नेपाल एकीकरणमा राजेन्द्रलक्ष्मीको योगदान
वि.सं. १७७९ चैत्र २५ गते बाबु नरभूपाल शाहको मृत्यु भएपछि पृथ्वीनारायाण शाह गोरखाका राजा भए । त्यसबेला उनले आफ्ना बाबुबाजेले कमाइदिएको पश्चिममा चेपे नदी र पूर्वमा त्रिशूली नदीसम्मकोे राज्य पाएका थिए ।
२४ वैशाख २०८१ सोमबार
प्रा. दिनेशराज पन्तका लेखहरु :
पृथ्वीनारायण शाहसम्बन्धी अशुद्धि
काठमाडौँबाट नेपाल न्युज नेटवर्क इन्टरनेसनल प्रालिद्वारा प्रकाशित वि.सं. २०७५ पौष २७ गतेको अन्नपूर्ण पोस्ट् १७ वर्ष २५० अङ्कको ७ पृष्ठमा छापिएको अर्जुननरसिंह केसीको एकता दिवसको अपहेलना
लिच्छविकालमा राज्यवतीले जोगाएको नेपाल
वि.सं. १९३७ मा भारतको गुजरातका भगवानलाल इन्द्रजीले ‘ट्वेन्टी थ्री इन्स्क्रिप्सन्स् फ्रम नेपाल’ भन्ने पुस्तकमा २३ वटा अभिलेख छापेका थिए । ती २३ वटा अभिलेखमध्ये लिच्छवि कालका १५ वटा, मल्ल कालका सात वटा र शाह कालको एउटा थियो । लिच्छवि कालको सबैभन्दा पहिलो अभिलेख सम्वत् ३८६ चाँगुनारायणको कुँदिएको अभिलेख थियो ।
‘दिव्योपदेश पृथ्वीनारायणले बोलेकै कुरा हो’
पृथ्वीनारायणसम्बन्धी पत्रहरू, कागजातको अध्ययन नगरेका मानिसले र पृथ्वीनारायणप्रति दुरासय राख्नेहरूले उनका उपदेशलाई दुत्कारेको पाइन्छ।
चाकडीबाजको देवत्वकरण, मूर्खहरूको दानवीकरण
पृथ्वीनारायणले नाक काटिदिएको घटनालाई पुष्टि गर्ने विभिन्न सामग्री हामीसँग छ। उनले नाक नकाटिदिएको भए राम्रो हुन्थ्यो। हामीले यो पनि बुझ्नुपर्छ कि मान्छे गुणैगुणैले सम्पन्न हुँदैन।
संवत्हरूको चर्चा
नेपालको परिप्रेक्ष्यमा मुख्यतः चारवटा संवत् (क्रमशः शक संवत्, मानदेव संवत्, नेपाल संवत् र विक्रम संवत्) चलेको पाइन्छ। नेपालमा पछिल्लो कालखण्डमा सुरु भए पनि विक्रम संवत्ले सबैभन्दा बढी व्यापकता पाएको छ।
हरिहरपुरगढी सम्बन्धी अशुद्धि
कारोबार दैनिकमा ३० वैशाख ०७६ मा छापिएको कुञ्जला पुलामीको ‘हरिहरपुरगढी किल्ला संरक्षणमा चासो’ भन्ने खबरमा १३८७ सालमा हालको बारा जिल्लाको सिम्रौनगढमा बंगाल मुसलमानको भिषण आक्रमणबाट सिम्रौनगढ राज्यको पतन भएपछि सिम्रौनगढका शासक हरिहरसिंहदेव पत्नी देवलदेवी, राजकुमार जगतसिंह कुँवर, मन्त्री चण्डेश्वर सहित हरिहरपुरगढीमा लुक्न आएपछि १३८८ मा हरिहरपुर गढी किल्लाको निर्माण भएको मानिन्छ भनि लेखिएको छ।
एउटा दुःखद् प्रेमकथा
काठमाडौँका राजा प्रताप मल्लले आफ्नो समयमा अत्यन्त कुशलतापूर्वक शासन गरेका थिए। उनी आफूलाई कविन्द्र भन्न मन पराउँथे। त्यसैगरी अभिलेखहरूमा पनि मैले बनाएको स्तोत्र हो भनेर पुज्न लगाउँथे। पाटन र भादगाउँ दुवै ठाउँका राजालाई पनि उनले दबाएका थिए। काठमाडौँ खाल्डो र त्यसभन्दा बाहिरका अन्य राज्यमा पनि मौका–बेमौकामा उनी हात हाल्न पुग्थे। वि.सं. १७३१ वैशाख ९ गते प्रताप मल्लको मृत्यु भयो।