजाको महामारी नै फैलने संभावना बढेको छ। बिगतका घटनाहरुलाई नै हामीले नियाल्ने हो भने हैजाले महामारीकै रुप लिएको अवस्था छ। गत वर्ष कपिलवस्तुमा हैजाले महामारीकै रुप लिएपछि सरकारले हैजाविरुद्वको खोप अभियान नै सञ्चालन गरेको थियो। विभिन्न प्रयासबाट पनि महामारी नियन्त्रणमा नआउँदा सरकारले अमेरिकाबाट हैजाविरुद्वको ओरल करेला भ्याक्सिन नै ल्याउनु परेको थियो। यसले गर्दा उपत्यकामा पनि हैजाको महामारी नफैलेला भन्न सकिँदैन।