काठमाडौं – परिवर्तनीय (संसारका धेरैजसो मुलुकमा साटिने) विदेशी मुद्रा अमेरिकी डलर तीन महिनायताकै कमजोर भएको छ। नेपाली रुपैयाँ बलियो र अमेरिकी डलर कमजोर बन्न पुग्दा विदेशबाट आयात हुने सामान सस्तो हुने अपेक्षा गरिएको छ।

कमजोर डलरका कारण आयातित सामान सस्तोमा पाइने सम्भावना बढेको छ। यसले उपभोक्तालाई राहत पुग्नेछ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले बिहीबारका लागि एक अमेरिकी डलर बराबर एक सय १२ रुपैयाँ ७० पैसा खरिद मूल्य र बिक्री मूल्य एक सय १३ रुपैयाँ ३० पैसा तोकेको छ।

नेपाली रुपैयाँ बलियो हुनुको कारण भारतीय रुपैयाँ मजबुत हुनु हो। नेपाली र भारतीय रुपैयाँबीच स्थिर विनिमय दर (फिक्स्ड पेग) भएका कारण भारु मजबुत हुनासाथ नेपाली रुपैयाँ पनि बलियो र कमजोर हुँदा कमजोर हुने गरेको छ।
राष्ट्र बैंक विदेशी विनिमय विभागका प्रमुख भीष्मराज ढुंगानाले भारत आफ्नो मुद्रा बलियो बनाउने अभियानमा लागेकाले डलरको भाउ कमजोर भएको हो। ‘भारतले आफ्नो मुद्रालाई बलियो बनाउँदै छ,’ उनले बिहीबार नागरिकसँग भने, ‘भारतबाहेक अन्य मुलुकको मुद्रा पनि बलियो हुँदै गएका कारण डलर कमजोर बन्न पुगेको हो।’

भारतीय मुद्रा बलियो हुनुलाई भारतको अर्थतन्त्र मजबुत हुँदै गएको संकेतका रुपमा लिन सकिने पनि ढुंगानाको भनाइ छ। गत असोज २६ गते डलर मजबुत हुँदै गएर एक डलर किन्न एक सय १९ रुपैयाँसम्म तिर्नुपरेको थियो। त्यसपछि डलर निरन्तर कमजोर हुँदै गएको छ।

‘एक अमेरिकी डलर बराबर एक सय १९ रुपैयाँसम्म पुगेको थियो, त्यसरी बढेको डलरको भाउ एक सय १२–१३ रुपैयाँ आउनु भनेको नेपाललाई प्रतिडलर करिब ६ रुपैयाँ फाइदा हुनु हो,’ एक विज्ञले भने, ‘डलर घट्दा नेपाली रुपैयाँ बलियो हुन्छ र यसले नेपाललाई फाइदा हुन्छ।’

नेपाली रुपैयाँसँग स्थिर विनिमय दर कायम रहेको भारतीय मुद्रा बलियो बन्दा नेपालमा डलरको भाउ घटेको हो। अमेरिकी अर्थतन्त्र कमजोर हुँदा डलरको तुलनामा भारतीय रुपैयाँ बलियो बनेको विज्ञको भनाइ छ। डलरको भाउ घट्दा तेस्रो मुलुक (भारतबाहेक) बाट आयात हुने सामानको मूल्य पनि घट्ने नेपाल राष्ट्र बैंकको भनाइ छ।

डरलको भाउ घट्दा नेपाललाई बढी फाइदा हुन्छ। डलर बलियो हुँदा पर्यटन क्षेत्र, निकासीकर्ता र रेमिट्यान्स पाउनेलाई मात्र फाइदा हुन्छ। डलर कमजोर हुँदा राज्यले विदेशी दातृ निकायसँग लिएको ऋणको भार पनि कम हुन्छ।

प्रकाशित: १४ मंसिर २०७५ ०७:४६ शुक्रबार