जुम्ला सदरमुकाम खलंगामा खानेपानी अभावले स्थानीय काकाकुल छन्। आसपासका मुहान सुकेपछि तिला नदीमात्र विकल्प छ। पातारासी र चन्दननाथबाट पानी ल्याइए पनि खडेरीले मुहान सुकेका छन्।
२०५७ मा दुई सय धाराका लागि बनेको खानेपानी आयोजना अहिले एक हजार सात सय धारालाई पुग्दैन। बडेखोली मुहानबाट प्रतिसेकेन्ड २ लिटर पानीमात्र आउँछ। चार लाख लिटरको ट्यांकीले पनि माग पूरा गरेको छैन। जुम्लाका अन्य गाउँमा पनि यस्तै समस्या छ।
सडक निर्माण, जलवायु परिवर्तन र जनसंख्या वृद्धिले मुहान सुकेपछि संरक्षणका लागि हिमा गाउँपालिकाले दुईदिने जलसम्मेलन आयोजना गरेको छ। सम्मेलनमा मुहानको अवस्था, संरक्षण प्रयास र जलवायु परिवर्तनको प्रभावबारे छलफल भई १२ बुँदे प्रतिबद्धता गरिएको थियो।
प्रतिबद्धतामा खानेपानी व्यवस्थापन कार्यविधि, सरसफाइ योजना, सामुदायिक धारामा एक रुपैयाँ र निजीमा मिटरअनुसार महसुल, वार्षिक प्रतिवेदन, वृक्षरोपण, पानी परीक्षण, विद्यालयमा स्वच्छता योजना, सार्वजनिक परीक्षण, पूर्ण सरसफाइयुक्त पालिका, चेतनामूलक अभियान, आपतकालीन कोष र पानी हेरालु नियुक्ति भएका छन्।
कर्णालीका २८ गाउँपालिकामा दिगो खानेपानी परियोजना चलिरहेको छ। हिमाका एक हजार एक सय घरमा एक घर एक धारा बनेको छ। सम्मेलनमा ३१ आयोजनाका पदाधिकारी र सरोकारवाला सहभागी थिए। २७ उपभोक्ता समितिसँग सम्झौता भई कार्यान्वयन भइरहेको छ। खल्डुङा, बादाखोला र रिन्डिल सिम्डिल समितिले क्रमश: ६.९७ लाख, ४.९४ लाख र ५.५० लाख मर्मत कोषमा जम्मा गरेका छन्।
नेपालको संविधानले खानेपानी र सरसफाइलाई मौलिक हक मानेको छ। पातारासीले जलस्रोत संरक्षणका लागि वातावरण ऐन ल्यायो। यहाँ चार सय ९५ स्रोतमध्ये तीन सय ६५ सञ्चालनमा छन्, एक सय २९ प्रयोगमा छन्।
प्रकाशित: २४ जेष्ठ २०८२ १२:०२ शनिबार
