गुल्मीबाट माओवादीका तर्फबाट बिजयी लुम्बिनी प्रदेशका सांसद दिनेश पन्थी नेकपामा आएको बिभाजन पश्चात आफ्नो मुल पार्टीको समूहलाई त्यागे। नेकपा भित्रको खटपट पश्चात केपी ओली समूहमा लागेका उनले आफ्नो मुल पार्टीको नेतृत्व पुष्पकमल दाहाल समूहलाई परित्याग गरिदिए । ओली समूहमै रहेर नेकपाको राजनीति गर्ने मनसाय बनाएका सांसद पन्थीका लागि सर्वोच्चको फैसला घाँडो जस्तै बनिदियो । ओली समूहमा रहेर नेकपाको एकतामा जोडबल गर्ने उदेश्य लिएका पन्थीलाई माओवादी र एमाले ब्यूँताउने सर्वोच्चको फैसलाले पुरानै घर फर्कन बाध्य बनाईदियो ।
‘प्रचण्ड र माधव नेपाल कमरेडले पार्टी एकताको पहल भन्दा पनि एकता भत्काउने नियत बोकेको महशुस मलाई भयो, अनि म कपी ओली समूहमा रहेर एकता कायम गर्ने अभियानमा लाग्ने निधो गरेँ,’ उनले नागरिकसंग भने ‘तर सर्बोच्चले पुरानै घर ब्युँताईदिएपछि अब पुनः माओवादीमै फर्कन म बाध्य भएँ ।’ सर्वोच्चको फैसला अगाडी उनको सद्भाव केपी ओली प्रति निकै थियो । उनका अनुसार नेकपामा आएको बिभाजनको दोषी केपी भन्दा बढी पुष्पकमल दाहाल र माधवकुमार नेपाल थिए । ‘नेकपामा आएको खटपटमा केपी ओलीका पनि कमजोरी थिए नभएको हैन,’ उनले भने ‘तर दाहाल र नेपालका कमजोरी अँझ बढि थिए, त्यसैले मेरो सद्भाव ओली प्रतिनै बढी थियो ।’
दाङ क्षेत्र नम्बर १ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्यमा निर्वाचित तत्कालीन एमालेका मेटमणी चौधरी माधबकुमार नेपालका निकटस्थ सांस्द हुन् । नेकपामा आएको बैचारिक बिभाजन पश्चात चौधरी दाङमा केपी शर्मा ओलीका सबै भन्दा ठूला आलोचक बने । केपी ओली समूहसंगको सम्बन्धै समाप्त भैसकेको बताउँदै आएका सांसद चौधरी लाई पुनः उनै ओलीसंगै पुरानै घरमा फर्कनु पर्ने कानुनी अड्चन आईपर्यो ।
‘सर्वोच्चले गरेको फैसला निकै अप्रत्यासित भयो, फेरि पुरानै घरमा फर्कनु पर्ने परिकल्पना म मा थिएन,’ उनले भने ‘तर पनि सर्वोच्चले पुरानै घर खडा गरिदिएपछि त्यहाँ फर्कनुको बिकल्प रहेन ।’ तर ओलीविरुद्धको बैचारिक लडाईँ भने समाप्त भैनसकेको उनि बताउँछन् । नेकपाको फरक समूहमा रहेर ओलीको कडा आलोचना गरेका उनले आँफूहरुको लडाई अब पुरानो घरभित्र हुने बताए । ‘हामीहरुले पहिले जुन मुद्धाहरु उठान गर्दै आएका थियौँ,’उनले भने ‘ति मुद्धाहरु अब पुरानो घरमा बसेर उसैगरि उठान हुन्छन्, हामीहरु हाम्रा मुद्धामा बिचलित छैनौँ ।’
तर नेकपा टुटेर पुरानो एमालेमा फर्कँदा भने राजनीतिक ‘ओज’ मा कमी आउने उनको बुझाई छ । ‘पहिला म दुईवटा राजनीतिक दल मिलेर बनेको ठूलो पार्टीको नेता थिएँ,’ उनले भने ‘अब त्यो ठूलो पार्टी त रहेन, अब म एमालेको मात्रै नेता हुने भएँ, यसर्थ ठूलो पार्टीको नेता हुनु र सानो पार्टीको नेता हुनुमा राजनीतिक ओज त घटिहाल्छ नि ।’
सांसद चौधरीसंगै ओली समूहका आलोचक दाङका अर्का सांसद हुन् दाङ क्षेत्र नम्बर ३ बाट प्रतिनिधिसभामा निर्वाचित हिराचन्द्र केसी। एमालेबाट निर्वाचित उनि नेपाल समूहका हुन् । प्रचण्ड माधव समूहसंगै रहेर नेकपाको आधिकारीकता दाबी गरिरहेका सांसद केसीलाई लागेकै थिएन, ओली समूह संग पुनः पुरानै घरमा फर्कनु पर्ला भन्ने ।
तर सर्वोच्चले गरेको ‘राजनीतिक फैसला’ का कारण उनि पुनः ओलीसंगै पुरानै घरमा प्रवेश गर्न बाध्य भए । ‘मलाई यस्तो होला भन्ने लागेकै थिएन,’ उनले भने ‘अदालतको फैसलाविरुद्ध बोल्दा मलाई मानहानी नलागोस्, सर्वोच्चले नै राजनीतिक दल खडा गरिदिनु कदापी न्योचित काम हैन ।’ नेकपाको आधिकारीकताका विषयमा मात्रै अदालतले फैसला गर्नुपर्नेमा माओवादी र एमाले ब्यूँताईदिने फैसलालाई उनले राजनीतिक फैसला भनेर टिप्पणी गरे ।
तथापी पुरानो घर प्रवेशलाई उनले आँफूहरुको ‘हार’का रुपमा लिएका छैनन् । केपी शर्मा ओली पनि पुरानो घरमै फर्कन लागेको भन्दै उनले भने ‘पुरानो घरमा हामी मात्रै हैन, केपी शर्मा ओली समूह पनि फर्कन लागेको हो,यसर्थ यसमा कसैको हार जीत या आत्मसमर्पण भन्ने कुरानै हैन ।’
लुम्बिनी प्रदेशसभाका सांसद बिष्णु पन्थीलाई पनि पुरानो घर एमालेमा फर्कनु पर्ला भन्ने लागेकै थिएन । दाहाल नेपाल समूहमा रहेर यो समुहकै नेकपालाई आधिकारीक रुपमा अगाडी बढाउने योजना मुताबिक केपी ओलीको खिलापमा रहेका उनि पनि पुरानैघर एमालेमा फर्कन बाध्य भए । ‘फेरी एमालेमै फर्कनु पर्ला भन्ने परिकल्पनै थिएन,’ उनले भने ‘यो साह्रै अप्रत्यासित हो ।’
आँफूहरुको खिलापमा रहेको ओली समुहसंगै पुनः एकै घरमा बस्नु उनका लागि असहज भने लागेको छैन । तथापी सुरुवाती चरणमा भने एकै घरभित्र असहमती बढ्ने उनको बुझाई छ । ‘सुरुवाती चरणमा केही असमती बढ्लान्,’ उनले भने ‘तर बिस्तारै एकै थलोमा रहेर मेलमिलापको वातावरण पक्कै बन्ने छ ।’
नेकपामा बैचारिक बिभाजन देखिएपछि एक अर्काको खिलापमा क्रुद्ध बनेका नेकपाका अधिकांश नेताहरुलाई आआफ्नै पुरानै घर फर्कनु पर्ने बाध्यता आई परेको छ । फलतः एक अर्का विरुद्ध खनिएका उनिहरुलाई एकै थलोमा रहेर पार्टी राजनीति गर्नु चुनौती बन्ने देखिन्छ । तर आआफ्नो घरमा फिर्ता भएका नेताहरुले भने कुनै असहजता नहुने दाबी गर्छन् ।
‘राजनीतिमा स्थायी शत्रु कोहि पनि हुँदैन,’ माधव कुमार नेपाल समूहका प्रतिनिधिसभा सदस्य मेटमणी चौधरीले भने ‘फेरी हामीहरु एमालेमा फर्किएपनि त्यहाँ केपी ओली भन्दा कमजोर अवस्थामा हुँदैनौँ, किनकी पार्टीमा हाम्रो पोजिशन उनको भन्दा कम छैन ।’
कसैलाई नयाँ घरै प्यारो
तत्कालीन माओवादी केन्द्रबाट प्रदेशसभा निर्वाचन जितेका दधिराम न्यौपाने नेकपामा देखिएका दुई समूह मध्य केपी समूह तिर सेपिए । आफ्नो मुल पार्टीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालको समूहलाई उनले बहिस्कार गरिदिए । सर्वोच्चले पुरानै दल कायम गरेपनि न्यौपाने भने नयाँ घरमै बस्ने निर्णयमा पुगेका छन् । उनले भने ‘म ओली समूहमा आईसकेँ, अब यहि समूहको पार्टीमा रहेर अघि बढ्छु ।’
उनि रुपन्देहीबाट निर्वाचित भएका हुन् । उनले प्रदेश सांसदको पद गएपनि ओलीलाई नछोड्ने अडान लिएका छन् । उनको नजरमा पुष्पकमल दाहाल नेकपाभित्रको एकता भत्काउने प्रमुख दोषी हुन् । फलतः उनिसंगको राजनीतिक सहकार्यको सम्भावनै नरहेको दाबी न्यौपानेले गरे । ‘कहिले उता कहिले यता गर्ने मान्छे हैन,’ नेकपाभित्र आएको बैचारिक बिभाजन पछि मैले ओली समूहमा रहने भनेर निर्णय गरिसकेँ, फलतः अब यहि समूहमै रहेर अघि बढ्छु, मलाई पुरानो घरमा फर्कनु छैन ।’
प्रकाशित: २५ फाल्गुन २०७७ ०५:०६ मंगलबार