शेखरकुमार श्रेष्ठ
विद्यालय कान्जिघर नबनोस्
जहाँ खान नपाएर
किलामा टुरिएका पशु
फाल हालेर एक्कासि
बालीमा रगबगिँदा
हरिया बालीभित्र पस्दा
यातनापूर्वक
थुनेर राखिन्छ
अनि
मालिकलाई जरिवाना तिराउनका लागि
घाँस न पानी
दाना न पराल थुनेर राखिन्छ ।
विद्यालय
वधशाला पनि नबनोस्
जहाँ मांसप्रेमीको आहाराका लागि
बगरेले खेलाईखेलाई
जनावरको मस्तिष्क र शरीरर छुट्याएझैं
मासुका पुञ्जपुञ्ज झिकेर
पैसामा अंगलाई
स्वादअनुसार टुक्राटुक्रा भाग लगाइन्छ
आलो रगत र मासुलाई
काम नलाग्ने भन्दै
माटो र खरानीमा लतपताइन्छ ।
विद्यालय पक्षीप्रेमीले
आफ्नो सोखका लागि
घरमा दाना र पानी खान दिएर पाल्ने
पिँजडाको चरा पनि नबनोस्
जसले वनमा स्वच्छन्द भएर डुल्न पाउने
पखेटाको अधिकार हनन होस् ।
विद्यालय चिडियाघर पनि नबनोस्
जहाँ टिकट काटेर मात्र
पशु र पक्षीको स्वभाव
आकार, प्रकार, रङ, रूप
हेर्न पाइन्छ
विद्यालय पढ्ने थलो पनि नबनोस्
जहाँ सिक्ने नाममा
घोक्ने र कण्ठ गर्ने काम हुन्छ
र पानी तलतिर किन बग्छ भनी सोध्दा
वाक् बन्द हुन्छ
अनि किताबमा यही लेखेको छ भन्ने जवाफ आओस् ।
विद्यालय त त्यस्तो थलो बनोस्
जहाँ घरपालुवा जनावरले जस्तो खानाका लागि
मालिकको भर पर्न नपरोस्
बरु जङ्गली बाघले झैं
वन नै थर्काएर आफ्नो दानापानी खोजोस्
आफ्ना शत्रुहरूलाई परास्त गर्न सकोस्
आफ्ना लागि र आफ्ना वंशका लागि
कसरी बाँच्ने र बचाउने भन्ने कुरा सिकोस्
जहाँ चिडियाहरूले झैं समय परिवर्तन भएको थाहा पाई
मान्छे बिउँताउने गीतगीत गाउन सकून् ।
त्यसैले विद्यालय
मानव इतिहासको मानव बनाउने स्थल होइन
मानवता बनाउने थलो बनोस् ।
विद्यालय त ठेकी बनोस्
जहाँ दूधबाट दही भइसकेका
विद्यार्थीहरूलाई मथेर घिउ बनाउन सकियोस्
चिज बनाउन सकियोस्
जसलाई दीर्घकाल प्रयोग गर्न सकियोस् ।
प्रकाशित: १० भाद्र २०७७ ०८:४५ बुधबार