कसरी थाहा पाउने बालबालिका र किशोरकिशोरीको डिप्रेसन ?
समाजमा बच्चालाई मानसिक रोग हुँदैन भन्ने मानसिकता छ। सबैभन्दा ठूलो मिथ भनेकै बच्चाहरुमा मानसिक समस्या हुँदैन भन्ने ‘सोचाइ’नै हो।
समाजमा बच्चालाई मानसिक रोग हुँदैन भन्ने मानसिकता छ। सबैभन्दा ठूलो मिथ भनेकै बच्चाहरुमा मानसिक समस्या हुँदैन भन्ने ‘सोचाइ’नै हो।
मानसिक रोगका लक्षण शरीरिक रोगका लक्षण भन्दा निकै फरक किसिमका हुन्छन्।
स्वास्थ्य विज्ञहरूले गैरआवासीय नेपालीहरूमा आत्महत्या र डिप्रेसनको डरलाग्दो समस्या देखिएकोमा चिन्ता व्यक्त गरेका छन्।
चरम निराशा र एक्लोपनका कारण कलाकारदेखि सेलिब्रेटी र आम मानिसहरू डिप्रेसनको सिकार हुने र आत्महत्याको बाटो रोज्ने गरेको मनोविज्ञ कृपा सिग्देलको बुझाइ छ। नेपालमा युवा पुस्तामा आत्महत्या विषयमा अनुसन्धान गरिरहेकी मनोविज्ञ सिग्देल निराशा, अत्याधिक मदिरा सेवन र डिप्रेसनका कारण मानिसले आत्महत्या गर्ने बताउँछिन्।
कोरोना भाइरस संक्रमणको मारमा परेको पर्यटन क्षेत्र निकै नै कमजोर अवस्थामा पुगेको भन्दै व्यवसायीले पछिल्लो समय सरकार नै गुहार्न थालेका छन्। बैंकको किस्ता र ब्याजदर तिर्न सक्ने अवस्था नभएको भन्दै व्यवसायीले आफूहरू मानसिक तनावमा रहेको गुनासो सुनाएका छन्।
डिप्रेसन अहिलेको सबैभन्दा ठूलो मानसिक समस्या हो। यो मानसिक समस्याबाट विश्वका लगभग ३० करोड मानिस पीडित छन् भने वार्षिक १३२ खर्ब रूपैयाँभन्दा बढी रकम डिप्रेसन उपचारका नाममा खर्च भैरहेको छ।
बच्चा जन्मेको दुई–तीन दिनदेखि दुई–तीन हप्तासम्म यस्ता लक्षण धेरै सुत्केरी महिलामा देखिन सक्छ। यसलाई पोस्टपार्टम ब्लुज वा बेबी ब्लुज भनिन्छ। यो समस्या केही समयपछि आफैँ ठीक भएर जान्छ। तर, कहिलेकाहीँ यो समस्या निकै लामो समयसम्म रही जटिल रूप लिन सक्छ।
किशोर उमेरकाकेटाकेटी (टिनएजर्स) नैराश्यता (डिप्रेसन) मा पर्नुको एउटा कारण शारीरिक बनावट पनि हुन सक्ने एक अनुसन्धानले देखाएको छ।
अध्यात्म मलमपट्टी हो। दुखेको छ, ठीक छ, बिस्तारै निको हुन्छ भन्दै जीवन र दिनचर्यालाई रमाएर निरन्तरता दिन अध्यात्मले सिकाउँछ। तिमीले आफूलाई सिकाउँछौ सिर्फ पहिला आफूलाई चिन। आफ्नो प्रकृतिलाई चिन।’
कोरोना रोगको त्रासभन्दा पनि भोक, शोक र अभावको चिन्ताले सामाजिक मनोविज्ञान ज्यादा प्रभावित भएकाले घरबन्दीको वर्तमान समयमा सरदर दैनिक १५ देखि २० जनाले आत्महत्या गरिरहेको कहालीलाग्दो तथ्यांक छ ।
डिप्रेसनबारे समाजमा ठूलो भ्रम छ र त्यस्तो भ्रम छर्ने काम ठूला औषधि कम्पनीले गरिरहेका छन्। त्यसैले हिजोआज संसारभरि नै डिप्रेसनको हाउगुजी छ।
गायिका साकिराले स्वरबिहिन हुनुपर्दाको डिप्रेसनमा पुगेको खुलासा गरेकी छिन्। अमेरिकी सञ्चार माध्यमसँग कुराकानी गर्दै उनले सन् २०१७ मा गलामा रक्तस्राव भएपछि बोल्न नसक्ने अवस्थामा पुगेको घटनाबारे बोलेकी थिइन्।
जसरी डिप्रेसनले यौन समस्या पैदा गर्छ, त्यसरी नै यौन समस्याले डिप्रेसन लगायत मानसिक समस्या पैदा गर्छ। खोज्दै जाने हो भने डिप्रेसन लगायत अधिकांश मानसिक समस्याको जरो यौन समस्यामा गएर टुंगिन्छ।
के डाक्टरलाई पनि डिप्रेसन हुन्छ? सोही डिप्रेसनका कारण आत्महत्याजस्तो गम्भीर निर्णय पनि उनीहरुले लिने कार्य हुन्छ कि हुँदैन?
‘आहारा नै औषधि हुनुपर्छ र औषधि नै आहारा हुनुपर्छ’, हिपपोक्रेटसको भनाइ छ। प्रोटिन, भिटामिन, बोसो कार्बोहाइड्रेड, खनिज पदार्थ, पानीजस्ता तत्त्व व्यक्तिको शरीरलाई अत्यावश्यक हुन्छ।
