अलिकति गहिरिएर हेर्ने हो भने राष्ट्रपति कार्यालयको सजावट र मन्त्रीनिवासमा जिमखाना राख्नुलाई राज्यकोषको फजुल खर्च नै मान्नुपर्ने हुन्छ । आज कोभिडको महामारीसँग मात्र होइन, पहिलेदेखि नै हामी रोग, भोक र गरिबीसँग जुध्दै आएका छौँ ।
विकास र समृद्धिका नाममा मान्छेले प्रकृतिमाथि चरम दोहन गरिरहेकै छ । यस्ता कुकृत्यका नाइके पूँजीवादी मुलुकको गल्तीको परिणाम हाम्रो जस्ता गरीब मुलुकले विनाकारण भोग्नु परिरहेको छ ।
विकसित राष्ट्रले व्यवसायीलाई राहतको प्याकेज ल्याइसकेका छन् । हामी पनि राज्यबाट केही सान्त्वना लिन चाहन्छौ । व्यवसायीलाई परेको संकटमा सरकार बोल्नै पर्छ ।
करिब १५ वर्षअगाडि समय यस्तो थियो कि रुकुम र रोल्पा जिल्लाको नाम जसरी सबै सर्वहाराका लागि श्रद्धाको प्रतीक थियो त्यसरी नै भ्रष्ट र सामन्तका लागि खतराको सूचक। त्यो जिल्लाको नेतृत्वको रूपमा तपार्इँ पनि त्यत्तिकै प्रिय हुनुहुन्थ्यो।
मृत्युदर ज्यादै कम रहेको यो रोगलाई साधारण रुघाखोकी लागे जस्तै सोचेर ‘पेनिक’ नभईकन शारीरिक दूरी कायम गर्नु भयो, साबुन–पानीले नियमित हात धुनु भयो र शरीरको प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो बनाउने पौष्टिक आहार खानुभयो भने तपाईंले पनि कोरोनालाई सहजै जित्नुहुनेछ।
भोजपुरमा जन्मे÷हुर्केका ला दोर्ची शेर्पा भरिया बनेर पर्यटन उद्योगमा पसेका थिए । समयसँगै उनी नेपाली फूलको अध्ययनमा चुर्लुम्म डुबे । हाम्रा विश्वविद्यालयले गर्नुपर्ने काम उनी एक्लै गरिरहेका छन्, त्यो पनि निजी खर्चमा ।
कोरोना महामारीको त्रासमा रहेको नेपालमा अर्को घटनाले सबैको मन हल्लियो। आँखा रसायो। दुःखलाग्दो अवस्था भयो। कारण थियो– गत जेठ १० मा जाजरकोटका नवराज बिक र रुकुम पश्चिमकी सुष्मा मल्लको प्रेम कहानीबीच भएको हत्या काण्ड।
कोरोना भाइरसको उकुसमुकुस सकिएपछि हाम्रो ताङतिङ जस्ता गाउँमा आन्तरिक पर्यटकको चहलपहल बढ्नेमा हामी आशावादी छौं । त्यसैले तपाइँ पनि हाम्रो गाउँमा घुम्ने योजना बनाउँदै गर्नुस् है !
देशबाहिर वा देशभित्र नै रहेको समूह आफ्नो सम्बन्धित स्थान पुग्नुपर्ने बेलामा कोरोना संक्रमणका कारण यसबाट जोगिन भारतबाट गाउँघरमा फर्किए पनि क्वारेन्टिनमा बस्नुपरेको छ र समयमा घर पुग्न सकेका छैनन् ।
मर्दी भ्यालीको घलेल गाउँमा ‘पोखरा क्यानोनिङ’ सञ्चालन गर्दै आएका रामबहादुर गुरुङ मर्दी हिमाल पदमार्गको विकासमा सक्रिय छन् । उनी घलेल गाउँका चम्किला तारा हुन् ।
मेरो बुबा पहिल्यैदेखि रोगी हुनुहुन्छ । म प्रायजसो माइती जाँदा बुबाका लागि घिउ लागेर जान्थेँ । यसपटक पनि बुबाका लागि भनेर विद्यालय छुट्टी हुनुभन्दा लगभग एक महिना अगाडिदेखि नै एक मानो घिउ जोहो गरेर राखेकी थिएँ ।
आगामी आर्थिक वर्षका लागि नेपाल सरकारको बजेट तयार भएको छ। शिक्षा क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राख्दै शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधितर्फ १७१.७१ रुपैयाँअर्बको बजेट तर्जुमा गरिएकोछ। राष्ट्रको दिगो विकासका लागि शैक्षिक सुदृढीकरण अपरिहार्य हुन्छ।
२०७२ सालको भूकम्पले हामीलाई बस्नका लागि बलियो घर चाहिने रहेछ भन्ने कुरा बुझाएर गयो।अहिले सानोतिनो भूकम्प आउँदा मानिस आत्तिँदैनन्।किनकि साना भए पनि अहिले केही पक्काखालको बनाइएको छ। भूकम्प त फुत्त आयो। तहसनहस बनायो। र फुत्तै गयो।
कोरोना र लकडाउनले अघि सारेका सयौं चुनौती हामीसामु उभिएका छन् । तर, जबसम्म चिन्ता, भय र दिक्दारीबाट माथि उठ्दैनौं, चुनौतीलाई चिर्ने सामथ्र्य हामीमा रहन्न । त्यसैले पहिला हरेक व्यक्ति संयम, निर्भीक र निश्चिन्त हुनुपर्छ ।
बेलायतका शिक्षाविद् एवं गायक जोन रेलीले हाम्रो शैक्षिक विकासमा उल्लेखनीय योगदान पुर्याएका छन् । उनी हाम्रो ताङतिङ गाउँमा १६ पटक आइसकेका छन् ।
बिमा गर्नु भनेको आफ्नो र समाज दुवैको हितका लागि हो। बिमाले बिमितको सम्भावित आकस्मिक वा अनपेक्षित रूपमा हुने क्षतिको पूर्ति गरी आर्थिक रूपमा पुनस्र्थापित गर्दै अनावश्यक डर/चिन्ता कम गर्न मद्दत गर्छ।
हो अब यस्ता प्रेमिल जोडीलाई निर्धक्कसँग जिउने वातावरण बनाइदिन यस सँग सम्बन्धित सबैपक्षले सोच्नुपर्ने समय आएको छ। समस्यालाई कानुनको प्रयोगभन्दा पनि जातीय सद्भाव कायम गर्नेगरी सबैले सहयोग गर्नुपर्ने समय भैसकेको छ। प्रेम विवाह गरेका अन्तरजातीय जोडीलाई राज्यले प्रोत्साहन गर्नुको विकल्पमा छुवाछुत कसुर ऐन २०६८ विपरीत सुरक्षा निकायले समेत बेवास्ता गर्नु कति सम्मको लापरबाही हो ?
एकातिर दैनिक ज्यालादारी गरी आफ्नो दैनिकी गुजारा गर्ने तथा कृषि पेशामा आवद्ध कृषकहरू मर्कामा रहेका छन् भने अर्कोतिर कृषकको मेहनतले उब्जेका उत्पादनले बजार पाएको छैन्। त्यसैगरी शहर केन्द्रित वर्गले पैसा नै तिरेर पनि उक्त उत्पादन सहज रूपमा खरिद गर्न सक्ने अवस्था छैन ।
पेरिस कम्युनको असफलताबारे कम्युनिस्ट पार्टीको घोषणपत्रमा माक्र्स र एङ्गेल्सले गरेका समीक्षा नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनका लागि शिक्षा हुनसक्छ। सन् १८७० अक्टोबर २१ मा ब्लाङ्कीले पेरिसमाथि आक्रमण गरे र केही घण्टा कब्जामा लिए। यो समय फ्रान्स र जर्मनीबीच युद्ध चलिरहेको थियो। मजदूरहरूको आक्रमणबाट आत्तिएको फ्रान्सले युद्धविराम गरेर पेरिस जर्मनीलाई दियो।
कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) महामारीका कारण हामी घरभित्रै सीमित(लकडाउन) भएको २ महिनाभन्दा बढी भइसक्यो।
नेतृत्वले टुप्पोमा बसेर नाङ्गै मादल ठोक्छ भने तलकाले पनि सोही अनुसार नाच्ने भए। त्यसैले फरक दृष्टिकोण र मान्यता भए पनि राजनीतिक रूपमा स्वाधिन अर्थतन्त्र र आत्मनिर्भर राष्ट्र निर्माण गर्न एकजुट हुन सकिएन भने भावी पुस्ताले तिम्रा घृणाका कर्महरूप्रति नमिठो धिक्कार्ने छन्।
तिम्रो नजरमा हामी नै अराष्ट्रिय ? हाम्रै पसिनाको रेमिट्यान्सका जगमा उभिएको तिम्रो सरकारको बजेटले हामीलाई हाम्रै देश लैजान किन आनाकानी ? हाम्रै पैसा खर्चेर क्वारेन्टाइन बनाउन केको आपत्ति ? हाम्रै कमाइबाट हाम्रो स्वास्थ्य परीक्षण गरिदिन केको कनकन ?
अघिल्लो साता फेसवुकमा संसदको लाइभ आइरहेको थियो। प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली बोलिरहनु भएको थियो। कतै विदेशमा रहेका नेपालीबारे पनि सरकारले केही घोषणा पो गर्छ कि भनेर संसदमा प्रधानमन्त्रीसँगको प्रश्नोत्तर पुरै हेरेँ।
यसै क्रममा मुस्लिम समुदायको पवित्र महिना रमजान पनि आयो र यो विदा पनि हुन थालेको छ । यस महिनामा बालबालिका, वृद्ध र विरामी बाहेक हरेक मुसलमान बिहान सुर्योदयभन्दा करीब डेढ घण्टा अघिदेखि सुर्यास्तसम्म दिन भरि उपवास बस्ने गर्छन् । महिना भरि चल्ने उपवासमा दिन भरी कुनै पनि आहार (फलफुल, दुध, चिया, पानी समेत) नखाई ब्रत बस्ने चलन छ ।
