लामो लेख्ने कि छोटो?
नेपाली साहित्यका लेखक र पाठकबिच कहिलेकाहीं चर्चा हुने गर्छ– फलानाले लामो लेख्न नसकेर छोटो लेख्यो र फलानाले चाहिँ छोटो लेख्न नजानेर लामो लेख्यो। यसो भन्दैमा छोटोलाई मन्थन र लामोलाई गन्थन भन्ने सोच पनि उचित होइन।
२३ वैशाख २०८१ आइतबार
रत्न प्रजापति
रत्न प्रजापतिका लेखहरु :
निराशाको ओखती रोजगारी
नेपाली युवा ठूलो संख्यामा विदेसिनुमा धेरैथरी आर्थिक, सामाजिक र राजनीतिक कारण छन्।
ओरालो लागेको देशको कथा
लघुकथाप्रति लेखकीय तथा पाठकीय आकर्षण निकै बढेको छ। लोभलाग्दा मात्रै होइनन्, ईष्र्यालाग्दा नै भएका छन् पछिल्लो समयमा भइरहेका लघुकथा लेखन, प्रकाशन र विविध गतिविधिहरू।
त्रिविको दीक्षान्त-जात्रा!
पुस २ गते त्रिभुवन विश्वविद्यालयको ४९औं दीक्षान्त समारोह थियो। समारोह आयोजना गरिएको थियो दशरथ रंगशालामा।
बादलडाँडाबाट देखिने देश
अस्ति भर्खरै भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले नेपाली भूमि कालापानी र लिपुलेक भ्रमण गरे, नेपाल सरकारलाई पत्तै नदिई। छिमेकी प्रधानमन्त्रीले आफ्नो भूमिमा भ्रमण गरिसकेपछि पनि औपचारिक रूपमा दुई शब्द बोल्न सकेन नेपाल सरकार।
नवीन कथ्यशैलीका यथार्थवादी कथा
बुद्धको नाउँ लिने धेरै छन् तर उनको उपदेशलाई मान्ने र पथ अनुसरण गर्ने कोही छैनन्। जो बलियो छ, उही भगवान् हुने रहेछ। भगवान्को पनि अन्तिम निष्कर्ष यही छ। यही नै अहिलेको सामाजिक यथार्थ पनि हो।
शब्दबिम्बमा एक सत्पात्र अर्थात् सत्यमोहन
जीवनकालमा चिन्ताले सत्यमोहनलाई जलाएन। मृत्युपश्चात् चिताले पनि उनको शरीर जलाउन पाएन। चिता र चिन्ताले नजलाएका एक युग हुन् सत्यमोहन जोशी।
अवसरको खोजीमा युवाको लर्कन
राष्ट्रको अमूल्य सम्पत्ति भनिएका युवा अरू नै देशको सम्पत्ति बनिरहँदा पनि राज्यका सरोकारवाला निकाय मौन छन्। युवा जनसंख्याका कारण मुलुकले प्राप्त गर्नुपर्ने जनसांख्यिक लाभ अरू नै मुलुकले प्राप्त गरिरहेका छन्। यो हाम्रो दुर्भाग्य हो।
‘समभोक’ मा शिवदर्शन
‘भोक जीवनको असन्तुष्टि हो भने भोग जीवनको तुष्टि हो, सन्तुष्टि होइन। सम्भोगबाट सन्तुष्टि होइन भोक जन्मनुपर्छ। सन्तुष्टि सृष्टि होइन, समाप्ति हो।’
प्रविधिले चलाख बनायो कि वज्रस्वाँठ?
प्रविधिको विकास हुनुअघिको मान्छेको जीवन र अहिलेका मान्छेको जीवनबीच तुलना गर्ने हो भने हामीलाई सपना जस्तो लाग्न सक्छ।
सामाजिक यथार्थको प्रतिबिम्ब ‘अन्ततः यन्त्रणा’
सुमन वर्षालिखित ‘अन्ततः यन्त्रणा’ सामाजिक उपन्यास हो। यस उपन्यासमा मूलतः नारी संवेदनाको पक्षलाई समेटेर सामाजिक यथार्थको चित्रण गरिएको छ।
मालामा नउनिएका फूलहरूका सुवास
विशेष गरी भोगाइ र अनभूतिहरूमा पनि विशेष खालका र सार्वजनिक महत्त्वका भोगाइ र अनुभूतिहरूलाई मात्रै अभिव्यक्त गर्ने प्रवृत्ति छ। यस्तो अभिव्यक्तिले पठनसंस्कृतिलाई प्रवर्द्धन गर्ने र नेपाली साहित्य भण्डारको श्रीवृद्धिमा पनि सघाउ पुग्ने गर्छ भन्ने आमविश्वास छ।
सहज प्रवाहका सरल कथा
‘न्यूरोडका झाँकी’ संग्रहभित्रमा दिनहुँ हामीले देखेका, चिनेका, बोलेका र देखेर पनि नचिनेका पात्र छन्, तिनै पात्रहरूका कथा र व्यथा छन्।
स्वादिलो ‘पोलेको मकै’
विद्यालय तहका बालबालिकाको रुचि र मनोविज्ञानलाई ध्यानमा राखेर लेखिएका कथाहरू रमाइला, रोचक र शिक्षामूलक छन्। यी कथा पढेर विद्यालय तहका सबै बालबालिकाले मनोरञ्जनका साथै व्यवहारोपयोगी शिक्षा पनि हासिल गर्न सक्नेछन्। कथामा बालपात्रको भूमिका अहं रूपमा प्रस्तुत गरिएका छन्।
आशा देखाउनेहरूका नाममा
लोकतन्त्र आएपछि जनताले सुख पाउँछन् भनियो। लोकतन्त्र आयो तर जनताका लागि आएन। शायद अरूकै लागि आयो लोकतन्त्र। त्यसैले लोकतन्त्रबाट अरू नै लाभान्वित भए, जनताचाहिँ हुन सकेनन्।