जिल्लाको तमानखोला गाउँपालिकाले आफूलाई आर्थिक र सामाजिक विकासमा केन्द्रित गर्ने गर्ने निर्णय गरेको छ। वैशाख ३० मा सम्पन्न स्थानीय निर्वाचनपछि भएको पहिलो कार्यपालिका बैठकले गाउँपालिकाका भित्रको सामाजिक र आर्थिक क्षेत्रको विकासमा केन्द्रित हुनेगरी निर्णय गरेको हो।
गाउँ कार्यपालिकाले पूर्णता पाएसंगै बसेको बैठकले सामाजिक र आर्थिक विकासलाई मुख्य प्राथमिकता दिएर निर्णय गरेको तमानखोला गाउँपालिका अध्यक्ष जोकलाल बुढाले बताए। दोस्रो कार्यकालका लागि गाउँपालिका अध्यक्षमा निर्वाचित भएका बुढाले विगतमा धेरै जसो बजेट भौतिक क्षेत्रमा लगानी गरिएको र यो पटक अब आर्थिक सामाजिक विकासका लागि भरपुर काम गर्ने बताए।
‘संयोग भन्नुपर्छ, पार्टीले विश्वास गरेर मलाई अध्यक्षमा दोहोर्यायो र जनताले पनि विश्वास गरेर मलाई मतदान गर्नुभयो,’अध्यक्ष बुढाले भने,‘विगतमा हाम्रो ठूलो रकम बाटो भवन लगायत पूर्वाधारका क्षेत्रमा खर्च भयो। यस पटक हामीले आफूलाई आर्थिक र सामाजिक विकासको पाटोमा केन्द्रित गर्ने निधो गरेका छौं। पहिलो कार्यपालिका बैठकबाट पनि त्यही अनुसार निर्णय भएको छ।
पहिलो बैठकबाट चार वटा निर्णय गरेको तमानखोलाले गाउँपालिकाको मातहतमा बालगृह सञ्चालनमा ल्याउने, पालिका भित्रका सक्षम विद्यार्थीलाई एमबीबीएस डाक्टर पढ्नका लागि पूर्ण छात्रवृत्ति प्रदान गर्ने, युवालाई स्वरोजगारमा प्रोत्साहन गर्न योजनाका आधारमा लगानी गर्नका लागि बैंक तथा सहकारीसंग समन्वय गर्ने र त्यसको व्याज गाउँपालिकाले तिरिदिने तथा गाउँपालिकाको आफ्नै ‘गाउँपालिका गान’ तयार गर्ने भएको छ।
तमानखोला गाउँपालिका भित्रका बेसाहारा र अति विपन्न बालबालिकालाई गाउँपालिकाले अपनत्व लिएर बालगृहमा राख्ने र कक्षा १२ सम्म निःशुल्क पठन पाठनको व्यवस्था मिलाउने अध्यक्ष बुढाले बताए। ‘तमानखोलामा धेरै बालबालिका बेसहारा र केही अति नै विपन्न पनि छन्,’ उनले भने,‘सरकार त सबैका लागि हो। बेसहारा र अति विपन्न बालबालिकाले पनि अरु जस्तै तमानखोलाको सक्षम र योग्य नागरिक बन्न पाउनुपर्छ भनेर हामीले बालगृह सञ्चालनमा ल्याउन लागेका हौं।’ तमानखोलाले बहुउद्देश्यीय घर सञ्चालन गर्ने योजनामा रहेको र त्यसको सुरुवात स्वरुप बालगृह सञ्चालनमा ल्याएको उनी बताउँछन्।
‘हाम्रो उद्देश्य तमानखोलामा बहुउद्देश्य घर सञ्चालन गर्ने हो र त्यसैका सुरुवात स्वरुप बालगृह सञ्चालनको तयारी थालेका छौं,’ उनले भने,‘आगामी दिनमा ज्येष्ठ नागरिक, अपाङ्गता भएका, बेसहारा अन्य नागरिकलाई पनि राख्न मिल्नेगरी बहुउद्देश्यीय घर सञ्चालनमा ल्याउँछौं।’ गाउँपालिकाले बालगृह सञ्चालनका लागि आवश्यक तयारी गर्ने जिम्मा वडा नम्बर ३ का वडाध्यक्ष झकबहादुर बुढालाई दिएको छ। गाउँपालिकाको निर्णयसंगै कार्यान्वयनको चरण अगाडि बढेको वडाध्यक्ष झबहादुरले बताए। ‘गाउँपालिकामा हामीले हिजो (सोमबार) निर्णय गर्यौं, आजबाट काम सुरु भएको छ,’ उनले भने,‘बालबालिकालाई राख्नका लागि घर खोज्ने, खानेबस्ने व्यवस्थापन मिलाउने काममा हामी लागिसकेका छौं।’
गाउँपालिकाले अर्को महत्वपूर्ण निर्णयको रुपमा गाउँपालिका भित्रका सकेसम्म स्थानीय विद्यालयमा पढेका विद्यार्थीलाई एमबीबीएस डाक्टर पढ्नका लागि पूर्ण छात्रवृत्तिको व्यवस्था गर्ने भएको छ। कार्यविधि बनाएर तत्कालै लागू गर्ने योजनामा रहेको गाउँपालिकाले जनाएको छ। ‘तमानखोलामा तीन वटा माध्यमिक विद्यालय छन्, सकेसम्म त्यहीबाट पढेकालाई विशेष प्राथमिकता दिन्छौं, तमानखोलाको नागरिक अन्यत्र पढेको भए पनि तीन जनालाई एमबीबीएस पढाउनका लागि पूर्ण छात्रवृत्ति प्रदान गर्ने निर्णय भएको छ,’ गाउँपालिका अध्यक्ष बुढाले भने,‘विगतमा हामीले कोभिडको समयमा डाक्टर र स्वास्थ्यकर्मी निकै समस्या भोग्यौं, केही समय डाक्टर आए पनि अहिले पनि समस्या छ। पूर्ण छात्रवृत्तिका लागि गाउँपालिकाले सहयोग गर्ने र कम्तीमा पाँच वर्ष गाउँपालिका भित्रकै स्वास्थ्य संस्थामा सेवा गर्नेगरी एमबीबीएस पढाउने योजना बनाएका छौं।’
तीन जना विद्यार्थीलाई एमबीबीएस पढ्नका लागि सहयोग गर्ने गाउँपालिकाको तयारी छ। युवालाई स्वरोजगारतर्फ केन्द्रित गर्नका लागि लगानी गर्न बैंक तथा सहकारीसंग समन्वय गरिदिने र त्यसको व्याज रकम गाउँपालिकाले तिरिदिने गरी निर्णय भएको गाउँपालिका अध्यक्ष हिराकुमारी छन्त्यालले बताइन्। ‘कृषि पशुपालन तथा अन्य स्वरोजगारमूलक क्षेत्रमा काम गर्ने भिजनसहित आउने युवालाई गाउँपालिकाले साथ दिन्छ,’उपाध्यक्ष छन्त्यालले भनिन्,‘यो पाँच वर्षको अवधीमा कम्तीमा दुई सय युवालाई स्वरोजगार मूलक काममा लाग्नका लागि सहयो गर्ने हाम्रो योजना छ। उहाँहरुले ल्याउने योजनामा लगानीका लागि गाउँपालिकाले बैंक वित्तीय संस्था र सहकारीसंग समन्वय गर्नेछ र ऋण सम्बन्धित व्यक्तिले कमाएर तिर्नुपर्नेछ। त्यसको व्याज रकम भने गाउँपालिकाले व्यहोर्नेछ।’
गाउँपालिकाले आफ्नो गाउँपालिका गित तयार गर्ने समेत निर्णय गरेको प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत विकास लम्सालले बताए। स्थानीय विद्यालयकी शिक्षक बिमला पुन घर्तीले तयार पारेको हाम्रो तमानखोला बोलको गितलाई कार्यपालिका बैठकले छनोट गरेको छ। त्यसलाई संगितवद्ध गरेर गितको रुपमा तयार पार्ने र तमानखोलाले आफ्नै गाउँपालिका गानको रुपमा प्रयोग गर्ने लम्सालले बताए। गित छनोटमा परेपछि सर्जकलाई नगद १५ हजारले सम्मान गर्ने समेत निर्णय गरिएको छ।
पहिलो कार्यपालिकाको बैठक लगत्तै नवनिर्वाचित जनप्रतिनिधिहरुलाई स्थानीय तहको काम कर्तव्य र अधिकार विषयमा तालिम समेत प्रदान गरिएको छ। गाउँपालिका महासंघकी काननु अधिकृत अधिवक्ता गीता श्रीसले स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐनले गरेको व्यवस्था र जनप्रतिनिधिको रुपमा खेल्नुपर्ने भूमिकाको बारेमा सहजीकरण गरेकी थिईन्।
प्रकाशित: १७ जेष्ठ २०७९ १२:०० मंगलबार
