मोरङका ४२ वर्षीय राज चौधरी आफ्ना मातापिताका निम्ति पहिलो सन्तान छोरी भएर जन्मिए पनि उनी आफूलाई छोरा ठान्छन्। छोरीका रूपमा परिवारले दिएको उनको नाम हो– राजकुमारी। अहिले उनी एक ट्रान्सम्यानमा अनुदित भएका छन्। अब उनी बनेका छन्– राजकुमार।

उनलाई सानैदेखि केटी मान्छेप्रति उधुमै आकर्षण थियो। छोरीमान्छे देखेपछि उनका आँखा उतै जान्थे। स्कुलमै छँदा एक सहपाठीमा महिलामित्रमा उनका आँखा पुगे। एउटै कक्षामा कुम मिलाएर सँगै बस्न नपाए पनि राजले उनलाई मन मन्दिरमा सजाइसकेका बताए।

‘त्यो स्कुल पढ्दाको मायालाई अझै भुल्न सकेको छैन,’ उनले भने, ‘स्कुलबाट घर फर्केपछि भोलिको उज्यालोको आशामा रात बित्थ्यो। रातभरि उनकै सम्झना झलझली आइरहन्थ्यो। तर, उनी कहिल्यै मेरी भइनन्। समय बितेको यतिका वर्ष भयो, त्यस्तो माया अहिलेसम्म कसैलाई गर्न सकिनँ। कसैको माया लाग्दा पनि लाग्दैन। उनको मायाले अझै पिरोल्छ। उनकै मायाले अझै कुमार छु।’

उनका अनुसार छोरीकै पहिरनमा स्कुल गए पनि भित्री मनमा भने छोरी होइन, आफू छोरा हुँ भन्ने लाग्थ्यो। त्यसैले त उनीसँग नजिक हुन त्यो मन चाहन्थ्यो। उनीसँगै खाजा खान मन लाग्थ्यो। दिन बित्दै जाँदा आफ्नो मायाको गाठो उनी सामुन्ने फुकाएका थिए।

प्रेमिकासँग प्रेम प्रस्ताव राख्दै गर्दाको क्षण राजको मनमा सधैं ताजा छ। ‘मलाई खै किन हो तिम्रो असाध्यै माया लाग्छ,’ उनले प्रेमिकासँग भनेका थिए, ‘म पनि तिमीजस्तै केटी हुँ। तर, भित्री मनमा आफूलाई केटाको रूपमा पाउँछु। अनि तिमीलाई श्रीमती देख्छु। सधैं स्कुलमा तिमीलाई देख्दा मन भक्कानिएर आउँछ। त्यत्रा केटाहरू छन्। तर, तिनीहरू सब बेकार लाग्छन्। मलाई तिमी मन पर्छ।’ 

यसरी आफ्नो प्रेम प्रस्ताव राख्दा उनी आफैं पनि आश्चर्यमा परेकी राज बताउँछन्। केही दिन बोलीचाली नभए पनि राज र उनकी पे्रमिका भने गहिरो मित्रतामा थिए। पछि त्यही मित्रता प्रेममा परिणत भयो।

स्कुलमा पनि उनीहरूको मिल्ती देखेर सबैले साथी हुनु त यस्तो भनेर हौस्याउँथे। राजले भने, ‘उनले मेरो माया सहर्ष स्वीकार गरेपछि हामी एक अर्काको घर जान सहज भयो। दुईजना एउटै थालमा खाने, सँगै घुम्न जाने त्यस्तो प्रगाढ माया थियो। जुन दिन हामी सँगै हुन्थ्यौं, आफूलाई स्वर्गै पुगेको अनुभूति हुन्थ्यो। हाम्रोजस्तो माया अरू कसैले गरे होलान्, त्यस्तो माया गरेका थियौं।’

उनीहरू एकअर्कामा अत्यन्त समर्पित थिए। दुईचार घण्टा मात्रै कामविशेषले टाढा हुन सक्थे। अन्यथा, हरेक दिनरात सँगै हुने गरेका थिए। मायालु यो जोडी लामो समयसम्म अगाडि जान नसक्ने अवस्था अचानक आयो। राजभन्दा पनि केटीको परिवार तगारो बनेर उभिएको थियो।

‘सँगै बस्ने खाने गरेकोमा परिवारलाई शंका लाग्दै गयो,’ राजले भने, ‘हामी एक अर्काबीचको सम्बन्ध परिवारमाझ खुल्दै गयो। परिवारले जिन्दगीभर एकआपसमा नभेट्ने बाचाबन्धनसमेत गरायो।’

सम्बन्ध खुलेपछि राजलाई केटीको परिवारले ‘छक्का’ भन्दै गाली गर्‍यो। उनीहरूले एकअर्काको हात बलियो गरी समातेका थिए, हात फुत्काउन धेरै जना चाहिन्थे। सबै मिलेर त्यो काम गरे। उनीहरूबीचको सम्बन्ध भने मनमा अटुट रूपमै ताजा बनेर बसेको छ।

स्कुलको पढाइ सकिँदै गर्दा तिनको आपसी मायामा परिवारको कुदृष्टि पर्‍यो। परिवार त्यसविरुद्ध भए पनि सम्बन्धमा कहिल्यै पूर्णविराम लागेन। राजले आफ्नी प्रेमिकालाई भगाएर सिन्दुरपोते गरिदिएका थिए। प्रेमिकाको सिउँदोमा राजकै हातको सिन्दुर धेरै पटक परिसकेको छ। तर, केटीकेटीबिचको विवाहले सामाजिक मान्यता पाउन सकेको छैन।

राज भन्छन्, ‘सिन्दुर नै हालिसकेपछि कसले छुट्याउन सक्छन् र ? भन्ने थियो। त्यसैले हाम्रो चार पटक बिहे भयो। हामी दुवै मन्दिरमै गएर उसको सिउँदोमा सिन्दुर र गलामा पोते मैले नै लगाइदिएको हो। तर, त्यसो हुँदा पनि सबैको नराम्रो नजर हामीमाथि थियो।’

राज र उनकी प्रेमिकालाई घरपरिवारले टाढा गराए पनि दुवैको मनमा बसेकै थिए। एक दिनको कुरालाई सम्झँदै राज भन्छन्, ‘धेरै दिन भएको थियो उसको अनुहार नदेखेको। अचानक उनले एक रातसँगै बस्ने भनेर चिठी पठाइन्। त्यो खबरमा धेरै हर्षित थिए। नभन्दै त्यो रात आयो। बिरालो चालमा म उसको कोठामा पसेँ। संसारको बहुमूल्य उपहारभन्दा ठुलो उसलाई भेट्दा खुसी महसुस भयो।’

‘हामी एकै अँगालोमा बेरिएर सुतेका थियौं। मेरी प्रेमिकाकी आमाले मध्यरातमा हामीलाई समात्नुभयो। उहाँ ठुलो स्वरमा कराउँदै ‘छक्का, हिजडा आएछ यहाँ, सबै उठेर आउनुपर्‍यो’ भन्दै कराउनुभयो। सबै आएर मेरो हात बाँधेर झुन्ड्याए। त्यति मात्रै नभएर बोरामा राखेर भर्‍याङबाट गुल्ट्याए। त्यो दिन जस्तो धोवी कुटाई जिन्दगीमा कहिल्यै खाएको छैन।’

राजले मात्र कुटाई खाएका थिएनन्। परिवारको कुटाई खानेमा उनकी प्रेमिका पनि थिइन्। उनलाई पनि डोरीले बाँधिएको थियो। राजले धेरै कुटाई खाएपछि प्रेमिकाले अनुनय गरेकी थिइन्, ‘उसलाई छोड्नुस्।

मेरो बिन्ती छ। आजबाट म उसलाई कहिल्यै भेट्दिनँ। आमाबुबा तपाईंहरूलाई मेरो कसम भयो। प्लिज राज तपार्इं पनि यहाँबाट गइहाल्नुस्। हामी एकआपसमा छुटे पनि यो मनमा तपाईंबाहेक अरू कोही हुने छैन।’

यसरी राज र उनकी प्रेमिकाको बिछोड भयो। यो सम्बन्धलाई राजको परिवारले स्विकारे पनि प्रेमिकाको परिवारमा भने सधैं विरोध थियो। उनी बिछोडकै कारण धेरै वर्ष डिप्रेसनमा गएका थिए।

‘हाम्रो बिहे चार पटक भए पनि एकै घरको छतमुनि बस्न सकेनौं। परिवारले उनलाई अन्तै विवाह गराइदिए। त्यसपछि झन् पागल भएँ। मेरो साथमा उनी नभए पनि रक्सी हुन थाल्यो। सधैं उनकै सम्झनामा टोलाउने म अब रक्सीले बौलाहा बन्दै गएँ,’ राजले भने।

‘घरपरिवारले जेठो छोराका रूपमा मलाई स्विकार गरेका थिए। मेरो अवस्था देखेर आमा सधैं चिन्ता लिनुहुन्थ्यो,’ राज भन्छन्, ‘अरूले मलाई हेपेर छक्का भनेको सुनेर आमा धेरै रुनुहुन्थ्यो। आमाको आसु देख्न नसकेर शिक्षण पेसामा लागेँ। आफ्नो पढाइलाई पनि निरन्तरता दिएँ। उनको माया त अझै लाग्छ के गर्नु र? उनी दुई बच्चाकी आमा भइसकिन्। मेरै कारणले गर्दा उनका पतिले मेरी उनीलाई धेरै कुटेको खबर पनि सुनेँ। अब उनी खुसी भएको हेर्न चाहन्छु।’

करिब २० वर्षदेखि शिक्षण पेसामा रमाउँदै गरेका राजले ४०/४५ वटा भन्दा बढी गीत लेखेका छन्। ‘मेरो नसा भनेकै अहिले गीत हो। उनैलाई नै सम्झिएर गीत लेख्छु। उनको सधैं राम्रो होस् भनेर भगवान्सँग प्राथना गर्छु। तर, जिन्दगीभर बिहे गर्दिनँ,’ उनले प्रेमिकालाई सम्झँदै भने।

चौधरी परिवारका तीन सन्तानमध्ये राजलाई छोराका रूपमा धेरै वर्ष अघिदेखि स्वीकार गर्दै आएका थिए। उनलाई परिवारले मात्र स्विकारेका थिएनन्, समुदायका मानिसले पनि उनलाई राज नै भनेर सम्बोधन गर्छन्।

यही मे १७ मा होमोफोबिया, बाइफोबिया र ट्रान्सफोबिया विरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस आयोजना भएको थियो। यो दिवसको आयोजना विश्वव्यापी यौनिक तथा लैंगिक विविधता भएको समुदायप्रति जागरण ल्याउनका निम्ति हो।

सोही दिनमा मितिनी नेपालले आफ्नो सन्तानलाई स्वीकार गरेकामा राज चौधरीको परिवारलाई सम्मान गरेको हो। यसका साथै समुदायमा लामो समयदेखि सँगै बस्दै आएका एक जोडी चितवनवासी मिलन बास्तोला र निर्मला बास्तोलाको परिवार पनि सम्मानित भयो।

फरक यौनिकता र लैंगिकताकै कारण समुदायमा भोग्दै आइरहेको असमानता, हिंसा, चुनौती, कष्टकर भोगाइ र कठिन परिस्थितिलाई मितिनी नेपालले साथ र सहयोग गर्दै आएको छ। मितिनीकी अध्यक्ष लक्ष्मी घलानका अनुसार यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायले भोग्दै आइरहेका चुनौती र असमानतालाई सकारात्मक र प्रगतिशील परिवर्तनतर्फ लैजानुपर्छ।

मितिनी नेपालका अनुसार यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायभित्र धेरै संख्या रहेको छ। तर, त्यससहितको जनगणना भएको छैन। १२औं राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार अन्य नागरिकता लिनेसहित यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायको संख्या दुई हजार नौ सय २८ जनाको मात्रै उल्लेख गरेको छ।

उक्त जनगणनामा दुई प्रकारका प्रश्नपत्र राखिएका थिए। महिला, पुरुष र अन्य लिंगी भनेर प्रश्न राखिएको थियो। तर, लेस्बियन, गे आदि सबैलाई तेस्रो लिंगी भनिएकाले यसको तथ्यांक सही मान्दैनन्। एक मुख्य प्रश्नावली र घरपरिवार सूचीकरण थियो। मुख्य प्रश्नावलीमा एसजिबिटिआइक्यु समुदायका मानिसहरू गणना समावेश नभएको मितिनी नेपालले बताएको छ।

मितिनी नेपालकी कार्यक्रम अधिकृत विमला गुरुङका अनुसार जनगणा गर्ने फारममा अन्य (अदर्स) मात्रै छ। त्यो भनेको लेस्वियन, गे जस्ता विविध यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायले आफू अन्य भनेर मान्दैनन्। यस्तो समस्याले गर्दा यकिन तथ्यांक नआएको उनी बताउँछिन्।

त्यस्तै २०६८ को जनगणनाअनुसार अन्य नागरिक भनेर एक हजार पाँच सय मात्रै गणना भएका थिए। यी तथ्यांकलाई सही मान्यता नदिएको गुरुङको भनाइ छ। मितिनी नेपालको आन्तरिक म्यापिङअनुसार यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायका व्यक्तिहरू करिब आठ सय जना छन्।

राज प्रतिनिधि पात्र हुन्। उनले जस्तै धेरैले यस्तो पीडादायी अवस्थाबाट गुज्रिनुपरेको छ। राजको जीवनमा देखिएको यो विषम परिस्थिति आफैंमा संवेदनशील छ। उनको अवस्थाले स्वाभाविक रूपमा यस क्षेत्रमा पनि समभाव राख्न प्रेरित गर्छ।

प्रकाशित: १२ जेष्ठ २०८१ ०९:०२ शनिबार