पश्चिमी यूरोपियन देशहरूले मुस्लिमहरूमाथिको मानवअधिकार शोषण गरेको भन्दै चिनियाँ अधिकारीमाथि प्रतिबन्धको घोषणा गरेका छन्। चीनले वीगर मुस्लिमलाई देशको उत्तर पश्चिमी क्षेत्र शिनजियांगको हिरासतमा राखेको छ।

उक्त हिरासतमा व्यक्तिहरूलाई यातना दिइने गरेको आरोप छ। तिनीहरूलाई काम गर्न बाध्य पारिनुका साथै यौन शोषणको आरोप लगाईएको छ। यी प्रतिबन्धहरु संयुक्त राज्य अमेरिका, क्यानडा, बेलायत र युरोपियन युनियनको संयुक्त प्रयास पछि घोषित भएको छ।

यसको प्रतिक्रियामा चीनले युरोपेली अधिकारीहरूमाथिको आफ्नो प्रतिबन्धसमेत घोषणा गरेको छ। हिरासतमा चीनले मानवअधिकार हनन गरेको आरोपलाई खण्डन गर्दै आएको छ। चीनले भनेको छ, यी हिरासतहरू पुनर्वास केन्द्रहरू हुन् जसको उद्देश्य आतंकवादविरुद्ध लड्नु हो।

ब्रिटिश विदेश मंत्री डोमिनिक राब भन्छन्, 'चीनको हिरासतहरुमा बेघर मुसलमानहरुको उत्पीडन हाम्रो समयको सबैभन्दा गम्भीर मानव अधिकारको संकट हो र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले यो बिर्सनु हुँदैन। उनले भनेका छन्, 'बेघर मुसलमानहरु संग गर्ने व्यवहार आधारभूत मानव अधिकारको घोर उल्लंघन हो।'

युरोपियन युनियनले १९८९ थियानमन चौक नरसंहार पछि मानव अधिकार उल्लंघनको लागि चीनमा प्रतिबन्ध लगाएको छैन। १९८९ मा चिनियाँ सैनिकहरूले प्रजातन्त्र समर्थक प्रदर्शनकारीहरूमाथि गोली चलाएका थिए।  

यी प्रतिबन्धहरूमा के छ?

यी प्रतिबन्धहरूमा शिनजियांग प्रान्तका वरिष्ठ अधिकारीहरूलाई लक्षित गरिएको छ। तिनीहरू मुस्लिम मानव अधिकार को उल्लंघन को आरोप छ। स्वीकृतिमा यात्रा प्रतिबन्ध र सम्पत्ति जफत पनि समावेश छ। मानवअधिकार समूहहरूले भनेका छन, चीनले एक लाख भन्दा बढी अल्पसंख्यक मुस्लिमलाई आफ्नो हिरासतमा राखेको छ।

चिनियाँ सरकारले जबरजस्ती बाँझी बनाउने र बच्चाहरूलाई परिवारका सदस्यबाट टाढा राखेको आरोप लगाइएको छ। अनुसन्धान रिपोर्टमा बलात्कार, उत्पीडन र महिलाको योजनाबद्ध शोषणको पनि प्रमाण आएको छ। हिरासतमा रहेका मानिसहरूले उनीहरूलाई काम गर्न बाध्य पारिएको बताएका थिए। वरिष्ठ चिनियाँ अधिकारी वांग मिंगशान र वांग जुनझेंग तथा कम्युनिष्ट पार्टीका पूर्व उपमहासचिव झिनजियांग झू ह्युनमाथि पनि प्रतिबन्ध लगाइएको छ।

शिनजियांग प्रोडक्शन एंड कंस्ट्रक्शन कर्प्स पब्लिक सिक्यूरिटी ब्यूरोमा पनि प्रतिबन्ध लगाइएको छ। शनिजियांगका शीर्ष अधिकारी जेन क्वानग्वाओ प्रतिबन्धित अधिकारीहरूको सूचीमा छैनन्। यसका साथसाथै यसको जवाफमा चीनले सोमबार भनेका छ, यी प्रतिबन्धहरू झूटा बारेमा गलत जानकारीमा आधारित छन्।

चीनले भनेको छ  उसले १० जना मानिस र युरोपियन युनियनका चार संस्थाहरूलाई प्रतिबन्ध लगाउनेछ। तिनीहरू चीनको सार्वभौमिकता र राष्ट्रिय हितको बिरूद्ध झूटा प्रचारमा संलग्न छन्। चीनका युरोपियन सांसदहरूको समूहको नेतृत्व गर्ने जर्मन नेता रेनहार्ड बुट्टिकोफरलाई चीनका प्रतिबन्धित अधिकारीहरूको सूचीमा समावेश गरिएको छ।

चीनको शनिजियांगमा चीनको नीतिमा शीर्ष शैक्षिक एड्रियन जेन्ज र स्विडेनका विद्वान जर्न जोर्डन पनि चीनको सूचीमा छन्। चीनको प्रतिबन्ध अन्तर्गत, यूरोपका यी मानिसहरूलाई चीन आउन र यहाँ व्यापार गर्न निषेध गरिनेछ। युरोप र चीनको कूटनीतिक सम्बन्धमा दुबै पक्षले लगाएको प्रतिबन्ध एउटा ठूलो कुरा हो। चीन र युरोप प्रमुख व्यापार साझेदारहरू हुन् र दुई बीचको सम्बन्ध सामान्यतया राम्रो भएको छ।

प्रकाशित: १० चैत्र २०७७ ०२:३४ मंगलबार