उपन्यासभित्र मान्छेको जीवनदर्शनबारे पनि प्रशस्त बोलेको छ। उदारहरण हेरौं–जन्मनुको सबैभन्दा सत्य कुरा मर्नु हो। तर पनि सबैभन्दा बढी डर मृत्युसँग लाग्छ(८९)। यही वाक्यले मृत्युजन्य तर अवाञ्छित सत्यबारे विशिष्ट विचार बोलेको छ।
स्कुलबाट आइपुगेका छोराले हाम्रो वादविवाद सुनिरहेको थियो। छोराले भन्यो, ‘ह्य ममी, नकराउनु न! बिल आएपछि खुरुक्क पैसा तिरे भैगो नि। धारामा पानी नआए पनि हावा त आएकै छ नि। अनि फेरि सरकारले वैकल्पिक व्यवस्था गर्छु भनेकै रहेछ।’
कास्की जिल्लाको ताङतिङ क्षेत्रका समाजसेवी हर्कजङ गुरुङको जीवनीमा आधारित पुस्तक ‘हर्कजङ गुरुङ, बहीदार बा’ प्रकाशित भएको छ।
पाँच कवि आर.के. धर्मस्थली, जीवराज घिमिरे, प्रह्लाद पोखरेल, रवीन्द्र आशिष शैली र डा. राजेन्द्रप्रसाद अधिकारीको तेस्रो संयुक्त कवितासंग्रह ‘आजको आकाश’ सार्वजनिक भएको छ।
साहित्यकार महेश्वर पन्तको ‘बौलाको डायरी’ उपन्यासको परिचर्चा भएको छ। काठमाडौं बत्तिसपुतलीस्थित तृप्त रेस्टुराँमा आयोजित कार्यक्रममा साहित्यकार खेमराज पोखरेलले उपन्यासको परिचर्चा गरेका थिए।
मैले स्टाटस हेरेर महसुस गरें,‘मान्छेहरू बिरुवा रोप्न होइन, उखेल्न छिटो तम्सिँदा रहेछन्।’
२०/२२ वर्षकी युवती, हँसिलो स्वभाव, एकैचोटि कोठामा आउने प्रस्ताव! मलाई अचम्म लाग्नु स्वभाविकै थियो। मैले झट्ट अर्चनालाई सम्झिएँ। उनी अलि शंकालु छन्। कोही अपरिचित केटीसँग हाँसेबोलेको निको मान्दिनन्। कति सम्झाएँ तर अझै गाउँले पारा हराएको छैन। त्यसमाथि यिनलाई घरमा बोलाउँदा के भन्लिन् उनले।
उनको अग्निपरीक्षाको नतिजा सकरात्मक भएन। उनी मतपेटीकै अगाडि गर्ल्याम्म ढले। हतारहतार अस्पताल पुर्याइयो। होसमा आउँदा उनको दुवै ओठले फुसफुसाइरहेका थिए, ‘हिसाबकिताब नि!’
म त बनाइदिन्छु,तिम्रा सबै ती तस्वीरहरू,म त सुनाइदिन्छु, मेरा सबै यी संस्मरणहरू। विश्वास गर्दै अन्धकार चिर्दै प्रेम गरियो,व्यावहारिक भएर हामी दुवै सँगै भइयो।
अब त बिउँझ गाउँका सुरिला रूखहरू हराउन थालिसकेका छन् आमाहरू हराएका आफ्ना सिन्दूरहरू खोज्दै छन् युवाहरू मेरो देश खोई भन्दै नागरिकता र पासपोर्ट देखाईदेखाई विलाप गर्दैछन् अब त बिउँझ अरे ओ, मेरो काठमाडौं!
