पहिलेको अवस्थामा फर्किन प्रयासरत उत्तरको प्रमुख तातोपानी नाका भएर चालु वर्षको बितेका ११ महिनामा चीनबाट झन्डै सवा आठ अर्व रुपैयाँ मूल्यका सामाग्री नेपाल आयात भएका छन् । २०७२ वैशाख १२ को भूकम्पपछि चार वर्ष बन्द भएको नाका गत वर्ष जेठको १५ गतेबाट संचालनमा आएको थियो । फाट्टफुट्ट बाहेक साउनदेखि मात्र नाकाबाट नियमित सामाग्री आयात हुन थालेको हो । कोरोना भाइरस फैलिएपछि चीनले अन्तर्राष्ट्रिय नाका बन्द गर्दा चैत दोस्रो सातासम्म तातोपानीबाट दुई महिना आयात ठप्प भएको थियो ।  

नाका चलेको नौ महिनामा आठ अर्व २० करोड रुपैयाँ मूल्यका चिनियाँ सामाग्री आयात भएको तातोपानी सुख्खा बन्दरगाह भन्सार कार्यालयले जनाएको छ । नेपालमा कोरोना संक्रमण फैलिएपछि स्वास्थ्य सामाग्री आयात हुन नदिन नेपाल सरकारले माघ १६ गतेदेखि बन्द नाका संचालनमा ल्याउने निर्णय गरेको थियो । निर्णयसँगै चैत १६ बाट नाका खुलेको थियो । स्वास्थ्य सामाग्रीसँगै अन्य सामान पनि आयात भइरहेको प्रमुख भन्सार अधिकृत लालबहादुर खत्रीले बताए ।  

‘तातोपानी अन्तर्राष्ट्रिय नाका भएकाले सबै किसिमका सामाग्री आयात भइरहेको छ । तर कोरोनासँग सम्वन्धित स्वास्थ्य सामाग्री प्राथमिकताका साथ भित्रिरहेका छन्,’ उनले नागरिकसँग भने । कोरोनाअघि भित्रँदै आएका लत्ताकपडा, तयारी पोशाक, विद्युतीय सामाग्री मात्रै आयात हुन सकेको छैन । त्यसबाहेक स्याउ, लसुन, कृषि उपकरण र बीऊविजन भने आयात भइरहेको खत्रीले जानकारी दिए । 

कोरोनापछि व्यापारीले स्वास्थ्य सामाग्री र अत्यावश्यक सामान आयात गरिरहेको भन्सार तथ्यांकले देखाउँछ । भन्सार तथ्यांकअनुसार नाकाबाट सबैभन्दा बढी कोरोनासँग सम्वन्धित सामाग्री आयात भएको छ । नाका खुलेको दुई महिनामै एक अर्व ८४ करोड रुपैयाँ मुल्यका स्वास्थ्य सामाग्री आयात भएका छन् । पिसिआर मेसिन, भिटिएम किट्स्, भेन्टिलेटर, पिपिइ सेट, साधारण र एन–९५ माक्स, सेनिटाइजर लगायत ११ किसिमका कोरोनासँग सम्वन्धित सामाग्री नाकाबाट आयात भइरहेका छन् ।  

सोही अवधिमा साढे ११ करोड मुल्यका स्याउ, लसुन, साढे चार करोड मूल्यका धान बीऊ, एक करोड मूल्यका कृषि उपकरण र ५० लाख रुपैयाँ बराबरका एम्बुलेन्स भित्रिएको भन्सारको तथ्यांक छ । ‘भूकम्पअघिकै लयमा फर्किन नाका प्रयासरत छ,’ प्रमुख भन्सार अधिकृत खत्रीले भने । चालु वर्षमा चिनियाँ सामाग्री आयातबाट भन्सारले एक अर्व ३४ करोड ८६ लाख रुपैयाँ राजस्व संकलन गरेको उनले जानकारी दिए ।  

मालबाहक सामाग्री आयात÷निर्यात गर्ने शर्तमा मात्र चीनले नाका खोलेको थियो । तर चीनबाट आयात भए पनि नेपालबाट भने सामाग्री निर्यात हुन सकेको छैन । कोरोना भाइरसका कारण नाकाबाट तत्काल निर्यात सम्भव नदेखिएको भन्सारका अधिकारी बताउँछन् । नाकाबाट मान्छे आवागमन भने बन्द रहँदै आएको छ । कोरोना महामारीमा स्वास्थ्य सामाग्री अभाव हुन नदिन तातोपानी नाकाले टेवा पुर्याइरहेको प्रमुख भन्सार अधिकृत खत्री बताउँछन् । भूकम्पअघि भन्सारले वार्षिक १५ अर्वको आयात, पाँच अर्वको निर्यात गरेर झण्डै चार–पाँच अर्व रुपैयाँ राजस्व असुली गथ्र्यो ।

प्रकाशित: ६ असार २०७७ १०:३७ शनिबार