वीरगन्ज- चुनावका बेला गाउँमा पुग्ने विभिन्न दलका नेताका विकासे अजेन्डा सुन्नमा कम मिठा छैनन् । तर, पर्साको सीमावर्ती गाउँ पिराडीगुठीका बासिन्दाले विकास र अधिकार मात्र छैन । उनीहरू सिमापारी भारततिरबाट हुने दैनिक बलमिच्याइ र अपमानबाट मुक्ति चाहेका छन् ।
भारतबाट दैनिक रूपमा सयौं ट्र्याक्टर लिएर बलजफ्ती नेपाली भूभागमा पसेर बालुवा उत्खनन् गर्ने माफियाको चँगुलबाट पिराडीगुठीका बासिन्दाले गाउँको मुक्ति चाहेका हुन् । ‘हामी आवाज उठाउछौं, कुटिन्छौं वर्षमा दर्जनौं पटक दोहरिन्छ । यस्तो घटना सुनेपछि सिडोओ आउँछन् र मिलेर बस्न सुझाव दिएर फर्किन्छन्,’ स्थानीय भुलाइ खाँ थारुले भने, ‘कति बेइज्जती सहनु ? यस पटकको चुनावमा हामीले नेतासँग भनेको कुरा यति हो कि सक्छौ भने यसबाट मुक्ति दिलाउ ।’
गाउँको पश्चिममा बगेको छ ओरिया नदी । कुनै समयमा ओरिया नदी स्थानीयका लागि बरदान थियो । वस्तुभाउको लागि प्रशस्त घाँस, उत्तरमा पर्ने जंगलबाट बगेर आउने काठ दाउरा, नदीमा पाइने माछा र बगरमा उब्जिने घरको छानो छाउने खर यहाँबाट गउँलेले जोहो गर्थे । स्थानीय मान्यतामा देवीका रूपमा मानिने नदी ‘ओरिया माईको महिमा अपरम्पार छ । खुसी भइन् भने गाउँमा ‘बर्कत’ (धन र खुसियाली) लिएर आउछिन, कुपित (क्रोधित) भइन् भने विनाश ।’ जबदेखि भारतीय बालुवा तस्करको नजरमा परेको छ यो नदी, ओरियामाई कुपित नै छिन् । स्थानीयका अनुसार भारतीयको अनियन्त्रित उत्खनन्ले बर्सेनि दसौं बिघा जग्गा बर्खे भेलसगै बालुवाको बगर बन्दैछ ।
अहिले भारतको सीमावर्ती पश्चिमी चम्पारण जिल्लाको मैनाटार, इनर्वा, चुहडी, बलथरलगायतका बजारदेखि बेतिया सहरसम्म ओरिया नदीको बालुवा बेच्ने कारोबारीका रूपमा दर्जनौं जना चिनिन्छन् । ‘नेपालको बालुवा’, ‘ओरिया नदीको बालुवा’ आपूmले बेच्ने गरेको ग्राहकलाई उनीहरूले हाकाहाकी बताउँछन् । त्यसबाट आर्जन हुने पैसाको बलमा उनीहरूले यो कारोबारलाई सानोतिनो साम्राज्य जस्तै चलाएका छन् ।
सीमापारी अर्थात् ‘नदी पारी’ बाँयातिर इनर्वा र दायाँतिर भाँगहा भन्ने दुईटा बजार छन् । त्यही बजारलाई आधार बनाएर अहिले भारतीय बालुवा तस्करले बलजफ्ती नेपाली भूभागमा भारतीय ट्र्याकटरसहित आएर अबैधरूपमा बालुवा उत्खनन गरेर लैजाने गरेका छन् । उनीहरूसँग निरन्तर भिडिरहने सीमाका पहरेदार हुन् पिराडीका स्थानीय । भारतीयसँग जुधेर चोटपटक खाएकाको सूची लामै छ त्यहाँ । कहिलेकाँही सीमामा विवाद हुँदा स्थानीयसँग हैसेमा होस्टे थप्न स्थानीय अस्थायी प्रहरी चौकी र नजिकको सशस्त्र प्रहरी बलको जवान पनि पुगिहाल्छन् । कुरो हबाइफायरिङसम्म पुगेका घटना तीनपटक दोहोरिसकेको छ । नेपाली सुरक्षाकर्मीसहित दर्जनौं घाइते भएका घटना विगतका छन् । नेपालतिरबाट प्रमुख जिल्ला अधिकारीलगायताले पारिका समकक्षीसँग छलफल गरेर कुरा मिलाउने क्रम पनि धेरै पटक दोहोरियो । भारतीयहरूको बलमिच्याइ भने कहिले पनि रोकिएन ।
‘विवाद धेरै पुरानो हो, बर्सेनि नदीले कटान गरेर खेतलाई बगर बनाइदिने पीडा हो । भारतीयहरू ट्र्याकटर लिएर हाम्रो निजी तथा ऐलानी जग्गाबाट उत्खनन् गर्छन्, मनोमानी छ,’ हेमराजप्रसाद चौधरीले भने, ‘सिमानाको विवादित ठाउँ भयो यो । परारसाल संयुक्त सर्भे नापी आएपछि यताको करिब ७० बिघा जग्गा भारतमा पारिदियो । त्यो गाउँको नजिकको सीमा करिब ५० मिटर सरेर यता आयो । हामी गाउँलेले आफ्नो जग्गा आबाद गर्न खोज्दा विवाद हुँदा सिडिओ साहेब आउनु भयो, यसमा मैले पनि केही बोल्दिन । दिल्ली र काठमाडौंबीचको सम्झौता हो भनेर जानुभयो ।’ भारतमा गइसकेको जग्गाको कुरा मात्र छैन, सारिएर यता पारिएको सीमाना पार गरेर पनि २ किलोमिटर भित्रसम्म भारतीय माफिया पसेर उत्खनन् गर्ने कुराले स्थानीय हैरान भएको उनले बताए ।
स्थानीय रामचेतन महातोको दुई बिघा जग्गा अब भारतमा गएर ‘बेहाँत’ भएको छ । रामायन प्रसादको पाँच कट्ठाको बिचमै अहिले दुई देशको सिमा छुट्टाउने खम्बा परेको छ । यसरी जग्गाधनीको प्रमाणपुर्जा र लिखत हातमा र जग्गा नयाँ नापनक्सा भारतमा परेको दर्जनौं परिवार गाउँमा छन् । शिक्षक ओमप्रकाश चौधरीका अनुसार पिराडीवासीको पीडा जिल्लाका अरु ठाउँका मानिसका समस्याभन्दा भिन्न छ, त्यस कारण यहाँका बासिन्दाले राजनीतिक दलबाट आफ्नो अनवरत समस्याको सामाधन मागेका छन् ।
सोमबार पिराडी गाउँमा भोट माग्न पुगेका प्रतिनिधि पर्सा क्षेत्र नम्बर ४ बाट नेपाली कांग्रेसका प्रतिनिधिसभा उम्मेदवार रमेश रिजाललाई स्थानीयले ओरिया नदीको किनार मै लगेर वस्तुस्थिती देखाए । नेता रिजालले समस्या साच्चिकै गम्भीर रहेको बताउँदै केन्द्रस्तरबाटै यसमा ठोस पहल आवश्यक रहेको प्रतिक्रिया दिए । उनले आफूले सक्दो प्रयास गर्ने बताए । स्थानीय भने यसपाली भोट माग्न आउने हरेकसँग सिमापारीकाबाट पाएको दुखकष्टको निराकरणका निम्ति माग राख्न तम्तयार छन् ।
तपाईंको रुचि अनुसारको समाचारको लागि खाता खोल्नुहोस् ।
टिकटकले मोटा र अशक्त प्रयोगकर्ताको भिडियो लुकाउने तरिका दीर्घकालीन योजना नभएको दाबी गरेको छ ...
यस एपले प्राथमिक तह, माध्यमिक र उच्च माध्यमिक तहका हिसाबहरूलाई अटोमेटिक समाधान गर्न सक्नेछ ...
सेञ्चुरी कमर्सियल बैंकको चरीकोट शाखाले दोलखा चेम्बर अफ कमर्ससँगको आयोजनामा एकदिने वित्तीय साक्षरता आधारभूत कर्जा, लेखा तथा करसम्बन्धी कार्यक्रम सञ्चालन...
नेपाल निर्माण व्यवसायी महासंघले विभिन्न ३६ विधामा रिद्धी सिद्धी सिमेन्ट–१० औं एफक्यान एक्सिलेन्स अवार्ड वितरण गर्ने भएको छ । ...
ओपोले डिसेम्बर १०का दिन चीनको शन-छानामा पहिलो ओपो ईन्नोडेको आयोजना गर्ने घोषणा गरेको छ। ...
सनफ्लो ब्रान्ड तेलको उपहार योजनाको दोस्रो लक्की ड्र कार्यक्रमका विजेतालाई हिराको हार र हिराका अन्य उपहार हस्तान्तरण गरिएको उत्पादत कम्पनी...
प्रभु बैंकले सर्लाहीको ईश्वरपुर नगरपालिका, वडा नम्बर ६, बयलबासमा शाखा विस्तार गरेको छ । ...
नेपाल टेलिकम र दूरसञ्चार प्राधिकरणबीच कर्णाली र सुदूर पश्चिम प्रदेशमा सूचना महामार्ग निर्माण गर्न समझदारी भएको छ । ...
यसमा तपाईको मत