जिल्लाका अधिकांश स्वास्थ्यचौकीमा औषधि भए पनि स्वास्थ्यकर्मी नहुँदा बिरामीलाई जिल्ला अस्पताल धाउनुपर्ने बाध्यता रहेको छ। अधिकांश स्वास्थ्यचौकीमा स्वास्थ्यकर्मी नहुँदा बिरामीलाई बोकी एक दिन पैदल हिँडेर उपचारका लागि जिल्ला अस्पताल सिमकोट ल्याउनुपर्ने बाध्यता रहेको गुनासो स्थानीयको छ।
जिल्लाका अधिकांश स्वास्थ्यचौकीमा औषधि भएता पनि स्वास्थ्यकर्मी नहुँदा बिरामीलाई जिल्ला अस्पताल धाउनुपर्ने बाध्यता रहेको छ। अधिकांश स्वास्थ्यचौकीहरुमा स्वास्थ्यकर्मी नहुँदा बिरामीलाई बोकी एक दिन पैदल हिँडेर उपचारका लागि जिल्ला अस्पताल सिमकोट ल्याउनुपर्ने बाध्यता रहेको गुनासो स्थानीवासीको छ।
जिल्लामा ६ महिनाको अवधिमा १६ नवजात शिशुको मृत्यु भएको छ। अगस्टदेखि मार्चसम्म जिल्लामा २८ दिनमुनिका १६ शिशुको मृत्यु भएको वनहर्ट वल्र्डवाइडले जनाएको छ। महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविका र स्वास्थ्यचौकीमार्फत प्राप्त सूचनाका आधारमा नवजात शिशुको मृत्यु भएको यकिन गरिएको वनहर्ट वल्र्डवाइडका खोटाङ संयोजक सूर्य उप्रेतीले बताए।
बेहोस भएर ओछ्यानमा लडेकी आमाको उपचारका लागि चिकित्सकलाई घर बोलाउन बालक स्वास्थ्यचौकी पुग्छ। र, चिकित्सकलाई घर गइदिन आग्रह गर्छ। तर, चिकित्सक भने उसको कुरा सुन्ने ‘मुड’मा हुँदैनन्। उनी आफ्नो बिहेका लागि लमीले देखाएको केटीको तस्बिर हेर्नमै मग्न हुन्छन्। र, बालकको आग्रह नकार्छन्। तर, बालक जसरी पनि चिकित्सकलाई घर लैजानै प्रयासमा हुन्छ। र, चिकित्सकसँग अनुनयविनय गर्न थाल्छ। अन्ततः चिकित्सक पाइला गनेर पारिश्रमिक लिने सर्तमा बालकको घर जान सहमत हुन्छन्। र, बालकसँग पाइला गन्दै उसको घरतर्फ लाग्छन्।
थप गरिएको म्याद गुज्रँदासमेत खोटाङको दिप्रुङ चुइचुम्मा गाउँपालिका–१, याम्खास्थित स्वास्थ्यचौकी भवन निर्माण पूरा हुन सकेको छैन। सम्झौताअनुसार २०७४ असार मसान्तभित्र हस्तान्तरण गरिसक्नुपर्ने स्वास्थ्यचौकी भवन निर्माण नसकिएपछि पुनः थप गरिएको म्याद पनि गत मंसिरमै गुज्रिसकेको छ। तर भवन निर्माण पूरा भएको छैन। भवन निर्माणमा ठेकेदारको चरम ढिलासुस्ती देखिएको स्थानीय बासिन्दाको गुनासो छ।
जिल्लाका पालिकामा स्वास्थ्यचौकी छन्। स्वास्थ्यचौकीमा दक्ष स्वास्थ्यकर्मी छन्। थोरैधेरै औषधि पनि पाइन्छ। स्वास्थ्यचौकीमा रोग निको नभए जिल्ला अस्पताल छ। अस्पतालमा ५ जना डाक्टर छन्। अस्पतालमा एम्बुलेन्स पनि छ। तर रोल्पाका धेरै गाउँका बिरामीको रोजाइ ‘प्रभुको उपचार’ परेको छ। अहिले जिल्लामा रहेका करिब ५ दर्जन चर्चमा प्रार्थना गर्नेसँगै बिरामीको घुइँचो लाग्छ।
खोटाङको साकेला गाउँपालिका–३, खिदिमामा निर्माणाधीन स्वास्थ्यचौकीको भवन अलपत्र परेको छ। एक करोड ४९ लाख २६ हजार रुपैयाँ लागतमा ठेकेदार कम्पनी सूर्य कन्ट्रक्सन फर्म प्रालि(वीरेन्द्रनगर, सुर्खेत)ले जिम्मा लिएको उक्त भवन निर्माण अलपत्र परेको हो।
हिमा गाउँपालिका ६ स्थित स्वास्थ्यचौकी महावैपातारखोलाको भवन हेर्न धेरै आउछन। भवनको फेददेखि टुप्पो सम्मको अवलोकन गरेर दैनिक जसो स्थानीय फर्कन्छन। उनीहरु स्वास्थ्यचौकी भवनको देखासिकी गरेर आफ्नो घर बनाउनेतिर जुटेका छन।
खोटाङको १० स्वास्थ्यचौकीको सेवा प्रवाहका विषयमा पहिलोपल्ट सामाजिक परिक्षण गर्ने तयारी गरिएको छ ।
राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले भूकम्प प्रभावित सात जिल्लामा राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संस्था (एनजिओ/आइएनजिओ) ले मापदण्डविपरीत निर्माण गरेका स्वास्थ्य संस्थाका भवनबारे स्वास्थ्य मन्त्रालयसँग जानकारी मागेको छ।
भूकम्प गएको १८ महिनापछि सेमजोङवासीमा बेग्लै खुसी थपिएको छ, त्यो हो स्वास्थ्यचौकी भवन निर्माण । वैशाख १२ को भूकम्पले स्वास्थ्य चौकी ध्वस्त भएको थियो । अहिले चौकी पुनर्निर्माण भएपछि स्वास्थ्यकर्मी र स्थानीयमा खुसी छाएको हो ।
