म शिक्षित मान्छे । ममा धेरै कुराको ज्ञान छ । केही गर्ने हिम्मत छ । साहस छ । चानचुने मान्छे हुँदै होइन म । यस्तैयस्तै लाग्थ्यो मलाई । एकदिन जान्न मन लाग्यो आफुले केके जानेकी छु । केके बुझेकी छु भनेर । आफ्नै दिमाग पढ्दै गएँ, बुझ्दै गएँ । मौलिकता केही भेटिनँ ।
जनताको आवश्यकतालाई मध्यनजर गरी काम गरिरहेका छौं। जनप्रतिनिधि भएर आउँदा वडामा कतै पनि व्यवस्थित ढल थिएन। जताततै ढल फुट्ने समस्या देखिन्थ्यो। निर्वाचित भएपछि ढल निर्माण तथा मर्मतलाई पहिलो प्राथमिकता दियौं।
बुद्ध मावली देवदह १० भलुहीकी शान्ती श्रेष्ठलाइ तिहार सबैभन्दा बढी मन पर्ने पर्व हो। तर तिहारका बेला देउसी भैलोको नाममा बिहानै देखि मध्य रात सम्म क्यासेटका रेडिमेडगीत चर्को स्वरमा बजाइएका स्पिकर र डाङडाङ डुङडुङले उनलाइ दिक्क बनाउथ्यो।
देउसीको यो लोकभाका खुब मिठो छ। यस्तै मिठासपूर्ण स्वर घन्काउँदै तपाईं हाम्रो दैलोमा देउस्याहरू आइसकेका छन्। वास्तवमै देउसीमा यति धेरै तमासा, मनोरञ्जन छ कि, जोकोही देउसी खेल्न रौसिन्छन्। देउसीको सुरुवातबारे अहिलेसम्म पनि इतिहासमा फरकफरक लेख छन्। इतिहासमा जे लेखिए पनि उहिलेदेखि नै चलेको देउसी–भैलो आजसम्म खेलिदैछ।
हामीले मौलिक कला संस्कृतिलाई ध्यान दिएनौं । हाम्रो सहरको खास चिनारी के हो भनेर हेक्का राखेनौं । विकास निर्माणका काम गर्दा पनि दुरदृष्टि राखेनौं । खाली आफ्नो स्वार्थ पुर्तिको पछि दौडियौं । यसले हामीलाई घाटा पुर्याउँछ । नेपाल घुम्न आउने विदेशीले गएगुज्रेको सहर भन्छन् ।
तपार्इकाे विचारमा सहर भनेकाे के हाे ? मेरो विचारमा सहर मान्छेको जिन्दगी हो । सहरमा विविधता हुन्छ । कला–संस्कृति र परम्परा जिवित हुन्छ । सहरमा धनी वर्ग, मध्यम बर्ग र न्युन बर्गका मानिसहरु हुन्छन्।
मधेसमा सद्भावको प्रतीकका रुपमा मनाइने होली पर्वको मौलिक रौनक हराउन थालेकोप्रती समाजका अगुवाहरुले चिन्ता ब्याक्त गरेका छन्। मिथिलाको लोक संस्कृतिसँग जोडिएको होली पर्वको मौलिक गीत र शैली गुम्दै गएको लहान सिटी जेसिजले आयोजना गरेको होली मिलन कार्यक्रमका वक्ताहरुले उल्लेख गरे।
विदेशी सहर सबै पक्षमा व्यवस्थित छन् । त्यहाँ नियमले सबैलाई बाँधेको हुन्छ । कानुनमा जे छ त्यो कार्यान्वयन भएरै छाड्छ । हाम्रोमा त कानुन व्यक्तिले चलाउँछन् । कसैले पनि नैतिकता र काननु पालना गर्दैनन् । त्यसैले हो, हाम्रा सहर बिग्रिएको ।
काठमाडौं महानगरपालिकाले ऐतिहासिक रानीपोखरीमा कंक्रिटको पर्खाल लगाउँदा पोखरीको मौलिक पहिचान गुम्ने भएकाले संस्कृतिविज्ञहरू विरोध गरेका छन् ।
तिहारसँगै गाउँ तथा शहर जताततै देउसी भैलोको रौनक छ । क्लब, समूह, सहकारी, विद्यालयदेखि यहाँका सञ्चारकर्मीलाई देउसी भैलोले छोएको छ। बालक, युवा र वृद्धसम्म तिहारको देउसी भैलोमा झुमिरहेका छन्।
वरिष्ठ साहित्यकार कृष्ण पनेरू ‘वञ्चित’लाई अहिलेको देउसी–भैलोे पटक्कै मन परेको छैन । उनलाई अहिलेको देउसी–भैलो मन नपर्नुको कारण हो– परम्परागत मौलिकता नहुनु ।
मलाई लन्डनको ‘फोक्सोन’ मनप¥यो । त्यहाँ घुम्दा एकदमै आनन्द महसुस भयो । यो सफा छ । हेर्दै मनमोहक देखिन्छ । यहाँका हरेक कुरा नयाँ लाग्छन् । यसबाहेक जापानको नागोया, फ्रान्सको पेरिस पनि मलाई मनपर्ने सहर हुन् । यी सहरलाई समुद्रले जोडेका छन्, त्यसैले पनि यी सहर मनपरेका सहर हुन् ।
कृषिमन्त्री गौरीशङ्कर चौधरीले नेपाली कृषिको मौलिकता जोगाउन सहकारी संस्थाको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको बताएका छन् ।
जाजरकोट सदरमुकाम खलंगामा दैनिक एक दर्जन बढी देउसी भैलो समुहहरु आइरहेका छन्। खलंगामा आउने सबैजसो देउसी भैलोहरुले भट्याउने र गीत गाउन मेमोरीमा रेकर्ड गरिएका गीतहरुको सहयोग लिइरहेका छन् ।
अचेलको पुस्ता देउसी र भैलो खेलको अर्थै नबुझी पैसा कमाउने हेतुले झारा टार्ने ढंगले खेल्ने गरेकोमा पर्वको मौलिकतालाई बचाउँन सन्देश दिन गौतमले यम पञ्चक म्यूजिक भिडियो गायिका अन्जु गाैतमले सार्वजनिक गरेकी हुन् ।
