ढोरपाटन बागलुङको सर्वसिद्धीधाम पञ्चकोटमा आयोजित ‘अनन्तश्री ब्रह्माण्डीय महायज्ञ’ को तयारी थालिएको छ। पवित्र मुक्ति क्षेत्र, शालग्रामबाहिनी कृष्ण गण्डकी तट र अन्नपूर्ण, धौलागिरि हिमशृङ्खलाको काखमा अवस्थित प्रसिद्ध पञ्चकोट धाममा मुक्तिनाथ पीठाधीश्वसर स्वामी कमलनयनाचार्यको सङ्कल्पमा आगामी फागुन ९ देखि २२ गतेसम्म सो महायज्ञ गर्न लागिएको हो।
पञ्चकोट धाम स्थापनाको १०औँ वार्षिकोत्सव पारेर आयोजना गर्न लागिएको यस महायज्ञबाट वैदिक परम्पराको प्रवर्द्धन, आध्यात्मिक चेतनाको अभिवृद्धि, सनातन संस्कृतिको संरक्षणका साथै नेपालको धार्मिक पर्यटन विकासमा टेवा पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ। यस महायज्ञका परिकल्पनाकार एवं पञ्चकोटधामका संस्थापक स्वामी कमलनयनाचार्यले प्रसिद्ध मुक्ति क्षेत्र र शालिग्रामको महिमालाई विश्वस्तरमा पुर्याउन, गोवंशको संरक्षणार्थ वैदिक सनातन हिन्दु समाजलाई प्रेरित गर्न, नेपालको जल सम्पदाको संरक्षण गर्न र वैदिक सनातन हिन्दु धर्मको रक्षा गरी नैतिक, समुन्नत र सच्चरित्रवान् नेपाली समाजको पुनर्जागरण गर्न नेपालमै पहिलो पटक ब्रह्माण्डीय महायज्ञको आयोजना गरिएको जानकारी दिए।
यसका साथै यो महायज्ञको अर्को प्रमुख उद्देश्य जल सम्पदा संरक्षणको सन्देश विश्वव्यापीरुपमा दिनका लागि जल संरक्षणको प्रतिकस्वरुप पञ्चकोटमा निर्माणाधीन विश्वशान्ति गण्डकी कलशको निर्माणलाई पूर्णता दिने र यस यज्ञबाट बाँकी रहेको रकम पञ्चकोटको सर्वाङ्गीण विकासमा प्रयोग गरिने रहेको उनले बताए। स्वामी कमलनयनाचार्यले भने, ‘विभिन्न तत्त्वबाट एक ब्रह्माण्डको निर्माण हुन्छ र ईश्वरको सङ्कल्पले मात्र पृथ्वीजस्ता अनन्तकोटी ब्रह्माण्डको सृष्टि हुन्छ।
त्यसैले हरेक तत्त्वका अधिष्ठाता यस ब्रह्माण्डका सबै देवीदेवतालाई कलशमा आह्वान गरी पूजन र यजन गरिने भएकाले यो अनन्तश्री ब्रह्माण्डीय महायज्ञ हो। यस्तो महायज्ञ विश्वकै ठुलो र पहिलो पटक हुँदैछ। यस यज्ञको अनुष्ठान गरी प्रत्यक्ष सहभागी हुनेहरूको मनको सङ्कल्प पूरा हुने भएकाले सहभागी हुन म सबैलाई आह्वान गर्दछु।’ महायज्ञ आयोजनाबाट सङ्कलन भएको रकमबाट पञ्चकोटमा विश्वशान्ति कलश निर्माणसँगै यस पञ्चकोट धाममा निर्माण थालिएका धार्मिक संरचना पूरा गरिनेछ।
अहिले थुप्रै योजना पूरा हुन नसक्दा अलपत्र अवस्थामा रहेका र तिनको पूर्णताका लागि लाखौँ भक्तजनलाई महायज्ञमा आमन्त्रण गरी आवश्यक सहयोगका लागि आह्वान पनि गरिएको छ। त्यसैले नेपालको इतिहासमा नै पहिलो पटक आयोजना गरिएको यस ब्रह्माण्डीय महायज्ञको तयारीलाई व्यापकता दिइएको सर्वसिद्धिधाम पञ्चकोट विकास परिषद्का अध्यक्ष दामोदर शास्त्री दाहालले जानकारी दिए। पन्ध्र दिनसम्म सञ्चालन हुने महायज्ञको रूपरेखा तयारी गरी यसमा सहभागी हुने र सहयोग गर्ने भक्तहरूलाई जानकारी दिन थालिएको छ।
यस अवधिमा हरेक दिन फरकपरक विधाका व्यक्ति उपस्थित भई विभिन्न शीर्षकमा गण्डकी क्षेत्र स्तरीय र राष्ट्रिय बहस पनि गरिनेछ। त्यसका लागि विषय विज्ञहरूको सहभागिता सुनिश्चित गरिएको छ। यस धाञ्याञ्चल महायज्ञमा २५ फिटको मौलो बनाई विधिपूर्वक पूजन गरी प्रतिस्थापन गरिने र त्यसलाई धानले पुर्ने कार्यक्रम छ।
यसका लागि करिब २१ हजार पाँच सय ५५ क्विन्टल धान लाग्ने अनुमान रहेकाले धान सङ्कलन अभियानलाई पनि तीव्रता दिइएको छ। धानका अतिरिक्त यहाँ तिल, जौ, गहुँ, मकै, चनालगायतका विभिन्न नौ प्रकारका अन्नको पनि पर्वत बनाइने छ। महायज्ञमा सवा लाखा नरिवल हवन हुनेछ। यज्ञमा हरेक सहभागीले आफैँले सुख्खा नरिवल लिएर जानेछन् र सो नरिवलमा काजु, किसमिस, केशर, बदामसहितका सर्वौषधि र पञ्चगब्य गरी ५४ प्रकारका हवनीय द्रव्य राखिदिने व्यवस्था मिलाइएको छ। सो नरिवललाई काली गण्डकीको जलले धोएर यी द्रव्य भर्ने व्यवस्था महायज्ञ आयोजक समितिले मिलाएको छ।
यस्तो नरिवल हवन गर्दा मनोकाङ्क्षा पूरा हुने विश्वास गरिन्छ। ‘महायज्ञ सञ्चालनको तयारीमा जुटेका छौँ, श्री मुक्तिनाथ बाबा स्वामी कमलनयनाचार्य ज्यूको सक्रियतामा यो महायज्ञ आयोजना गरिएको हो, यहाँ धेरै संरचना बनाउने योजना छ, खासगरी विश्वशान्ति कलश निर्माण गर्ने प्रमुख लक्ष्य छ’, अध्यक्ष दाहालले भने, ‘अहिले सर्वसिद्धिधाम पञ्चकोट विकास परिषद्बाट प्रचारप्रसारलाई तीव्रता दिएका छौँ।’ हरेक दिन १५ हजारले महायज्ञको दर्शन गर्ने र यहाँ कम्तीमा पनि तीन लाख भक्तजन सहभागी हुने अनुमान गरिएको छ।
यहाँ आउने भक्तजनको भोजन, प्रसाद र आवासको यथाशक्य प्रबन्धका लागि सबै सामाजिक सङ्घसंस्था तथा व्यक्तिलाई परिषद्ले आग्रह पनि गरिरहेको छ। हालसम्म पञ्चकोटमा ५० करोड रुपैयाँ लगानी भइसकेको सर्वसिद्धिधाम पञ्चकोट विकास परिषद्का निवर्तमान अध्यक्ष स्वामी ऋषि प्रपन्नाचार्यले बताए। विसं २०७२ मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालाले शिलान्यास गर्ने बेला पञ्चकोटमा कुनै पनि संरचना नभएको तर अहिले धार्मिक पर्यटक निम्त्याउने आधारशिला तयार भएको उनी बताउँछन्। पछिल्लो समय धर्ममा आस्था राख्ने धेरै नागरिकले पञ्चकोट दर्शन गर्न आउने गरेको ऋषि प्रपन्नाचार्यले बताउनुभयो।
कलश निर्माणका लागि करिब रु ५० करोड लाग्ने अनुमान गरिएको छ। ऋषि प्रपन्नाचार्य भन्छन्, ‘पञ्चकोट पवित्र स्थान हो। यसको संरक्षण, प्रवर्द्धन गर्ने दायित्व पनि हामी सबैको हो। हामी सबैको सत्सङ्कल्पबाट यहाँ एउटा आधारशिला तयार भएको छ, यसलाई पूर्णता दिनका लागि बर्सेनि महायज्ञ लगाएर र दाताबाट रकम सङ्कलन गरेर काम गरिँदै आइएको छ। यसपालिको महायज्ञ अहिलेसम्मकै विशाल हो र यसले समग्र पञ्चकोट क्षेत्रको विकासका लागि हरेक नागरिकको मनलाई जोड्नेछ ।
साथै यसबाट धार्मिक पर्यटन पर्द्र्धनमा पनि ठुलो टेवा पुग्नेछ।’ विसं २०७१ अगाडि पञ्चकोटमा भिर, पहरा थियो। यहाँ पर्यटक भित्र्याउन धार्मिक संरचना बनाउने योजना बनाउँदा कसैले पनि विश्वास गर्दैनथे। स्वामी कमलानयनाचार्यको परिकल्पनामा बनेको पञ्चकोटमा अहिले थुप्रै धार्मिक संरचना बनेका छन् र गण्डकी प्रदेशकै एक उत्कृष्ट धार्मिक पर्यटकीय क्षेत्र बन्न सकेको छ। यहाँ बर्सेनि हजारौँ आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक भित्रिने पनि गरेका छन्।
उक्त स्थानमा सिसमहल, गण्डकी माताको मन्दिर, यज्ञशाला, हनुमानको विशाल मूर्तिलगायतका संरचना बनिसकेका छन्। बागलुङ नगरपालिका–६ मा पर्ने पञ्चकोट बागलुङ बजारदेखि छ किलोमिटर उत्तरमा छ। सडकको सहज पहुँचका कारण बागलुङ कालिका दर्शन गर्न आउने तीर्थालुमध्ये अधिकांश यहाँ आउने गरेको पाइन्छ। त्यस्तै मुक्तिनाथ जाने धार्मिक पर्यटक पनि सकेसम्म पञ्चकोट पुग्ने गरेको पाइन्छ।
प्रकाशित: १३ मंसिर २०८० ०४:४३ बुधबार