व्यवहारमा छैन अपांगता तथा किशोरमैत्री
सुरक्षित गर्भपतन, मातृत्व तथा प्रजनन अधिकार सेवा विवाहपूर्व र विवाहपछिका किशोरकिशोरी दुवैको लागि भए पनि स्वास्थ्य संस्थामा उनीहरूमैत्री व्यवस्थापन छैन।
सुरक्षित गर्भपतन, मातृत्व तथा प्रजनन अधिकार सेवा विवाहपूर्व र विवाहपछिका किशोरकिशोरी दुवैको लागि भए पनि स्वास्थ्य संस्थामा उनीहरूमैत्री व्यवस्थापन छैन।
दीर्घ जीवनको आधार, नियमित रक्तचाप परीक्षण र नियन्त्रण र उपचार’ भन्ने नाराका साथ यो वर्ष विश्व उच्च रक्तचाप दिवस विश्वभरि मनाइएको छ।
विकसित देशमा बालबालिकामा हुने आँखाको क्यान्सरका कारण ५ प्रतिशतको मात्र मृत्यु हुने गरेकामा नेपालसहित विकासोन्मुख देशहरूमा क्याक्सर भएकामध्ये ५० प्रतिशतको मृत्यु हुने गरेको तिलगंगा आँखा प्रतिष्ठानले जनाएको छ ।
नेपाली कांगे्रसकी बागमती प्रदेश सहमहामन्त्री जीवन डंगोलको अनुभव पनि पहिलेको भन्दा अहिलको प्रचारमा धेरै परिवर्तन भएको अनुभव गरेकी छिन्।
एक दशकयता फैलिरहेको स्थानीय औलोका कारण हिमाली जिल्लाहरू उच्च जोखिममा रहेको राष्ट्रिय इपिडिमोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले जनाएकोे छ।
तथ्यांकअनुसार प्रत्येक वर्ष नेपालमा सुर्तीजन्य पदार्थको सेवनले ३७ हजार ५ सय २९ जना अर्थात् प्रतिघन्टा चारजनाभन्दा धेरैले ज्यान गुमाइरहेका छन्। यो संख्या नेपालको कुल मृत्युको १९.४९ प्रतिशत हो।
सातै प्रादेशिक अस्पताल सहित १० वटा ट्रमा युनिट सहितको सेवा विस्तार प्रक्रिया अघि बढिरहेको, संघमा ३ सय शैयाको सरुवा रोग अस्पताल निर्माण प्रक्रिया अघि बढेको छ। भरतपुर, धौलागिरी अस्तालमा ट्रमा युनिट सञ्चालनमा आइसकेका छन्।
बिहीबार राष्ट्रिय इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले बिहीबार विज्ञप्तिमार्फत भारतमा कोरोना संक्रमण बढ्न थालेपछि त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल र छिमेकी सीमा नाकाका सबै हेल्थ डेस्कमा उच्च सतर्कता अपनाउन निर्देशन दिइएको जनाएको हो। ‘हामीले प्रत्येक नाकालाई निर्देशन दिइसकेका छौं। भारतबाट आउनेमा संक्रमण फेला परे जिन सिक्वेन्सिङ गर्छौैं,’ राष्ट्रिय इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाका निर्देशक डा. चुमनलाल दासले भने।
कोठाका भित्तामा पोतिएको रङ, तयारी खानेकुराका रंगीन खोलहरू, रङ पोतिएको खेलौनाका माध्यमले बालबालिकाको शरीरमा प्रवेश गरेको रसायन लेडले गम्भीर खालका स्वास्थ्य समस्या जन्माउने गरेको अध्ययनले देखाएको छ।
मंगलबार नेपाल अटोमोबाइल एसोसिएसन (नासा नेपाल) र सञ्चारिका समूहको आयोजनामा सुरक्षित हेलमेटसम्बन्धी अन्तक्र्रियामा नासा नेपालका प्रमुख सल्लाहकार पत्रकारहरूलाई प्रशिक्षण दिँदै नारायण भट्टराईले यस्तो औंल्याएका हुन्।
ओझाका अनुसार नेपालमा कुकुरलाई कुन कुन अवस्थामा डिस्टर्व गर्नु हुँदैन भन्ने बारेमा जानकारी नहुँदा पनि रिसाएर कुकुरले टोक्ने गरेको छ। कुकुरले खाना खाएको बेला, आफ्नो बच्चालाई दुध खुवाएको बेला रिसाएर मान्छेलाई टोक्ने गर्छ। यस्तो बेलामा कुकुर चलाउन नहुने ओझाको सुझाव छ।
धनुषाको जाँकी गाउँपालिका–८ का पाँचवर्षीय कुलदीप मण्डलको शरीरबाट मेसिनले चुँडाएको हात राष्ट्रिय ट्रमा सेन्टर प्लास्टिक सर्जरी विभागका चिकित्सकले निरन्तर १५ घण्टा शल्यक्रिया गरी जोडेका छन्।
नेपालमा हरेक दिन ८८२ जनालाई विभिन्न कारणले टाउकोमा चोट लाग्ने गर्छ भने प्रतिघन्टामा ३४ जनालाई चोटपटक लाग्ने गरेको सन् २०१९ को तथ्यांकले औंल्याएको छ।
राष्ट्रिय बालआश्रम परिषद्को तथ्यांकअनुसार नेपालभर सञ्चालित ४ सय ५४ बालआश्रममा रहेका बालबालिकामध्ये ७० प्रतिशतका आमाबुवा जीवित तथा ऐनअनुसार आफ्ना सन्तान पाल्न सक्षम छन्। हाल सबै बालआश्रममा गरी ११ हजार ३ सय ८१ बालबालिकाआश्रित छन्।
कोभिड घटेपछि धेरै मानिस बाहिर निस्केर खाना खाने, सडकका खानेकुरा खाने गरेको देखिन्छ। यो मौसममा यसरी खाना खाँदा झाडापखाला र आउँको जोखिम हुन्छ। दूषित खाना र पानी रोगको कारक भएकाले यसतर्फ पनि सचेत रहनुपर्छ।