सुदूरपश्चिममा कोरोना परीक्षण सुस्त भएको छ। नमुना संकलन गर्नमा सम्बन्धित निकायले बेवास्ता गर्दै गएकाले परीक्षण दर पनि घट्दै गएको हो। १२ सय क्षमता रहेको सेती प्रादेशिक धनगढी अस्पतालको प्रयोगशालामा एक सातायता १ सय भन्दा कम मात्र नमुना परीक्षण भैरहेको अस्पतालका सूचना अधिकारी दिलीपकुमार श्रेष्ठले बताए। ‘नमुना नै संकलन कम भएकाले परीक्षण घटेको हो,’ उनले भने, ‘नमुना नै संकलन नभएकाले शुक्रबार सेती प्रादेशिक अस्पतालको प्रयोगशालामा एउटा पनि परीक्षण भएन ।’  

यसैगरी बिहीबार ६७, बुधवार ९५ र मंगलबार ८७ मात्र नमुना परीक्षण भएको उनले बताए। धनगढी प्रयोगशालामा दिनको १२ सयसम्म नमुना परीक्षण गरिएको प्रयोगशाला प्रमुख रमेश शाहीले बताए। ‘१२ नमुना पनि परीक्षण गरेका थियौं, नमुनाको चाप भएर स्टक राख्नु पथ्र्यो, २५ सय नमुनासम्म स्टक रहेको उदाहरण छ’ उनले भने, ‘अहिले नमुना नै नआएर परीक्षण घटेको छ ।’

पहिले जनस्वास्थ्य कार्यालय, स्थानीय तहलगायतकाले नमुना संकलन गर्थे भने अहिले नमुना संकलन गर्नतिर कम ध्यान दिएको बुझिएको छ। ‘पहिले स्वास्थ्य कार्यालय र स्थानीय तहले नमुनाहरू संकलन गरेर जाँचका लागि पठाउँथे,’ श्रेष्ठले भने, ‘अहिले नमुना संकलन नै धेरै कम भइरहेकाले कुनै दिनमा एक पनि परीक्षण नहुने अवस्था भएको छ ।’

लक्षण नदेखिँदासम्म कन्ट्याक्ट ट्रेसिङमा परेकाको समेत नमुना संकलन भैरहेको छैन। एक महिनाअघिसम्म सेतीमा दैनिक औसत ५–६ सय नमुना जाँच हुने गरेका थिए। स्वास्थ्य कार्यालय र स्थानीय तहहरूबाट नमुना आउन छोडेपछि अस्पतालमा परीक्षण घटेको हो। यसैगरी अन्य प्रयोगशालमा नमुना संकलन नहुँदा परीक्षण ह्वात्तै घटेको छ। स्थानीय तहबाट नमुना आउन छाडेपछि डडेल्धुरा अस्पतालको प्रयोगशालामा पनि कोरोनाको परीक्षण घटेको अस्पतालका ल्याब इन्चार्ज ईश्वरी भुषालले बताए ।

दार्चुला, बझाङ तथा डडेल्धुराको सीमासँग जोडिएका बैतडीका स्थानीय तहले नमुना संकलन गरेर परिक्षणका लागि डडेल्धुरा अस्पताल पठाउने गरेका छन्। सुदूरपश्चिममा कैलाली, डोटी, डडेल्धुरा, अछाम, बझाङ, बैतडीमा पिसिआर विधिबाट कोरोना परीक्षणको सुविधा छ।  

प्रदेशको सामाजिक विकास मन्त्रालयका अनुसार प्रदेशका विभिन्न जिल्लामा रहेका छ वटा प्रयोगशालामा दैनिक पाँच हजार वटा नमुना जाँच्ने सुविधा रहेको मन्त्रालयका कोरोना फोकल पर्सन नरेन्द्रसिंह कार्कीले बताए। अहिले एक सय–दुई सय नमुनामात्र जाँच भइरहेका उनको भनाई छ। ‘पहिले जस्तो मासमा पिसिआर परीक्षण गर्न छोडिएको छ, लक्षण भएर जाँच गर्न आउनेको संख्या घटेको छ,’ उनले भने, ‘संक्रमणदर घटेकाले पनि परीक्षण घटेको हो ।’ क्लोज कन्टक्टमा आएका र लक्षण भएकालाई मात्र परीक्षण गर्ने सरकारको गाइडलाइनका कारण पनि परीक्षण घटेको उनी बताउँछन् ।

सेती प्रादेशिक अस्पताल कोरोना उपचार विभाग प्रमुख वरिष्ठ फिजिसियन शेरबहादुर कमरले संक्रमण दर घटेको बताए। ‘थौरै जाँच हुँदा केस कम देखिनु स्वभाविक भए पनि संक्रमण दर पनि घटेको हो,’ उनले भने। संक्रमण दर घटे पनि जोखिम कायमै रहेको उनको भनाइ छ। विज्ञ तथा वरिष्ठ फिजिसियन शुभेसराज कायस्थ भने परीक्षण एकदम कम भएकाले कोरोनाको संक्रमण दर घटेको भन्न नमिल्ने बताउँछन् ।‘परीक्षण एकदम कम छ, संक्रमण दर घटेको भन्न मिलेन,’ उनले भने, ‘परीक्षण नै न्यून भएकाले संक्रमण दर घटेको वा बढेको के हो अन्योल नै छ ।’ समुदायमा जोखिम कायमै रहेको भन्नेमा दुवैको एउटै भनाइ छ। ‘जोखिम कायमै छ, सबैले सावधानी अपनाउनु जरुरी छ,’ उनले भने ।

सर्वसाधारणमा त्रास हट्दा मास्क लगाउन, सेनिटाइजर प्रयोग गर्न छोडेका छन् भने भिडभाडमा जान थालेका छन्। पछिल्लो समयमा विरोध जुलुस, सभामा हजारौंको सहभागिताले कोराना संक्रमणको जोखिम बढेको छ। सुदूरपश्चिममा अहिले सम्म १३ हजा ८ सय ८३ जना संक्रमित छन भने १६ सय ९० सक्रिय संक्रमित छन। सुदूरपश्चिम प्रदेशमा मात्र ५४ जनाको मृत्यु भएको छ। यस क्षेत्रबाट अन्य उपचार गर्न गएका वेला मृत्यु भएकाको संख्या जोड्दा ७७ जना भन्दा बढीको मृत्यु भइसकेको छ।

प्रकाशित: ३ माघ २०७७ ०३:३९ शनिबार