तेह्रथुमको श्रीजुङ घर भए पनि धरान १० नारायणचोकमा बस्दै आएकी २२ वर्षीया आशा लिम्बू पुतलीलाइनस्थित कामना बेकरीमा आंशिक जागिरे छिन् । उनीसँग साधारण साइकल छ । त्यही साइकलमा घरबाट बेकरी आउजाउ गर्छिन् । साइकल चलाउनु उनको बाध्यता होइन, साइकल यात्रा उनलाई मनपर्छ । कामबाट फुर्सद पाउनासाथ उनी साइक्लिङमा निस्कन्छिन्, साइक्लिस्ट दाइहरुसँग । त्यसबेला उनीसँग आफ्नो साइकल हुँदैन, दाइहरुले उनका लागि माउन्टेन बाइक व्यवस्था गरिदिन्छन् । फुरुङ्ग हुँदै उनी दाइहरुसँगै पाइडल मार्दै घुमफिरमा निस्कन्छिन् । उनी पछिल्लो पटक धरानबाट चतरासम्म ‘बोलबम राइड’मा गइन् । आशा भन्छिन्, ‘साइकल चलाउन मनपर्छ, दाइहरुसँग समूहमा साइक्लिङ जाँदा बेग्लै रमाइलो हुन्छ, नयाँ ठाउँमा पनि पुगिन्छ ।’
धरान १५ का सायमन श्रेष्ठ र धरान १३ का ओसम राई पनि साइक्लिङ भनेपछि हुरुक्कै हुन्छन् । दुवैको उमेर १३ वर्ष मात्र हो । सायमन कक्षा ७ र ओसम कक्षा ८ मा पढ्छन् । दुवैसँग माउन्टेन बाइक छ । बिदाका दिन यी जुनियर राइडर्स पनि साइक्लिङमा निस्कन्छन् । उनीहरु धरानभित्रै नियमित सिटी राइड गरिरहेका हुन्छन् तर अलि फुर्सद हुँदा अलिक टाढा पानबारी, तरहरा, बक्लौरी र चतरासम्म पनि पुगिरहेका हुन्छन् । परीक्षाको समयमा मात्र उनीहरुलाई साइकलमा डुल्न घरबाट कडाइ छ । ‘हामी नराम्रो काममा हिँड्दैनौँ, त्यसैले परीक्षा आउँदा मात्र जान दिनुहुन्न,’ सायमन भन्छन्, ‘अरुबेला साइक्लिङ जान रोक्नुहुन्न, घुम्न पाउँदा रमाइलो लाग्छ ।’
आशा, सायमन र ओसम धरानका पछिल्लो पुस्ताका प्रतिनिधि पात्र हुन्, जो साइक्लिङ गर्न असाध्यै रुचाउँछन् । केही वर्षअघिसम्म माउन्टेन बाइक चलाउनेको संख्या न्यून थियो । साइकल चलाउने युवालाई खिसीको दृष्टिले हेरिन्थ्यो । अचेल खिसी गर्ने युवाहरु नै माउन्टेन बाइक किन्न थालेका छन् र साइक्लिङमा धरान आसपासको डाँडाकाँडा, गाउँघरतिर पुग्छन् । माउन्टेन बाइक नभएकाहरु पनि भाडामा प्याकेजमा घुम्न निस्कन्छन् र प्रतिदिन यो संख्या बढिरहेको छ । उमेर र पेशा, व्यवसायको छेकबार छैन । के किशोर, के युवायुवती, पाका हुन् कि डाक्टर, व्यापारी होऊन् या इञ्जिनियर, विद्यार्थीसमेत साइकलमा डुल्न निस्कन्छन् । यस क्रम बढेसँगै धरानमा विभिन्न ब्रान्डका माउन्टेन बाइक बिक्री केन्द्र खुल्ने क्रम बढ्दो छ । साइकल संघ वा समूह पनि गठन भइरहेको छ । तिनै बिक्री केन्द्र र संघ, समूहले पनि साइक्लिङ प्रर्वद्धन गर्न हरेक साँझमा सिटी राइड गराउँछन् भने सातामा एक दिन धरानबाहिरको गन्तव्यतिर लैजान्छन् ।
‘पछिल्लो युवापुस्ताहरु साइक्लिङमा आकर्षित हुँदैछन्, यो खुसीको कुरा हो । साइक्लिङ मानिसको स्वास्थ्य र वातावरणसँग मात्र जोडिएको छैन, साहसिक खेल र पर्यटनसँग पनि सम्बन्धित छ,’ सुनसरी जिल्ला साइक्लिङ एसोसिएसनका उपाध्यक्ष राजन लिम्बू भन्छन्, ‘काठमाडौँ, पोखरापछि सुनसरीको धरानमा नै धेरै साइकिले छन् र नियमित साइकिले यात्रामा जान्छन् ।’ जुनियर राइडर्स रमाइलो गर्न, युवाहरु एड्भेञ्चर र स्पोर्टसको लागि साइक्लिङमा जान्छन् भने पाका उमेरकाहरु सोख एवं स्वास्थ्यका लागि साइक्लिङ गर्ने लिम्बूको भनाइ छ । उनी आफैँ पनि डेढ दसकयता नियमित साइक्लिङमा छन् । उनी साइकलमा मनाङ, मुस्ताङ, गोर्खा, पोखरा, लुम्बिनी, इलामको सन्दकपुर हुँदै भारतको दार्जिलिङ, सिक्किमसम्म पुगिसेका छन् । प्रायः एक्लै साइकलमा डुल्न जाने उनी दुई वर्षयता भने समूहको नेतृत्व गर्न थालेका छन् ।
साइकल पर्यटन र टुर प्याकेज
स्वस्थ रहन मद्दत पुग्ने र रमाइलो पनि हुने भएपछि अचेलका सहरिया साइक्लिङमा आकर्षित हुन थालेका छन् । डाँडापाखामा हुने साहसिक यात्राले पनि युवाहरुको ध्यान आकर्षित गरेको हो । नयाँ ठाउँमा साइक्लिङमा जाँदा विविध प्रकृति र संस्कृतिसँग पनि घुलमिल हुन पाइन्छ । त्यसैले माउन्टेन बाइक हुनेहरु आफ्नैमा र नहुनेहरु भाडामा लिएर भए पनि घुमघाममा निस्कन्छन् । त्यसैले धरानमा केही वर्षमा माउन्टेन बाइक सो रुम धमाधम खुलेका छन् । ती सो रुमले धरान आसपासका पर्यटकीय गन्तव्य र अन्य जिल्लालाई पनि लक्षित गरेर टुर प्याकेज बनाएका छन् । धरान घुम्न आउने विदेशी ती प्याकेजमा जान्छन् । सौखिन धराने युवाहरु पनि जान थालेका छन् । यसले ग्रामीण पर्यटन प्रवद्र्धनमा सघाउ पुर्याएको छ । धराने युवाहरुको साइक्लिङ अभियानले इटहरी, विराटनगर, झापाको दमकका युवाहरु पनि तातिएका छन् । यसले समग्रमा घुमफिरको बानी बसाल्ने र नेपालको पर्यटनमा योगदान पुर्याउने साइक्लिङ धरानका सचिव एवं टस्क माउन्टेन बाइक स्टोरका साइक्लिस्ट कृष्ण केसी बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘थुप्रै टुर प्याकेज बनाएका छौँ, ती गन्तव्यमा समूह बनाएर पुग्छौँ, रमाइलो पनि हुन्छ । साइकललाई पर्यटनसँग जोड्न सकेका छौँ । यसमा खुसी लागेको छ ।’
केसी आफैँ पनि नियमित रुपमा साइकलमा घुम्न गइरहन्छन् । उनी २०७३ कात्तिकमा बिपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा कार्यरत डा. समीर चौधरीसँग मुगुको रारा तालसम्म १४ दिनको ट्रिपमा गएका थिए । यस्तै दुई पटक भारतको सिक्किम पुगिसकेका छन् भने संखुवासभाको गुफापोखरी, ताप्लेजुङ, पाँचथर, इलाम, झापा हुँदै दुई पटक साइकलमा फन्को मारिसकेका छन् ।
साइकल अभियन्ताहरुका अनुसार धरानबाट एक दिनदेखि हप्ता दिनसम्मको साइकल टुर प्याकेज तयार छ । धरानबाट कोसी टप्पु, चतरा हुँदै बराहक्षेत्रसम्म, भेडेटार हुँदै धनकुटाको डाँडाबजार–राजारानीसम्म, भेडेटार पाथिभरा मन्दिर आहाले हुँदै धरान आउने चुरे महाभारत ट्रेल, धरानबाट मोरङको वेतना सिमसार, जंगल सफारी हुँदै अमाह सिमसार, रास ताल लगायत थुप्रै गन्तव्यका प्याकेज छन् । ती प्याकेजमा युवा विद्यार्थी, बैंकका कर्मचारी, विभिन्न संस्थाका सदस्यहरु साइक्लिङ जान्छन् । बेलाबखत हुने प्रतियोगिताले पनि युवाहरुलाई साइक्लिङ मोह बढाइरहेको छ ।
इस्टर्न ट्रेलबाट छुट्टिएर फरेनले राइडर्स एन्ड एमटिबी जोन खोलेर एक्लै माउन्टेन बाइक र टुर प्याकेजको व्यापारमा लागे । उनले व्यापारसँगै साइक्लिस्टका लागि राइडर्स एन्ड एमटिबी जोन क्लब पनि खोलेका थिए । त्यही क्लबका सदस्य हेम लिम्बू, डा. समीर चौधरी र कृष्ण केसी मिलेर २०१३ ग्रिन विह्ल्स नामक नयाँ माउन्टेन बाइक सो रुम खोले । जुन अहिले बन्द भइसकेको छ । पुनः २०१५ मा डा. समीर र कृष्ण मिलेर टस्क माउन्टेन बाइक स्टोर सञ्चालनमा ल्याएका छन् भने राइडर्स एन्ड एमटिबी जोनका फरेन लिम्बू, बन्दन राई र राजन लिम्बू मिलेर ९ महिना अघिदेखि हाउस अफ बाइकर्स (एचओबी) सञ्चालनमा ल्याएका छन् । ती सो रुममा कम्तीमा ४० हजारदेखि ३ लाख रुपैयाँ बढीका विभिन्न ब्रान्डका माउन्टेन बाइक बिक्रीमा छन् ।
प्रकाशित: २५ भाद्र २०७४ ०६:३० आइतबार