सेप्टेम्बर महीनालाइ अल्जाइमर डिमेन्सिया जागरूकता महीनाको रूपमा बिभिन्न जनचेतनामूलक कार्यगारी सन्देश दिन थालिएको बढी भएको छैन। अघिल्लो दिनहरूमा मैले डिमेन्सिया बारेमा लेखेको थिएँ। यस लेखमा मैले बुढेसकालको समस्या लेखेको छु जुन सार्वजनिक स्वास्थ्य समस्याको रूपमा लिइँदैन जसलाई सार्कोपेनिया भनिन्छ। यो लेखले सार्कोपेनियाको परिभाषा, यसको जैविक प्रक्रिया, वृद्धावस्थामा यसले पार्ने प्रभाव, र यो समस्याको सामाजिक र आर्थिक प्रभावबारे चर्चा गर्दछ। साथै, सार्कोपेनियाको रोकथाम र व्यवस्थापनका उपायहरूको बारेमा पनि छलफल गरिनेछ।
सार्कोपेनिया के हो?
सार्कोपेनिया एक गम्भीर समस्या हो जुन वृद्धावस्थामा मांसपेशीको मास र बलको घट्नासँग सम्बन्धित छ। यो अवस्था विशेष गरी वृद्ध व्यक्तिहरूमा प्रकट हुन्छ, जसले गर्दा उनीहरूको दैनिक गतिविधिहरूमा कठिनाइहरू देखा पर्न सक्छन्। सार्कोपेनियाको कारण शरीरको मांसपेशीहरूको संरचना र कार्यक्षमतामा ह्रास हुन्छ, जसले गर्दा शारीरिक कार्यसम्पादनमा कमी आउँछ। यसले शारीरिक कमजोरी, चल्नमा समस्या, पतन, र चोटपटकको जोखिमलाई बढाउँछ।
सार्कोपेनियाको मुख्य विशेषता भनेको मांसपेशीको मास र शक्ति दुबैको ह्रास हो। मांसपेशीको मात्रा घट्नु र मांसपेशीको संकुचन शक्ति कमजोर हुनु वृद्धावस्थामा सार्कोपेनियाको प्रगतिशील प्रक्रियाको हिस्सा हुन्। यो अवस्था वृद्ध व्यक्तिहरूमा शारीरिक निर्बलता र अशक्तताको प्रमुख कारण बन्न सक्छ, जसले गर्दा उनीहरूको जीवनको गुणस्तरमा ठूलो असर पार्छ।
वृद्धावस्था जीवनको एक अपरिहार्य चरण हो, जुन शारीरिक र मानसिक परिवर्तनहरूको माध्यमबाट प्रकट हुन्छ। यस चरणमा कयौं स्वास्थ्य समस्याहरू देखा पर्न सक्छन्, जसमध्ये एक महत्त्वपूर्ण समस्या हो सार्कोपेनिया। सार्कोपेनिया वृद्ध व्यक्तिहरूमा मांसपेशीको मास र शक्ति घट्नासँग सम्बन्धित एक शारीरिक अवस्था हो, जुन समयसँगै प्रगतिशील रूपमा हुन्छ। यो अवस्था शारीरिक कमजोरी, शारीरिक कार्यक्षमतामा ह्रास, र जीवनको गुणस्तरमा गिरावट ल्याउन सक्छ। सार्कोपेनियाले वृद्ध जनसंख्यामा पतन, फ्र्याक्चर, अस्पताल भर्ना र मृत्यु दरलाई बढाउँछ, जसले गर्दा यसलाई एक गम्भीर सार्वजनिक स्वास्थ्य समस्या मानिएको छ।
दक्षिणपूर्वी एशियामा यो दर अझ उच्च छ, जहाँ वृद्ध जनसंख्याको २०% सम्म प्रभावित हुन सक्ने रिपोर्टहरू छन्। शहरीकरण, आहार परिवर्तनहरू, र बसेर बस्ने जीवनशैलीका कारण एशियामा सार्कोपिनियाको प्रकोप बढिरहेको छ।
जनसंख्या वृद्धिले उमेरसँग सम्बन्धित अवस्थाहरूको वृद्धिमा योगदान पुर्याएको छ। सार्कोपिनिया,जुन मांसपेशीको मात्रा र बलको क्रमिक ह्रास हो,र दुर्बलता, जसमा तनावपछि शरीरको सामान्य स्थितिलाई पुनस्स्थापित गर्न असक्षम हुनु हो,सार्कोपिनिया एक यस्तो सिन्ड्रोम हो जसलाई मांसपेशीको मात्रा क्रमशः घट्दै जाने, मांसपेशीको बल गुम्दै जाने र शारीरिक कार्यसम्पादनमा कमी आउने विशेषताले चिनिन्छ। यो समस्या प्रायः वृद्ध व्यक्तिहरूमा बढी देखिन्छ। त्यसैले सार्कोपेनिया विश्वव्यापी रूपमा महत्वपूर्ण सार्वजनिक स्वास्थ्य चिन्ताको रूपमा देखा परेको छ। किनभने यसले अस्पताल भर्नादर बढेको छ।
सार्कोपिनिया, जसलाई मांशपेशीको मात्रा र बलको क्रमिक ह्रासको रूपमा परिभाषित गरिएको छ, विश्व जनसंख्या वृद्ध हुँदै जाँदा एक महत्त्वपूर्ण सार्वजनिक स्वास्थ्य मुद्दा बन्दै गएको छ। वृद्धावस्थामा विभिन्न शारीरिक परिवर्तनहरू देखा पर्छन्, जसमध्ये सबैभन्दा चिन्ताजनक भनेको मांशपेशीको ह्रास र कार्यक्षमतामा आएको कमी हो। यसले अपाङ्गता, लड्ने जोखिम, हड्डीको भाँचिन, र जीवनस्तरमा कमी हुन सक्छ। वृद्ध व्यक्तिहरूको संख्यामा वृद्धि भइरहेको हुँदा, सार्कोपिनियाको महामारी विज्ञान बुझ्नु महत्त्वपूर्ण छ ताकि वृद्ध जनसंख्यामा यसको प्रभावलाई व्यवस्थापन गर्ने रणनीतिहरू विकास गर्न सकियोस्।
सार्कोपिनियाको विश्वव्यापी प्रचलन
सार्कोपिनियाको प्रचलन विश्वव्यापी रूपमा भिन्न छ, जुन विभिन्न कारकहरूमा निर्भर गर्दछ। यसमा निदानको परिभाषा, अध्ययन गरिएका जनसंख्याको उमेर, जीवनशैलीका कारकहरू, र स्वास्थ्य सेवामा क्षेत्रीय भिन्नताहरू समावेश छन्। विश्वव्यापी रूपमा, ६० वर्षभन्दा माथिका वयस्कहरूमा सार्कोपिनियाको प्रचलन १०% देखि २७% सम्म हुन्छ।
एशियामा सबैभन्दा ठूलो र द्रुत वृद्ध जनसंख्या छ, जसले गर्दा यस क्षेत्रमा सार्कोपिनिया एक महत्त्वपूर्ण स्वास्थ्य चिन्ता बनिरहेको छ। जापान, कोरिया, र चीन जस्ता पूर्वी एशियाली देशहरूमा वृद्ध व्यक्तिहरूमा ५-१०% सार्कोपिनिया हुने देखिएको छ। दक्षिणपूर्वी एशियामा यो दर अझ उच्च छ, जहाँ वृद्ध जनसंख्याको २०% सम्म प्रभावित हुन सक्ने रिपोर्टहरू छन्। शहरीकरण, आहार परिवर्तनहरू, र बसेर बस्ने जीवनशैलीका कारण एशियामा सार्कोपिनियाको प्रकोप बढिरहेको छ।
युरोपमा, ६५ वर्ष माथिका वयस्कहरूमा सार्कोपिनियाको प्रचलन अनुमानित ११-२०% छ। दक्षिणी युरोपका देशहरूमा यसको प्रकोप उत्तरी युरोपको तुलनामा बढी छ। यसमा आहार, शारीरिक गतिविधि, र सामाजिक आर्थिक कारकहरूको भिन्नता महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। उदाहरणका लागि, इटाली र स्पेनका वृद्धहरूमा सार्कोपिनियाको प्रचलन १५-२५% छ, जबकि स्वीडेन र नर्वेका जस्ता स्क्यान्डिनाभियन देशहरूमा यो दर १०-१५% रहेको छ।
संयुक्त राज्य अमेरिका र क्यानडामा, सामुदायिक रूपमा बसोबास गर्ने वृद्ध व्यक्तिहरूमा सार्कोपिनियाको प्रचलन ८-१२% छ। यद्यपि, वृद्धाश्रम र अस्पतालमा भर्ना भएका वृद्धहरूमा यो दर धेरै बढ्छ, जसमा केही अध्ययनहरूले ३०-४०% सम्मको प्रचलन देखाउँछन्। उत्तर अमेरिकाको वृद्ध जनसंख्या, मोटोपन, र दीर्घरोगहरूको बढ्दो दरले सार्कोपिनियालाई सार्वजनिक स्वास्थ्यको चिन्तामा परिणत गरिरहेको छ।
सार्कोपेनिया एक गम्भीर समस्या हो जुन वृद्धावस्थामा मांसपेशीको मास र बलको घट्नासँग सम्बन्धित छ। यो अवस्था विशेष गरी वृद्ध व्यक्तिहरूमा प्रकट हुन्छ, जसले गर्दा उनीहरूको दैनिक गतिविधिहरूमा कठिनाइहरू देखा पर्न सक्छन्।
ल्याटिन अमेरिकी देशहरू, विशेष गरी ब्राजिल, तीव्र जनसांख्यिकीय परिवर्तनहरू अनुभव गर्दैछन्, जसले गर्दा वृद्ध जनसंख्यामा सार्कोपिनियाको जोखिम बढिरहेको छ। ब्राजिलमा, १५-२०% वृद्ध वयस्कहरू सार्कोपिनियाबाट पीडित छन्, विशेष गरी ग्रामीण क्षेत्रमा जहाँ स्वास्थ्य सेवामा पहुँच सीमित छ। चिली र अर्जेन्टिनाजस्ता अन्य ल्याटिन अमेरिकी देशहरूले पनि सामाजिक आर्थिक असमानताबाट खराबस्थितिसमान प्रवृत्ति देखाउँछन्।
अफ्रिकामा अन्य क्षेत्रहरूको तुलनामा सार्कोपिनियामा कम अध्ययन गरिएको छ, यद्यपि उपलब्ध डाटाले यसको प्रचलन तुलनात्मक रूपमा कम हुन सक्छ भन्ने सुझाव दिन्छ। यो सम्भवतः अफ्रिकी जनसंख्याको संरचना युवाहरूको धेरै हुने कारणले हो। तर, जीवन प्रत्याशा बढ्दै जाँदा वृद्धावस्थामा सार्कोपिनियाको बोझ बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ। सब-सहारन अफ्रिकाका केही देशहरूमा कुपोषण र दीर्घकालीन संक्रमणले सार्कोपिनियाको प्रारम्भिक सुरुवात र उच्च प्रकोपमा योगदान गर्न सक्छ।
अस्ट्रेलिया र न्युजिल्यान्डमा वृद्ध वयस्कहरूमा सार्कोपिनियाको प्रचलन अनुमानित १०-१५% छ। वृद्ध जनसंख्याको वृद्धि, शारीरिक गतिविधिमा कमी, र खराब आहारको बानीले सार्कोपिनियाको घटनाहरूमा वृद्धि गरिरहेको छ। दुवै देशहरू यस मुद्दालाई सम्बोधन गर्न सार्वजनिक स्वास्थ्य पहलहरू विकास गरिरहेका छन्।
सार्कोपिनिया जोखिम कारकहरू
उमेर: सार्कोपिनिया वृद्ध व्यक्तिहरूमा बढी प्रचलित छ, विशेष गरी ती ६५ वर्षभन्दा माथिका। ५० वर्षको उमेर पछि मांशपेशीको मात्रा र बलमा हरेक वर्ष लगभग १-२% कमी आउँछ, र यो दर ७० वर्षपछि अझ छिटो हुन्छ।
लिंग: पुरुषहरूमा सार्कोपिनियाको प्रचलन महिलाहरूको तुलनामा बढी हुन्छ, जसको कारण अधिक मांशपेशी ह्रास हुन सक्छ। यद्यपि, महिलाहरूमा आधारभूत मांशपेशीको मात्रा कम हुने कारणले कार्यात्मक ह्रास बढी देखापर्छ।
शारीरिक गतिविधि: सार्कोपिनियाको मुख्य जोखिम कारकमध्ये एक बसेर बस्ने जीवनशैली हो। नियमित शारीरिक गतिविधि, विशेष गरी प्रतिरोधात्मक प्रशिक्षणले वृद्ध व्यक्तिहरूमा मांशपेशी ह्रास कम गर्न सहयोग गर्न सक्छ।
पोषण: अपर्याप्त प्रोटीन सेवन र खराब आहार मांशपेशी क्षयमा योगदान पुर्याउँछ। विशेष गरी कम आय भएका क्षेत्रहरूमा र अस्पतालमा भर्ना भएका वृद्ध व्यक्तिहरूमा कुपोषण सार्कोपिनियाको मुख्य जोखिम कारक हो।
दीर्घरोगहरू: मधुमेह, हृदय रोग, र दीर्घकालीन श्वासप्रश्वासको रोगजस्ता अवस्थाहरूले सार्कोपिनियाको जोखिम बढाउँछन्। यी रोगहरूले शारीरिक गतिविधिमा कमी, सूजन, र चयापचय असन्तुलन निम्त्याउँछन्, जसले मांशपेशी ह्रासलाई बढाउँछ।
सामाजिक आर्थिक अवस्था: सामाजिक आर्थिक असमानताले स्वास्थ्य सेवा, पोषण, र शारीरिक गतिविधिमा पहुँचलाई प्रभाव पार्छ, जसले सार्कोपिनियाको जोखिमलाई असर गर्छ। तल्लो सामाजिक आर्थिक अवस्थामा रहेको व्यक्तिहरूमा सार्कोपिनियाको प्रचलन बढी हुन्छ।
सार्कोपिनियाको विश्वव्यापी प्रभाव
वृद्ध जनसंख्याको वृद्धिले सार्कोपिनियालाई विश्वव्यापी सार्वजनिक स्वास्थ्य प्रणालीका लागि महत्त्वपूर्ण मुद्दा बनाएको छ। सार्कोपिनियाका परिणामहरू व्यापक छन्, जसले व्यक्तिगत स्वास्थ्य मात्र होइन, स्वास्थ्य सेवा लागत र व्यापक अर्थतन्त्रलाई पनि असर गर्छ।
स्वास्थ्य सेवा लागत: सार्कोपिनिया बढेको स्वास्थ्य सेवा प्रयोगसँग सम्बन्धित छ, जसमा अस्पताल भर्ना, दीर्घकालीन सेवा, र पुनर्स्थापना सेवाहरू समावेश छन्। सार्कोपिनियासँग सम्बन्धित स्वास्थ्य सेवा खर्च वृद्ध जनसंख्याका देशहरूमा उल्लेखनीय छ। उदाहरणका लागि, संयुक्त राज्य अमेरिकामा सार्कोपिनियासँग सम्बन्धित स्वास्थ्य सेवा खर्च १८ अर्ब डलर भन्दा बढी अनुमान गरिएको छ।
लडाइँ र हड्डी भाँचिने जोखिम: सार्कोपिनिया वृद्ध व्यक्तिहरूमा लड्ने र हड्डी भाँच्ने जोखिमको मुख्य कारक हो। मांशपेशी बल र सन्तुलनमा कमीले लड्ने सम्भावना बढी हुन्छ, जसले हड्डी भाँचिने, अपाङ्गता, र दीर्घकालीन सेवाको आवश्यकता बढाउँछ। विशेष गरी, कूल्हाको हड्डी भाँचिनु सार्कोपिनियासँग सम्बन्धित लडाइँको सामान्य परिणाम हो र यसले उच्च मृत्यु दर निम्त्याउँछ।
स्वतन्त्रताको ह्रास: सार्कोपिनिया बढ्दै जाँदा, वृद्ध व्यक्तिहरू दैनिक गतिविधिहरू जस्तै हिंड्न, सिढी चढ्न, वा समान्य काम गर्न कठिनाई अनुभव गर्छन्। यसले स्वतन्त्रताको ह्रास निम्त्याउँछ, जसले जीवनस्तर घटाउँछ, सामाजिक एक्लोपना सिर्जना गर्छ, र सहायता प्राप्त बसोबास वा संस्थागत सेवाहरू
सार्कोपेनियाको जैविक प्रक्रिया
सार्कोपेनियाको विकासमा कयौं जैविक र आणविक प्रक्रियाहरू समावेश हुन्छन्। वृद्धावस्थामा हर्मोनल परिवर्तनहरू, जस्तै ग्रोथ हर्मोन र टेस्टोस्टेरोनको कमी, मांसपेशीको मास घटाउन प्रमुख भूमिका खेल्छन्। साथै, मांसपेशीको प्रोटीन संश्लेषणमा कमी आउनु, र मांसपेशीको प्रोटीन विघटनको वृद्धि हुनु पनि सार्कोपेनियाको जैविक प्रक्रियामा महत्त्वपूर्ण छ।
सार्कोपेनियाको अर्को कारण भनेको शारीरिक निष्क्रियता हो। वृद्ध व्यक्तिहरूमा शारीरिक गतिविधि घट्नुले मांसपेशीको संरचना र कार्यक्षमतामा ह्रास ल्याउँछ। यो अवस्था पुराना रोगहरू, जस्तै मधुमेह, हृदय रोग, र मोटोपनाको कारणले पनि उत्पन्न हुन सक्छ। यी रोगहरूले मांसपेशीको क्षतिमा योगदान पुर्याउँछन् र वृद्धावस्थामा सार्कोपेनियाको जोखिम बढाउँछन्।
सार्कोपेनियाको सामाजिक र आर्थिक प्रभाव
सार्कोपेनियाको सामाजिक र आर्थिक प्रभाव गम्भीर छ, विशेष गरी ती देशहरूमा जहाँ वृद्ध जनसंख्या तीव्र रूपमा बढ्दैछ। वृद्ध व्यक्तिहरूमा सार्कोपेनियाले शारीरिक अशक्तता, आत्मनिर्भरताको कमी, र दीर्घकालीन हेरचाहको आवश्यकतामा वृद्धि ल्याउँछ। यसले व्यक्तिगत, पारिवारिक र स्वास्थ्य सेवाका क्षेत्रमा ठूलो आर्थिक बोझ पुर्याउँछ।
सार्कोपिनिया वृद्ध व्यक्तिहरूमा बढी प्रचलित छ, विशेष गरी ती ६५ वर्षभन्दा माथिका। ५० वर्षको उमेर पछि मांशपेशीको मात्रा र बलमा हरेक वर्ष लगभग १-२% कमी आउँछ, र यो दर ७० वर्षपछि अझ छिटो हुन्छ।
उदाहरणका लागि, ब्राजिल र संयुक्त राज्य अमेरिका जस्ता देशहरूमा वृद्ध जनसंख्या तीव्र रूपमा बढिरहेको छ, जसले सार्कोपेनियाको समस्या थप गम्भीर बनाउँदैछ। वृद्ध व्यक्तिहरूको उपचार र हेरचाहमा लाग्ने खर्च बढ्दै गइरहेको छ, जसले गर्दा सार्कोपेनिया जस्ता समस्याहरूको व्यवस्थापनमा चुनौती थपिएको छ। साथै, सार्कोपेनियाले वृद्ध व्यक्तिहरूको शारीरिक कार्यक्षमतामा ह्रास ल्याएर उनीहरूलाई आत्मनिर्भर हुन असमर्थ बनाउँछ, जसले गर्दा उनीहरूको व्यक्तिगत र सामाजिक जीवनमा गम्भीर असर पर्छ।
सार्कोपेनियाको जोखिम कारकहरू
सार्कोपेनियाको विकासमा कयौं जोखिम कारकहरू छन्, जसमा जैविक, सामाजिक, र वातावरणीय कारणहरू समावेश छन्। यी कारकहरू वृद्धावस्थामा सार्कोपेनियाको जोखिमलाई बढाउँछन् र यसले मांसपेशी क्षतिलाई तीव्र बनाउँछ।
१. शारीरिक निष्क्रियता
वृद्धावस्थामा शारीरिक गतिविधि घट्नु सार्कोपेनियाको मुख्य जोखिम कारक हो। जब व्यक्तिहरू शारीरिक रूपमा निष्क्रिय हुन्छन्, उनीहरूको मांसपेशीमा मेटाबोलिक परिवर्तनहरू हुन्छन्, जसले गर्दा मांसपेशीको मास घट्छ र शक्ति कमजोर हुन्छ। नियमित शारीरिक व्यायामको कमीले मांसपेशीको संरचनालाई कमजोर पार्न सक्छ, जसले गर्दा सार्कोपेनियाको जोखिम बढाउँछ।
२. पोषणको कमी
पोषणको अभाव वृद्ध व्यक्तिहरूमा सार्कोपेनियाको अर्को प्रमुख कारण हो। पर्याप्त प्रोटीन, भिटामिन, र खनिजहरू नपुग्नुले मांसपेशीको प्रोटीन संश्लेषणमा कमी ल्याउँछ, जसले गर्दा मांसपेशीको मास घट्छ। वृद्ध व्यक्तिहरूमा पौष्टिक आहारको कमीले मांसपेशीको कार्यक्षमतामा गम्भीर असर पार्न सक्छ र सार्कोपेनियाको जोखिम बढाउँछ।
३. हर्मोनल परिवर्तन
वृद्धावस्थामा हर्मोनल परिवर्तनहरू, जस्तै ग्रोथ हर्मोन र टेस्टोस्टेरोनको कमी, मांसपेशीको मास घटाउन प्रमुख भूमिका खेल्छन्। हर्मोनको असन्तुलनले मांसपेशीको संरचनामा गम्भीर प्रभाव पार्छ र वृद्ध व्यक्तिहरूमा सार्कोपेनियाको जोखिम बढाउँछ।
४. पुराना रोगहरू
मधुमेह, हृदय रोग, मोटोपना र अन्य पुराना रोगहरूले पनि सार्कोपेनियाको जोखिम बढाउँछन्। यी रोगहरूले मांसपेशीको कार्यक्षमतामा कमी ल्याउँछन् र वृद्ध व्यक्तिहरूमा मांसपेशीको मास घटाउँछन्। पुराना रोगहरू भएका वृद्ध व्यक्तिहरूमा शारीरिक गतिविधि कम हुने सम्भावना बढी हुन्छ, जसले गर्दा सार्कोपेनियाको जोखिम बढ्छ।
शारीरिक गतिविधि: सार्कोपिनियाको मुख्य जोखिम कारकमध्ये एक बसेर बस्ने जीवनशैली हो। नियमित शारीरिक गतिविधि, विशेष गरी प्रतिरोधात्मक प्रशिक्षणले वृद्ध व्यक्तिहरूमा मांशपेशी ह्रास कम गर्न सहयोग गर्न सक्छ।
सार्कोपेनियाको रोकथाम र व्यवस्थापन
सार्कोपेनियाको रोकथाम र व्यवस्थापनका लागि विभिन्न उपायहरू अपनाउन सकिन्छ, जसमा शारीरिक व्यायाम, स्वस्थ आहार, र पुराना रोगहरूको प्रभावकारी व्यवस्थापन समावेश छन्। यी उपायहरू अपनाएर वृद्ध व्यक्तिहरूमा सार्कोपेनियाको जोखिम घटाउन सकिन्छ र मांसपेशीको कार्यक्षमता सुधार गर्न सकिन्छ।
१. नियमित शारीरिक व्यायाम
नियमित शारीरिक व्यायाम, विशेष गरी शक्ति प्रशिक्षण र एरोबिक व्यायाम, सार्कोपेनियाको रोकथामका लागि प्रभावकारी हो। शक्ति प्रशिक्षणले मांसपेशीको मास र शक्ति बढाउँछ, जबकि एरोबिक व्यायामले शारीरिक कार्यसम्पादनमा सुधार ल्याउँछ। वृद्ध व्यक्तिहरूले नियमित रूपमा व्यायाम गर्दा उनीहरूको मांसपेशीको संरचना र कार्यक्षमता सुधार हुन्छ, जसले सार्कोपेनियाको जोखिमलाई घटाउँछ।
२. स्वस्थ आहार
सार्कोपेनियाको रोकथामका लागि स्वस्थ र सन्तुलित आहार महत्त्वपूर्ण छ। वृद्ध व्यक्तिहरूले पर्याप्त प्रोटीन, भिटामिन म्, क्याल्सियम र अन्य आवश्यक पोषक तत्वहरू प्राप्त गर्नुपर्छ। पर्याप्त प्रोटीनको सेवनले मांसपेशीको प्रोटीन संश्लेषणमा सुधार ल्याउँछ, जसले मांसपेशीको मासलाई बढाउँछ।
३. पुराना रोगहरूको व्यवस्थापन
मधुमेह, हृदय रोग, र मोटोपना जस्ता पुराना रोगहरूको प्रभावकारी व्यवस्थापन पनि सार्कोपेनियाको जोखिम घटाउन महत्त्वपूर्ण छ। यी रोगहरूको नियन्त्रणमा ध्यान दिएर वृद्ध व्यक्तिहरूमा मांसपेशीको कार्यक्षमता सुधार गर्न सकिन्छ।
निदान-उपचार
सार्कोपिनियाको निदान क्लिनिकल परीक्षण र चिकित्सकले सिफारिस गरेका थप परीक्षणहरू मार्फत गरिन्छ।उपचार व्यक्तिगत आधारमा गर्नु पर्छ, तर शारीरिक गतिविधि गर्ने र उचित आहार अपनाउनु सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण परिवर्तनहरू हुन् जसलाई कार्यान्वयन गर्नुपर्छ।सार्कोपिनियाको रोकथाम र उपचारका लागि नियमित शारीरिक व्यायाम आवश्यक छ। आदर्श रूपमा, प्रतिरोधात्मक व्यायाम ९जस्तै, मांसपेशीको व्यायाम०, जसले मांसपेशीको मात्रा र बल बढाउँछ, र एरोबिक व्यायाम (जस्तै, हिंडाइ, दौड, साइकल चलाउने, पौडी), जसले शरीरको बोसो घटाउँछ र थप हृदय स्वास्थ्यका फाइदाहरू प्रदान गर्दछ, संयोजन गरिनुपर्छ। यी दुई प्रकारका व्यायामको संयोजन विशेष गरी मोटोपन र सार्कोपिनिया दुबै भएका व्यक्तिहरूका लागि उपयुक्त हुन्छ। शारीरिक गतिविधि अभ्यास गर्नु अधिकांश व्यक्तिहरूका लागि सुरक्षित छ, यहाँसम्म कि वृद्धहरूका लागि पनि। यो व्यायाम शारीरिक प्रशिक्षकको निर्देशनमा गर्नु आदर्श हुन्छ। आवश्यक परे, हृदय जोखिम र कुनै सम्भावित हड्डीसम्बन्धी समस्या जुन कुनै विशेष व्यायाम गर्न सीमित गर्न सक्छ, पहिले मूल्याङ्कन गर्नु राम्रो हुन्छ।
सार्कोपेनियाको विकासमा कयौं जैविक र आणविक प्रक्रियाहरू समावेश हुन्छन्। वृद्धावस्थामा हर्मोनल परिवर्तनहरू, जस्तै ग्रोथ हर्मोन र टेस्टोस्टेरोनको कमी, मांसपेशीको मास घटाउन प्रमुख भूमिका खेल्छन्।
उचित पोषणले पनि सार्कोपिनियाको उपचारमा मद्दत पुर्याउँछ। उमेरसँगै, क्यालोरी सेवनमा कमी र पोषक तत्वहरूको गुणस्तरमा गिरावट आउन सक्छ। स्वस्थ आहारतर्फको परिवर्तन, विशेष गरी प्रोटिनको उचित सेवन सुनिश्चित गर्नु धेरै महत्त्वपूर्ण हुन्छ।
केही भिटामिन र आहारपूरकहरूले लाभ पुर्याउन सक्छन्। तथापि, कुनै औषधि वा आहारपूरक प्रयोग गर्नु अघि आफ्नो चिकित्सकसँग परामर्श गर्नुहोस् र के साँच्चै फाइदाजनक हुन्छ थाहा पाउनुहोस्। आजकल मिडियामा सबै प्रकारका उत्पादनहरू खरिद गर्नका लागि प्रलोभन देखाइन्छ, तर ती सबैले लाभ पुर्याउँछन् भन्ने कुरा प्रमाणित छैन।
रोकथाम: कहिले सुरु गर्ने?
सार्कोपिनिया केवल वयस्क जीवनमा मांसपेशीको ह्रासको परिणाम मात्र होइन, यसले युवावस्थामा आर्जन गरिएको मांसपेशीको भण्डारणबाट पनि प्रभाव पार्छ। मांसपेशीको शिखर मात्रा करिब दोस्रो दशकको जीवनमा पुग्छ, र यो आनुवंशिकता, आहार, र शारीरिक गतिविधिको स्तरमा निर्भर गर्दछ। शारीरिक गतिविधि र उचित आहार जीवनभर स्वस्थ जीवनका लागि अत्यावश्यक छन् भन्ने कुरा सधैं ध्यानमा राख्नु पर्छ, चाहे युवा होस् वा वृद्ध।
सिफारिसहरु:
- शारीरिक व्यायाम गर्नुहोस्स् प्रतिरोधात्मक व्यायाम र एरोबिक व्यायामलाई संयोजन गर्ने प्रयास गर्नुहोस्।
- आफ्नो आहार सुधार्नुहोस्स् आफ्नो आहारको मात्रा र गुणस्तर सुधार्नुहोस्। धेरै वृद्धहरूले पर्याप्त क्यालोरी खपत गर्दैनन्, र उमेरसँगै प्रोटिनको दैनिक आवश्यकतामा ध्यान दिन महत्त्वपूर्ण हुन्छ।
- मदिरा सेवन घटाउनुहोस् र धूम्रपान छोड्नुहोस्स् दुबैले मांसपेशीको मात्रामा कमी ल्याउन सहयोग पुर्याउँछ।
-यदि तपाईंलाई यो समस्या भएको शंका छ भने, चिकित्सकसँग परामर्श गर्नुहोस्।
प्रकाशित: ५ आश्विन २०८१ ०८:५९ शनिबार
