हजुरबाले खोरिया फाँडेर बिराएको बिरौटे गरामा अन्न उब्जाएर गुजारा चलाएको झलझली सम्झन्छु। महन्थ ठाकुरजी सामान्ति संस्कारसँग मेरो कुनै साइनो छैन।

मेरा बा भारतीय प्रहरीका सिपाही थिए। उनैले लाहुरबाट ल्याएका 'जय हिन्द' लेखेका खाकी कपडा काटेर कमिज र जाँगे लगाएर हुर्केको मान्छे हुँ।

महामहिम रञ्जित रेलाई प्रष्ट पार्न चाहन्छु म भारतबिरोधी हैन। तर माफ गर्नुहोला भारतीय हस्तक्षेप र अनादर सहनै सक्दिन।

हो म स्वाभीमानी आम नेपाली हुँ। यसैमा म गौरव गर्छु र त्यही हैसियतमा मेरा बुझाइ र भावना यो लेखमा उतार्दैछु।

...

मेरो विचारमा पछिल्ला दिन दुईथरि अतिवादीहरु राजनीतिको सतहमा हाबी देखिएका छन्। उनीहरु जे हो त्यही भन्न सक्दैनन्। आफ्नो दायित्व र हैसियत बिर्सेर भ्रममा बाँचेका छन्। ती एकथरी हुन् मधेस आन्दोलनका नाममा भारतको काँध चढेर देशलाई ढुंगा हान्नेहरु। उनीहरु प्रत्यक्षरुपमा भारत निर्देशित भएर बन्द, हड्ताल र नाकाबन्दीको आडमा आन्दोलन सफल पार्ने र काठमाडौंको सत्ता डगाउने 'मोटो बुद्धि'का शिकार छन्। उनीहरु भारतीय हस्तक्षेप र नाकाबन्दीको बिरोध गर्नुपर्नेमा समर्थनमा बुर्कुसी मार्दैछन्। उनीहरु लघु स्वार्थका लागि बृहत उपलब्धि गुमाउने दुष्चक्रमा फस्दैछन्। जुनदिन उनीहरुको चेत खुल्नेछ र स्वयं अघि आएर भारतीय नाकाबन्दी मुर्दाबाद ! भन्नेछन् त्यो दिन सिंगो नेपाल जुरुक्क उठेर मधेस आन्दोलन जिन्दावाद ! भन्नेछ। त्यो दिन अविलम्ब आओस्।

अर्काथरी अतिवादी छन् जसले मधेस आन्दोलनमा एकोहोरो भारतीय उक्साहट मात्रै देख्छन्। त्यहाँ अधिकार र न्याय चाहिएको पटक्कै बुझ्दैनन्। मधेसी जनताको जायज माग, उनीहरुको चाहना र मधेसको लामो संघर्षले खोजेको सही निष्कर्षबारे उदासीन छन्। उनीहरु मधेसलाई निकट खिच्ने भन्दा पर धकेल्नेतर्फ उद्दत छन्। मधेस पनि देशभित्रकै भूगोल हो र त्यहाँ नेपाली नागरिक बस्छन् भन्ने उनलाई हेक्का छैन। काठमाडौंको सत्तासंगतले उनीहरुको चेतगुम भएको छ। जब यिनीहरुको चेत खुल्नेछ र मधेस आन्दोलन जिन्दावाद ! भन्नेछन् तब सिंगो मधेसमा 'नेपाली हामी एक हौं!' भन्ने ध्वनि गुञ्जिनेछ। त्यो दिन अविलम्ब आओस्।

एकाघरका यी दुई अतिवादीबीच अन्तर घुलन गराउने तत्वको खाँचो देखिएको छ। घर जलाएर खरानीको भाग लगाउने यिनीहरुको लडाइँ रोक्नुपरेको छ। मधेस आन्दोलनलाई भारतपरस्त भन्दै देखिनसहने एउटा र अर्को भारतीय हस्तक्षेपलाई न्यानो मानेर स्वीकार्ने परस्पर दुई गलत धारणाको सही अवसान गर्नु आजको मुख्य आवश्यकता हो। यो दायित्व पूरा गर्न स्थापित अहिलेका राजनीतिक दल वा चर्चामा रहेको 'नयाँ शक्ति' जस्ले पहल लिन्छ उसलाई इतिहासको गुन लाग्नेछ।

कष्ट सहने तर नझुक्ने जनमत

प्रतिकुल संविधानले चिढिएको भारतलाई नेताहरुले थप बिच्क्याउनेगरी खुलेआम वक्तब्यबाजी गरिरहे। नेताहरु सधैँ भारतको ईशारामा चल्ने गरेको आरोप लगाउने नेपाली ठूलो जमात आफ्ना नेताहरु एकाएक भारत बिरोधी भएको देखेर तरंगित बन्यो। एकातिर रिसाएको भारत कठोर बन्दै गयो। अर्कोतिर भारत बिरोधी नेपाली जनमत चुलिँदै गयो। त्यो क्रम अझै जारी छ। भारतको अघोषित नाकाबन्दीको परिणाम नेपाली जनजीवन निकै कठिन बनेको छ। तर कठिन परिस्थितिमा पनि भारतसँग नझुक्ने बरु कष्ट सहने नेपाली जनताको आत्मबल कायमै छ।

एउटा बाटो थुनिएपछि अर्को बाटो खोज्नु स्वभाविक हो। भारतले नाकाबन्दी गरेपछि मुख्य समस्या बनेको इन्धन अभाव टार्न अर्को छिमेकी मुलुक चीनसँग सम्बन्ध बढाउनु अनिवार्य देखिएको छ। सरकार अघि बढोस् चीन स्वागत गर्न र नेपाली जनता साथ दिन तयार देखिएका छन्। मौकामा हीरा फोर्ने बेला हो यो।

मधेस आन्दोलनको शुद्धता

घोत्लिनु पर्ने केही प्रश्न

प्रकाशित: ९ कार्तिक २०७२ ००:३४ सोमबार