चिसो बढ्न थालेसँगै गण्डकी प्रदेशका जिल्लामा डेंगी संक्रमण ओरालो लागेको छ। यो वर्ष प्रदेशमा अहिलेसम्मकै सर्वाधिक धेरैजनामा डेंगी संक्रमण पुष्टि भएको छ। तर, पछिल्लो समय संक्रमण कम हुँदै गएको प्रदेश सरकारले बताएको छ। एडिस जातको लामखुट्टेको टोकाइबाट डेंगी सर्ने गर्छ।

प्रदेश सरकारको तथ्यांक अनुसार यो वर्ष प्रदेशका सबै ११ वटै जिल्लामा संक्रमण फैलियो भने अहिलेसम्मकै बढी संक्रमित पनि यही वर्ष भएका छन्। प्रदेशको स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार यो वर्ष प्रदेशमा अहिलेसम्म सबैगरि १८ हजार ३ सय ३९ जना संक्रमित भएका छन्। यो वर्ष प्रदेशमा अहिलेसम्म ३ जना पुरुष र ५ जना महिला गरि ८ जनाको ज्यान पनि गएको छ। प्रदेश सरकारका अनुसार २०२३ मा प्रदेशमा सबैगरि ११ हजार ९ सय ८६ जना डेंगीबाट संक्रमित बनेका थिए।  

मन्त्रालयका स्वास्थ्य प्रशासक डा. रमेशकुमार केसीले पछिल्लो समय डेंगी संक्रमण केही कम हुँदै गएको बताए। चिसो बढ्दै गएको र नियन्त्रणका प्रयासका कारण पनि संक्रमण कमजोर बनेको उनले बताए। ‘योवर्ष डेंगीले प्रदेशमा धेरै नै अत्याएको हो। संक्रमितको संख्या अहिलेसम्मकै बढी भएका छन। अझै पनि शुन्यमा झरिसकेको भने छैन,’ उनले भने, ‘तर संक्रमित हुने दर निकै नै घटेको छ।’ उनका अनुसार दसैंपछि संक्रमण केही कमजोर हुँदै गएको थियो। 

‘यो बेला संक्रमण कम हुनुमा खास कारण चिसो हो। नियन्त्रणका लागि प्रयास पनि भएका थिए। तरपनि चिसोका कारण यो बेला घटेको हो,’ उनले भने, ‘यो वर्षका लागि अब संक्रमण बढ्ने अवस्था रहन्न।’

गण्डकी प्रदेशको स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार प्रदेशमा यो वर्ष अहिलेसम्म सबैभन्दा बढी कास्कीमा संक्रमित भएका थिए। कास्कीमा मात्र यो वर्ष ८ हजार ९ सय ७९ जना संक्रमित बनेका थिए। त्यसपछि तनहुँमा ३ हजार ८ सय १७ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको थियो। पर्वतमा संक्रमितको संख्या १४ सय ३१ जना थिए। बागलुङमा १३ सय ८४ जना संक्रमित बनेका थिए। गोरखामा संक्रमितको संख्या ११ सय २ रहेको छ।

त्यस्तै स्याङजामा ७ सय २६, म्याग्दीमा ४ सय ५६ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको थियो। त्यस्तै नवलपुरमा २ सय ९७ जना, लम्जुङमा १ सय २५ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको छ। हिमाली जिल्ला मुस्ताङमा १६ र मनाङमा ६ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको पनि मन्त्रालयले बताएको छ। ‘प्रदेशका ११ वटै जिल्लामा यो वर्ष डेंगी संक्रमित भए। हिमाली जिल्ला पनि अछुतो रहन सकेनन,’ उनले भने।  

मन्त्रालयका अनुसार यो वर्ष पनि पोखरा महानगरपालिका प्रदेशमै सबैभन्दा बढी संक्रमित बनेका थिए। कास्कीमा संक्रमित भएका ८ हजार ९ सय ७९ जनामध्ये पोखरा महानगरमा मात्र ८ हजार ८ सय ५८ जना संक्रमित बनेको पनि मन्त्रालयको भनाई छ। ‘पोखरा महानगरमै यो वर्ष प्रदेशकै सबैभन्दा बढी संक्रमित भएका छन,’ मन्त्रालयका केसीले भने। पोखरापछि तनहुँको आँबुखैरेनी, पर्वतको कुश्मा नगरपालिका, तनहुँकै ब्यास नगरपालिकामा यो वर्ष डेंगीले बढी सताएको थियो।  

मन्त्रलायका अनुसार यो वर्ष सबैभन्दा बढी गत सेप्टेम्बर महिनामा संक्रमित बनेका थिए। सेप्टेम्बरमा मात्र ६ हजार २ सय ६७ जनालाई डेंगीले संक्रमित बनाएको थियो। त्यसपछि अक्टोवरमा ६ हजार ४४ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको थियो। अगष्टमा भने ४ हजार ८५ जनामा र जुलाईमा ७ सय ३० जनामा संक्रमण पुष्टि भएको थियो।  

पोखरा महानगरपालिकाका चारवटा वडा (५,८,९, १७) यो वर्ष डेंगीले बढी प्रभावित पारेको थियो। पोखराका यी वडा क्षेत्रमा घनाबस्तीसँगै मोटर ग्यारेज र कवाडी संकलन केन्द्र बढी भएकोले ती क्षेत्रमा बढी फैलिएको मन्त्रालयको भनाई छ।  

गण्डकी प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयका अनुसार अनुसार सन् २०१९ मा गण्डकी प्रदेशमा २६ सय ५० जनामा डेंगी संक्रमण देखिएको थियो। त्यो संक्रमण २०२० मा १५९, २०२१ मा ९५ र २०२२ मा २३ सय ८० जनामा देखिएको थियो। प्रदेश सरकारका अनुसार २०२३ मा प्रदेशमा सबैगरि ११ हजार ९ सय ८६ जना डेंगीबाट संक्रमित बनेका थिए।  

चिकित्सकका अनुसार डेंगी संक्रमण भएपनि उच्च ज्वरो आउने, जिउ, जोर्नी र हाड दुख्ने गर्छ। त्यस्तै आँखाको गेडी वरिपरि दुख्ने, वाकवाकि लाग्ने, वान्ता हुने, खान मन नलाग्ने, छालामा रगत जमेको धब्बा देखिने, नाक, गिजा, तथा शरीरका अन्य अंगबाट रगत बग्ने सम्भावना रहेको चिकित्सकले बताएका छन्।

प्रकाशित: २९ कार्तिक २०८१ १७:५८ बिहीबार