हतुवागढी गाउँपालिकाको ‘एक वडा, एक पोखरी’ कार्यक्रम प्रभावकारी बन्दै गएको छ। पानीका मुहान विस्तारै सुक्ने क्रम बढ्दै गएपछि संरक्षण गर्न गाउँपालिकाले यो कार्यक्रम सञ्चालनमा ल्याएको हो।
वातावरणीय अनुकूलता कायम राख्न साविका ५४ वटा वडामा एउटा पोखरी निर्माणको थालनी गरिएको छ। जलवायु परिवर्तनका कारण देखिएका समस्याको न्यूनीकरण गर्दै जलाधारको संरक्षण गर्ने उद्देश्यले कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको गाउँपालिका अध्यक्ष प्रेमकुमार राईले बताए।
यो कार्यक्रमअन्तर्गत प्रत्येक आर्थिक वर्षमा पोखरी खन्ने काम भइरहेको उनको भनाइ छ।
‘हामीले ‘एक वडा, एक पोखरी’ कार्यक्रम सञ्चालनमा ल्याएका छौं’,अध्यक्ष राईले भने,‘यहाँको जलाधारको संरक्षणसँगै आवश्यक सिंचाइको व्यवस्थापन गर्ने हाम्रो मुख्य उद्देश्य हो। पानीका मुहानको संरक्षणमा सहयोग पुगोस् भन्ने अपेक्षा पनि हो।’
हतुवागढी गाउँपालिकाको ‘एक वडा, एक पोखरी’ कार्यक्रम प्रभावकारी बन्दै गएको छ। पानीका मुहान विस्तारै सुक्ने क्रम बढ्दै गएपछि संरक्षण गर्न गाउँपालिकाले यो कार्यक्रम सञ्चालनमा ल्याएको हो।
यो कार्यक्रमअन्तर्गत हालसम्म ३० वटा बढी सार्वजनिक पोखरी निर्माणको काम सम्पन्न भएको अध्यक्ष राईले बताए। कार्यक्रमले तत्कालभन्दा भविष्यका लागि ठूलो लाभ पुग्ने अध्यक्ष राईको भनाइ छ।
‘यो काम वातावरणको संरक्षणको पक्षबाट निकै महत्त्वपूर्ण छ’, अध्यक्ष राईले भने, ‘जमिनलाई रिचार्ज गर्न यसले भूमिका खेल्छ। कतिपय ठाउँका पानीका मुहान सुक्दै गएको अवस्था छ। यस्तै अवस्था रहे वर्षौंपछि पानीको हाहाकार बन्ने अवस्था छ। हामीले भावी दिनको आकलन गरेर यो अभियान सञ्चालन गरेका हौं।’
पोखरी निर्माणले पानीको मुहान रिचार्जिङ हुने, सिंचाइमा सहजतासँगै आकस्मिक रूपमा हुने आगलागीको समयमा प्रयोग गर्न सकिने उनको भनाइ छ। यस्ता सार्वजनिक पोखरी सयौंको संख्यामा विस्तार गर्ने योजना रहेको उनको भनाइ छ। यसअघि खनिएका पोखरी आसपासका पानीको मुहानमा सुक्खा खडेरीमा पनि पानी नसुकेको राईले बताए।
पानीको अभावमा सिंचाइका लागि झेल्नुपर्ने समस्या कम गर्दै पानीको मुहानको संरक्षण गर्ने लक्ष्यले कार्यक्रम सञ्चालनमा ल्याएको गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत महेश निरौलाले बताए।
‘यो काम वातावरणको संरक्षणको पक्षबाट निकै महत्त्वपूर्ण छ’, अध्यक्ष राईले भने, ‘जमिनलाई रिचार्ज गर्न यसले भूमिका खेल्छ। कतिपय ठाउँका पानीका मुहान सुक्दै गएको अवस्था छ। यस्तै अवस्था रहे वर्षौंपछि पानीको हाहाकार बन्ने अवस्था छ। हामीले भावी दिनको आकलन गरेर यो अभियान सञ्चालन गरेका हौं।’
यो कार्यक्रम अन्तर्गत गत आवमा नौ वटा पोखरी निर्माण सम्पन्न भएको उनको भनाइ छ। एउटा पोखरी निर्माणको लागि एक लाख रुपैयाँ दिने गरेको उनले बताए।
‘यो कार्यक्रमअन्तर्गत बर्सेनि सार्वजनिक पोखरी निर्माण गरिरहेका छौं’, प्रशासकीय अधिकृत निरौलाले भने,‘विगतमा खनिएका पोखरीको सकारात्मक प्रभाव देखिन थालेको छ। निर्माण भएका पोखरीमा आकासे पानी संकलनको काम भइरहेको छ। यो कामले मुहानसँगै वातावरणको संरक्षणमा पनि टेवा पुग्ने छ।’
पोखरीले तत्कालीन रूपमा पानीको अभाव हटाउने र प्राकृतिक रूपमा उम्रिएका मुहानको रिचार्जिङमा सहयोग पुग्ने उनको भनाइ छ। तत्काललाई खास उपयोगीजस्तो नदेखिए पनि भावी पुस्ताका लागि लाभदायक रहेको प्रशासकीय अधिकृत निरौलाको भनाइ छ।
पोखरी निर्माणले स्थानीयलाई तरकारी बाली तथा खेतीपाती गर्नका लागि सहजता भएको हतुवागढी-१ का वडाध्यक्ष कुमार विष्टले बताए।
मानवीय क्रियाकपालपसँगै भूकम्पलगायत प्राकृतिक विपत्तिका कारण पानीको धेरै मुहान सुक्दै गएको अवस्थामा पोखरी निर्माणको कार्यक्रमले संरक्षणमा टेवा पुगेको उनको भनाइ छ। भविष्यमा देखापर्न सक्ने सम्भावित खतरालाई ध्यानमा राखेर गाउँपालिकाले पोखरी निर्माण अभियान थालेको वडाध्यक्ष विष्टले बताए।
प्रकाशित: १८ श्रावण २०८० ०६:०८ बिहीबार