डा. प्रकृति ज्ञवाली
छाला तथा यौन रोग विशेषज्ञ/कस्मेटोलोजिष्ट तथा लेजर विशेषज्ञ
स्वस्ति लेजर एन्ड स्किन केयर, नक्साल काठमाडौं 

प्लेटिलेट रिच प्लाज्मालाई छोटकरीमा पिआरपी भनिन्छ । प्रशोधित पिआरपी कपाल उमार्न छालामा हालिन्छ । पिआरपी भनेकै प्लाज्मा हो, जसमा प्लेटिलेट कोषिकाको मात्रा धेरै हुन्छ । त्यसैले कपालमा मलजल गर्ने यो किसिमको तरिकालाई पिआरपी गर्ने भनिएको हो । 

पिआरपी बनाउन बिरामीको रगत २० देखि ३० एमएल निकालिन्छ । रगत सेन्टिफ्यूज मेसिनमा प्रक्रिया तथा प्रशोधन गरिन्छ । प्रशोधन गरेर रातो रगत प्लाज्मामा परिवर्तन गरिन्छ । प्रशोधित रगत प्लाज्मामा परिवर्तन हुन्छ । प्रशोधन गरेर प्लाज्मामा परिवर्तन गरेको रगत पहेँलो किसिमको देखिन्छ । केश पलाउन र छाला स्वस्थ हुनका लागि आवश्यक पर्ने प्लेटिलेट पहेँलो रगतमा हुन्छन् । 

कपाल उमार्ने प्लाज्मा 

कपाल उमार्नका लागि प्लाज्मा महत्वपूर्ण हुन्छ । प्लाज्मा अर्थात पहेँलो रगत कपालको वृद्धि–विकास तथा छालाका लागि आवश्यक तत्व हो । 

प्लाज्मामा २० भन्दा धेरै कपालको वृद्धि–विकास तथा छालाका लागि आवश्यक (ग्रोथ फ्याक्टर) तत्व हुन्छन् । प्लाज्माले कपाल तथा छालाको वृद्धि विकासमा सहयोग गर्छ । 

रगतमा आरबिसी, डब्लुबिसी, प्लेटिलेट गरी तीन किसिमका रक्त कोषिका हुन्छन् भने कपाल उमार्नका लागि प्लेटिलेटको आवश्यकता हुन्छ ।

मानिसको निकालिएको रगतमध्ये केश उमार्नका लागि प्लेटिलेटको मात्रै आवश्यकता पर्ने भएकाले प्लेटिलेट मात्रै प्रशोधन गरेर राखिन्छ । 

पिआरपी (प्लेटिलेट रिच प्लाज्मा) धेरै किसिमका समस्यामा प्रयोग गर्न सकिन्छ । आँखामुनिको कालोपन हटाउन, डण्डीफोर तथा घाउको खत हटाउन पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ । 

कपाल झरेको अवस्थामा पिआरपीको सहायताले कपाल पलाउन मद्दत गर्छ । प्लेटिलेट रगतको प्रयोग गरेर केश उमार्ने एक किसिमको उपचार पद्धति हो । 

जहाँ जहाँ केश झरेको छ त्यस ठाउँमा मसिनो सुईको माध्यमबाट पिआरपी अलिअलि गर्दै हालिन्छ । 

कपालको जरामा पोषण

मानिसको शरीरमा यी तीनै किसिमका रगत हुने भए पनि कपालका लागि पर्याप्तता हुँदैन । त्यसैले निकालेर लाउनु पर्छ । प्लेटिलेट कपालको जरामा सिधै हालिने भएकाले कपाल आउँछ । 

छालामा दुई तह हुन्छन् । छालाको बाहिरी भागलाई इपिडर्मिस भनिन्छ भने भित्री भागमा डर्मिस हुन्छ । कपालको जरा डर्मिस भागमा हुन्छ । पिआरपी गरेर प्लाज्मा पनि मसिनो सुईको माध्यमबाट डर्मिस भागमा पु¥याइन्छ, जहाँ कपालको जरा हुन्छ । 

सुईबाट लगाएको प्लाज्मा छालाबाट रक्त सञ्चारमा नमिसिने भएकाले यो फेरि रक्त सञ्चारमा फैलिँदैन । त्यसैले कपालको जरामा प्लाज्मा रहिरहन्छ । कपाललाई खाद्य तत्व पुगिरहन्छ । र कपाल पलाउँछ ।  

हर्मनले पुरुषको कपाल धेरै झर्छ

सबैमा पिआरपीले मात्रै काम गर्छ भन्ने हुँदैन । कपाल झर्नु तथा पातलो हुँदै जानुका विभिन्न कारण हुन्छन् । एउटै मात्रै कारण नहुन सक्छ । 

औषधिको प्रयोग, थाइराइड, शरीरमा भएको कुनै पनि किसिमको रोग, तनावका कारणले पनि केश झर्न सक्छ । खानपिनमा कमी, अचानक खाना खानै छोड्ने, डाइटिङ गर्नेजस्ता कारणले पनि केश झर्ने समस्या हुन्छ । शरीरमा भिटामिन तथा खाद्य तत्वको अभावका कारणले कपाल झर्न सक्छ । शरीरमा आइरनको कमी, पानी, प्रदूषणलगायतका कारणले केश झर्ने समस्या हुन्छ । 

एन्ड्रोजन हर्मनको कारणले धेरैजसो पुरुषमा एन्ड्रोजेनिक एलोपेसियाजस्तो समस्या देखिन्छ । 

यो वंशाणुगत समस्या हो । पुरुषमा एन्ड्रोजन हर्मनका कारणले पनि कपाल झर्छ । पुरुषमा विशेषगरी एन्ड्रोजनका कारणले  कपाल खुईलिँदै जान्छ । विशेषगरी टाउकाको अगाडिको भाग अर्थात् निधार माथिबाट कपाल खुईलिँदै जान्छ भने कतिपय पुरुषको तालुबाट पनि झरेको देखिन्छ । 

एन्ड्रोजन हर्मनका कारणले कपालको जरालाई असर गर्न सक्छ ।  त्यसैले कपाल खुईलिने सम्भावना हुन्छ । 
महिलाको तुलनामा पुरुषमा एन्ड्रोजन हर्मन बढी हुने भएकाले महिलाको तुलनामा पुरुषको कपाल बढी झरेको देखिन्छ।

धेरैजसो महिलाको भने टाउकाको सबै भागबाट बिस्तारै कपाल झर्दै गएको देखिन्छ । महिलाको कपाल झर्दा एकै ठाउँबाट मात्र नभएर सबैतिरबाट झर्न सक्छ । 

पिआरपी गरेपछि कपालको जरामा पर्याप्त मात्रामा खाद्य तत्व पुग्छ । र कपाल आउँछ । सुईमार्फत पिआरपीको सहायताले पहिलो नम्बरमा कपाल झर्न रोकिन्छ । 

तीन पटकमा कपाल पलाउँछ

कपाल उमार्नका लागि महिनामा एकपटक पिआरपी गर्नु पर्छ । पहिलोपटक पिआरपी गरिसकेपछि कपाल झर्न रोकिन्छ । ३/४ पटक पिआरपी गरेपछि टाउकोमा नयाँ कपाल आएको देख्न सकिन्छ । त्यसैैले नयाँ कपाल देखिन पिआरपी गरेको कम्तीमा तीन महिना पर्खिनु पर्छ । 

एकपटक पिआरपी गर्दा सामान्यतयाः दस हजारको हाराहारीमा खर्च हुन्छ । 

२० देखि ३० एमएल निकालिएको रगतमा तीनदेखि पाँच एमएल पिआरपी हुन्छ । सामान्तयाः टाउकाको पछाडिको भागको कपाल झरेको हुँदैन । अगाडि र तालुमा नै गएको हुन्छ । त्यसैले पाँच एमएलसम्म पिआरपीले टाउकाको कपाल उमार्न तथा वृद्धि–विकासका लागि पर्याप्त हुन्छ । जुन जुन भागको कपाल झरेको छ त्यही भागमा सुईको माध्यमबाट पिआरपी गरिन्छ । 

मसिनो सुइ हुन्छ, जसले एक–एक थोपा छालामा हालिन्छ । सामान्यतयाः एक सेन्टिमिटरको फरकमा पिआरपी गरिन्छ । 

पिआरपी गरेको कपालमा सामान्यतयाः ६ महिनामा एकपटक फलोअपका लागि सम्बन्धित चिकित्सककहाँ जानु राम्रो हो । 

जरा भएकोमा पिआरपी

कपालको जरा नै मरिसकेको अवस्थामा कपाल पुनः नआउन पनि सक्छ । त्यसैले सबैभन्दा पहिलेत कपालको जरा छ वा छैन भन्ने परीक्षण गरेर पत्ता लगाइन्छ । 

कपाल पुनः पलाउनका लागि कपालको जरा हुनु पर्छ । जरा छ भने मात्रै जरामा पोषण तŒव दिएपछि कपाल पलाउँछ । बिरुवा जस्तै हो कपाल पनि । बिरुवाको जरा नै मरिसकेको छ भने जति मल जल गरे पनि बिरुवा पलाउँदैन । जरा छ भने मात्रै मल जल गरेपछि बिरुवा आउँछ । त्यसैले जरा मरेको छैन तर पोषण नपाएर बढ्न नसकेको अवस्थामा पिआरपी गरेर पोषण दिइन्छ र पुनः कपाल पलाउँछ । जति जरा राम्रो हुन्छ, त्यतिनै कपालको गुणस्तरीयता हुन्छ । 
कतिपय अवस्थामा फेरि कपाल रोप्नु पर्छ, त्यसलाई प्रत्यारोपण गर्ने भनिन्छ । त्यसैले कपालको जरा मरेको हो वा पोषण तत्व नपाएर नबढेको हो भन्ने छुट्याइन्छ । 

पिआरपी कपालको जरा भएको अवस्थामा मात्रै गरिन्छ भने प्रत्यारोपण गरेको कपालमा पनि पिआरपी गरेको खण्डमा पुनः कपाल झर्नबाट बच्छ । रोपेको कपाललाई पोषण तत्व पु-याउनका लागि पनि पिआरपी गर्दा राम्रो ।

पाको उमेरमा पनि गरिन्छ, पिआरपी

सबै उमेर समूहमा पिआरपी गर्न मिल्छ । सामान्यतयाः बालबालिकाको कपाल झर्ने समस्या हुँदैन । १२ वर्षभन्दा माथिका उमेर समूहमा पिआरपी गर्न सकिन्छ । साठी वर्षभन्दा पाका उमेरका मानिसमा जवानीको जस्तो कपाल पलाउँछ भन्ने पनि हुँदैन । तर बुढेसकालमा पनि कपालको पिआरपी नगरिने भने हैन । धेरै जसो २० देखि ४० वर्ष उमेर समूहका मानिस कपाल भर्ने समस्या लिएर आउँछन् । पिआरपी पनि जवानी उमेर समूहमै धेरै गरिन्छ । ‘स्वस्ति लेजर एन्ड स्किन केयर’मा कपालको समस्या लिएर आउनेमध्मे अधिकांश २० देखि ५० वर्ष उमेरकै हुन्छन् । महिलाको तुलनामा पुरुष धेरै आउँछन् । तर महिला पनि त्यत्तिकै आउँछन् । कपालको पिआरपी गर्न महिनामा करिब ३० जना आउँछन् । 

पिआरपी सत प्रतिशत सुरक्षित

पिआरपीको जोखिम हुँदैन । कपाल उमार्ने अत्यन्तै सुरक्षित तरिका हो । पिआरपी गरेर कपाल उमार्दा जोखिम शून्य हुन्छ । कुनै पनि किसिमको जोखिम हुँदैन । आफ्नै शरीरको रगत निकालेर प्रशोधन मात्रै गरिन्छ । कुनै पनि किसिमको औषधिको प्रयोग नगरिने भएकाले यो अत्यन्तै सुरक्षित तरिका हो । हल्का चिस्स दुख्न सक्छ । पिआरपी गर्दा सुइको माध्यमबाट गरिने भए पनि नदुख्ने मलम लगाएर गरिन्छ । त्यसमाथि पनि मसिनो सुइको प्रयोग हुने भएकाले पिआरपी गर्दासमेत दुख्दैन । यो तरिका सत प्रतिशत प्राकृतिक हो । 

भविष्यमा पनि पिआरपीको कुनै पनि किसिमको साइड इफेक्ट हुँदैन । 

पैसा पनि धेरै खर्च गर्नु नपर्ने, अप्रेसन पनि गर्नु नपर्ने भएकाले पिआरपी गरेर कपाल उमार्ने तरिका भरपर्दो तरिका हो । समयको पनि बचत हुने भएकाले पिआरपी प्रभावकारी छ । कपाललाई स्वस्थ राख्न पिआरपी गरिन्छ । 

प्रस्तुतिः उपेन्द्र खड्का

प्रकाशित: ३ आश्विन २०७५ ०९:१२ बुधबार