जुम्लामा मार्सी धानको बिउ राख्दै विशुवा पर्व मनाइयो
जुम्लाका किसानले मार्सी धानको बिउ बेर्नामा राखेका छन्।चैत महिनालाई मार्सी धानको बिउ राख्ने विशेष महिनाको रुपमा लिइने गरिन्छ।
जुम्लाका किसानले मार्सी धानको बिउ बेर्नामा राखेका छन्।चैत महिनालाई मार्सी धानको बिउ राख्ने विशेष महिनाको रुपमा लिइने गरिन्छ।
जुम्लामा आज धान दिवस । चैत्र १२ देखि २० सम्म यहाँ धान दिवस मनाउने प्रचलन छ। सोहीअनुसार जिल्लामा आजदेखि ९ दिनसम्म धान दिवस मनाउन लागिएको हो।
पहिरोले क्षतविक्षत भएको ठिन्के कुलो मर्मत सुरु भएपछि चन्दननाथ नगरपालिकाका भण्डारीबाडा, आचार्यबाडा र तलीचौर गाउँका किसान तीन वर्षपछि खेतमा काली मार्सी धान रोप्ने तयारी गरिरहेका छन्।
जुम्लामा मात्र उत्पादन हुने जुम्ली मार्सी धान पाक्न थालेको छ। यतिबेला खेतहरूमा लहलह धान झुलिएका देखिन्छन्।
सिंजाकै बाचे बुढाको पनि ज्युलोमा अहिले पक्की घर ठडिने क्रम धमाधम बढिरहेको छ। १२ रोपनी ज्यूलो रहेको बुढाको अहिले १ रोपनीमा मात्रै खेती हुने गरेको छ।
पातारासी गाउँपालिका–४ तिर्खु ज्युलोमा धान फल्ने फाँटभरी मकै खेती गरिएको छ। कुनै बेला कालीमार्सी धान रोपिने तिर्खु ज्युलोमा अहिले मकै नै मकै खेती गरिएको देखिन्छ।
उब्जनी कमै भएपनि खेतमा मार्सीधानको बोट देख्दा निकै उत्साहित हुने गरेको उनी बताउँछन्। उनले भने, ‘कालीमार्सी जुम्लाको पहिचान हो। संसारको सबैभन्दा उच्च स्थानमा फल्ने उपमा पाएको बाली हो। यो बालीको संरक्षण खेतमा मार्सीधानको खेती गरेमात्र हुनसक्छ।
जुम्लामा मात्र उत्पादन हुने विश्वकै लोकप्रिय धानमध्ये मार्सी खेती सुरु भएको छ। नेपाली र तेस्रो मुलुकको ठूलो बजारमा लोकप्रिय बन्दै गएको कालिमार्सी खेती यो वर्षको चैत १२ गतेदेखि आरम्भ भएको छ। यहाँका किसानले बिहीबारदेखि मार्सी धानको बीउ राखेका छन्। धानको बीउ बोराको पानीमा भिजाएर राख्ने दिनलाई यहाँ धान उत्पादनको शुरुआतीका रुपमा लिने गरेको तातोपानी गाउँपालिका–४ का स्थानीयवासी प्रेमराज पाण्डेले बताए।
जुटका थैलोमा बाँधेर २० गते बिहानसम्म यसरी राखिएको बीउमा बिहान र बेलुका प्रत्येक दिन पानी छर्किनुपर्छ, जसले गर्दा बीउ टुसाउँछन् र ब्याडमा छर्न तयार हुन्छन् । यो दिनको विशेष सांस्कृतिक महत्व रहेको छ, जसमा दिदीबहिनी र छोरीहरूलाई टीका लगाइदिने चलन छ ।
संसारको सबैभन्दा उच्च भागमा फल्ने अन्नबाली कालीमार्सी धान समुद्री सतहदेखि दुई हजार ८५० मिटर उचाइको भूमि जुम्लामा मात्र फल्ने गर्दछ।
