पर्वत- किसानको उत्पादन बाह्रै महिना सङ्कलन गरी बजार पठाउने उद्देश्यका साथ निर्माण थालिएको चिस्यान केन्द्र अलपत्र परेको छ। मोदी गाउँपालिका–२ देउपुरको पातीचौरमा निर्माणाधीन चिस्यानकेन्द्र तीन वर्षदेखि अलपत्र परेको हो। गाउँपालिकाले भने पाँच करोड लागत मूल्याङ्कन गरेको निर्माणाधीन चिस्यान केन्द्र अलपत्र छाडेर अर्को नयाँ बनाउने तयारी थालेको छ।
जिल्लाका किसानले उत्पादन गरेको आलु, सुन्तला, तरकारी, खाद्यान्नलगायत स्टोर गर्ने योजनाअनुरूप तत्कालीन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’का पालामा ०७३/०७४ मा निर्माण थालिएको थियो। कोल्डस्टोर बनाउन मोदी–२ देउपुरका खेमबहादुर हमालले जग्गा दिएपछि तत्काल पाँच आना जग्गामा भवन निर्माण सुरु गरिएको हो।
निर्माण समितिका अध्यक्ष गङ्गा तिमिल्सिनाका अनुसार सुरुको वर्ष ५० लाख रुपैयाँ विनियोजन भए पनि २४ लाख बजेट आयो। 'बजेट विनियोजन भएपछि काम थाल्यौँ', उनले भने, 'लागत मूल्याङ्कनअनुसार बजेट नआएपछि काम अघि बढेन। अपुग बजेट माग्ने दबाब पुगेन।' दुईतले चिस्यान केन्द्र निर्माणको काम एक वर्षमा सक्ने लक्ष्य थियो। तर लक्ष्यअनुसार काम गर्न बजेट अभाव भएपछि निर्माणकै क्रममा एक ढलान गरिएपछि अलपत्र छ।
अहिले भवनको भुइँ तल्लामा स्थानीयले घाँस, पराल राखेर उपयोग गरिरहेका छन्। भवनको बाहिरी भागमा ठडिएका रड हिउँदे र वर्षे तरकारीका लागि थाँक्राका रूपमा प्रयोग गरिएको छ। भवन बेवारिसे भएपछि ढलान र प्लास्टरसमेत काम नलाग्ने भएको छ। समयमै सम्पन्न भएको भए प्रयोगमा आइसक्ने भवन अलपत्र हुँदा उपयोग गर्न नपाएको गुनासो स्थानीयको छ।
देउपुर जिल्लामै धेरै सुन्तला उत्पादन हुनेमा दोस्रो गाउँ हो। यहाँ वर्षेनी तीन करोडको सुन्तला उत्पादन हुन्छ। मौसममा ३० देखि ४० प्रतिकिलोका दरले बिक्री गर्नुपर्ने सुन्तला चैतसम्म राख्नसके १५० मा बिक्री हुने किसानले बताएका छन्।
विज्ञले कोल्डस्टोरको न्यूनतम मापदण्डसमेत पूरा नगरी भवन निर्माण भएकाले सम्पन्न हुन समस्या देखिएको बताउँछन्। कृषि ज्ञानकेन्द्र पर्वतका प्रमुख एवं कृषि विज्ञ वासुदेव रेग्मीले भवनको क्षेत्रफलअनुसार क्षमता कम हुने बताए।
यस्तै, व्यावसायिकरुपमा अलैँचीखेती गर्दै आएका पर्वतका किसान यतिखेर अलैँची बिक्री नहुँदा समस्यामा परेका छन्। जिल्लाको मोदी, कुश्मा, फलेबास र महाशीला गाउँपालिकामा व्यावसायिक रुपमा अलैंची खेती गर्दै आएका कृषकले अलैंचीले बजार नपाएको गुनासो गरेका हुन्। यी क्षेत्रमा झण्डै २०० हेक्टर क्षेत्रफलमा अलैँची खेती हुँदै आएको छ।
पर्वतको मोदी गाउँपालिका–१ भूकका किसानले राम्रो आम्दानी हुने भन्दै खरबारी, करेसा र कोदो फल्ने बारी मासेर अलैँची रोपेका थिए। कुनै समय प्रतिमन एक लाख २५ हजार रुपैयाँमा बिक्री भएको अलैँची अहिले मुस्किलले २३ हजार रुपैयाँमा बिक्री गर्न बाध्य हुनुपरेको अगुवा कृषक केवी गुरुङले गुनासो गरे।
यहाँ २०० रोपनी जग्गामा अलैँचीखेती गरिएको छ। अलैँचीखेती गर्दा करीब एक करोड रुपैयाँ खर्च भए पनि बिक्री नहुँदा लगानी खेर जाने अवस्था रहेको उनले बताए।
पर्वतमा यस वर्ष २०० मन अलैँची उत्पादन भएको छ। गतिलो मूल्य नपाउँदा कृषकले अलैँची थन्क्याएर राख्न बाध्य भएका छन्। गतिलो मूल्य नपाएपछि घरमै राखिएको भोक्सिङका कृषक नारायण गुरुङले जानकारी दिए। रासस
प्रकाशित: २५ कार्तिक २०७६ ०६:५३ सोमबार
